Geri Dönüştürülebilen Malzemeler Nelerdir?

Atık olarak değerlendirilen maddelerin çoğu, geri dönüştürülebilir malzemelerden oluşur. Atıkların yeniden geri dönüşüm halkasına katılması, çevrenin doğanın dengesinin korunabilmesi ve doğaya verilen zararın minimuma indirilebilmesi açısından son derece önemlidir. Örneklemek gerekirse; Hurda kağıdın tekrar kağıt imalatında kullanılması hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini %35, su kullanımını %45 azaltabilmektedir. Bir ton atık kağıdın kağıt hamuruna katılmasıyla 20 ağacın kesilmesi önlenebilir.

Geri dönüştürülebilen malzemeler nelerdir?

• Alüminyum
• Cam
• Kağıt
• Beton
• Plastik
• Piller
• Motor yağı
• Akümülatörler
• Elektronik atıklar

Geri Kazanım (dönüşüm) Nedir?

• Geri dönüşüm ve tekrar kullanımın ötesinde, atıkların özelliklerinden yararlanılarak içindeki bileşenlerin fiziksel, kimyasal veya biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere veya enerjiye çevrilmesine geri kazanım denilmektedir.
• Geri kazanımla, doğal kaynaklarımız korunur, enerji tasarrufu sağlanır, ekonomiye katkı sağlanır, çöplüğe giden atık miktarı azalır ve geleceğe yatırım yapılır.
• Türkiye’de atıkların geri kazanımı konusunda uzun yıllardır süregelen çalışmalar vardır. Cam, kağıt, karton, plastik ve metol gibi atıklar özellikle çöp dökme sahalarından ve sokak toplayıcıları kanalı ile sokaklardan toplanmakta ve hammadde kaynağı olarak çeşitli sektörlerde kullanılmaktadır.
• Kullanılmış ambalajların ve diğer değerlendirilebilir atıkların genel çöpten ayrı ve temiz olarak toplanması yöntemi geri kazanım sürecinin ilk aşamasını oluşturmaktadır. Ayrı toplanan geri kazanılabilir atıkların geri dönüşüm işlemine tabi tutulabilmesi için cinslerine göre de ayrılmaları gerekmektedir.
• Türkiye’de çöp miktarının yaklaşık % 15-20 sini geri kazanılabilir nitelikli atıklar oluşturmaktadır.
• Ambalaj çöp değil, aynı zamanda bir hammaddedir. Yeniden kazanımı mümkün olan ambalajları evlerimizde ayrı toplayalım.
• Herhangi bir ürünü alırken geri dönüşümlü olmasına dikkat edelim. Kağıtlarımızı, defterlerimizi tutumlu kullanıp, kullanılmış kağıtları geri kazanalım.
• Tükettiğimiz kağıtları çöpe atmak yerine toplayıp ekonomiye kazandırabilir ve çevre kirliliğini önleyebiliriz.
• Bir ton kullanılmış beyaz kağıt, geri kazanıldığında 16 adet çam ağacının, bir ton kullanılmış gazete kağıdı geri kazanıldığında ise 8 adet çam ağacının kesilmesi önlenmiş olacaktır.
• İnsanların birbirlerine gönderdiği mektupların %44′ü okunmamaktadır.
• Yalnızca 100.000 aile gereksiz yazışmayı durdurursa, her yıl 150000 ağaç kesilmekten kurtulacaktır.
• Bir insan, ömrünün 8 ayını, gereksiz yazışma zarflarını açarak geçirmektedir. Bir büro elemanı yılda, 81 kilo yüksek vasıflı kağıdı çöpe atmaktadır.
• Bir kere kullanıp atacağımız poşetler yerine, sürekli kullanabileceğimiz bez torba sepet ve fileleri tercih edelim.
• Plastikler doğada parçalanma süresi en uzun olan maddeler olduğu için yok edilmesi güçtür. Bu nedenle bu maddeler mümkün olduğunca ayrı biriktirilip geri kazanılmaları sağlanmalıdır.
• Plastik ambalaj atıldan yıkanıp granül haline dönüştürülerek ikincil ürün üretiminde hammadde olarak kullanılmaktadır. Sera örtüsü, otomotiv sektöründe plastik torba, marley, pis su borusu elyaf ve dolgu malzemesi, araba yedek parçası yapımında kullanılmaktadır.
• Yeni üretime kıyasla, metal ve plastikte %95 enerji tasarrufu sağlarız.
• Geri dönen her bir ton cam için yaklaşık 100 litre petrol tasarruf edilmiş olacaktır.
• Bir cam şişe doğada 4000 yıl, plastik 1000 yıl, çiklet 5 yıl, bira kutusu 10-100 yıl, sigara filtresi 2 yıl süreyle yok olmamaktadır.
• Evsel atıklar arasındaki cam şişe ve kavanozların geri dönüşümü ülkemizde oldukça eski yıllara uzanmaktadır. Renklerine göre ayrılan cam şişe ve kavanozlar ve diğer cam atıklar kırılarak cam tozu haline getirilir. Cam tozu, kum, kireçtaşı ve soda külü ile karıştırılır ve yüksek sıcaklıkta şekillendirilerek yeni ürünlere dönüştürülür.

Şimdiye kadar ne dersler aldık?

1 – Plastik sorunu, düşündüğümüzden daha kötü

Okyanuslardaki plastik atıklarını görmüyoruz. Sorunun ne kadar kötü olduğunun farkında değiliz. Güney İspanya’da kıyıya vuran altı tonluk bir balinanın midesinden 29 kilo plastik çıkınca sorunun ne kadar kötüleştiği anlaşıldı. Bizim midemizde de plastik var. ABD’de değişik markalardan 250 plastik su şişesi veya bidon analiz edildi. Yüzde 93’ünde mikro-plastik partiküller bulundu. Bazı tahminler, 2050 yılında okyanuslarda ağırlık olarak, balıktan çok plastik olacağı yönünde.

2 – Grönland’ın buzulları çok hızlı eriyor

Dünyanın ısındığını biliyoruz. Kuzey buzulları, son bin 500 yıldır ilk kez hızlı erime trendi içine girdi. Gezegenimizin buzul deposu Grönlandda, hızla eriyor. Bu erimenin ortaya çıkaracağı su, karaları 5-6 metre su altında bırakabilecek miktarda. Alaska’daki buz örtüsü için de iyi haberler veya tahminler gelmiyor. Bazı bilim adamlarının görüşü, biraz olsun içimizi ferahlatıyor: Ortaya çıkan fazla miktarda su, esnek olan dünya kabuğunu daha aşağı bastırıp, su seviyesinin çok fazla yükselmemesini sağlayabilir.

3 – Doğal felaketlere hiçbir zaman hazırlıklı olamadık

Özellikle ABD’nin doğu kıyıları ve Karayip Adaları’nda olan kasırga felaketleri, bu tür doğal yıkımlara karşı insanoğlunun hazırlıklı olamadığını gösteriyor. Bu kasırgalar yüzyıllardır olmasına rağmen insanlar çaresiz. 2017’de Porto Riko’da görülen kasırga, adanın elektrik altyapısının yüzde 80’ini tahrip etti.

3 milyon 300 bin nüfuslu adada yaşanan elektrik kesintisi, ABD tarihinin şimdiye kadar yaşadığı en uzun ve en ağır kesintiydi. Sadece ABD’de geçen yıl doğal felaketler, 306 milyar dolarlık zarara neden oldu (Porto Riko, ABD’ye bağlı, iç işlerinde bağımsız özerk bölgedir).

4 – Dünya dışı bir gezegen mi bulmalıyız?

Dünyamız, yakın çevremizde yaşanabilecek tek gezegen. Her ne kadar NASA’nın bilim adamları, güneş sistemi dışında 3 bin 50o gezegen tespit ettiyse de bir başka gezegende yaşam kurmaya, yüzlerce yıl uzaktayız. NASA, “yeni dünyalar keşfetme” projesine şimdiden 228 milyon dolarlık ödenek ayırdı. Ama havası, suyu, güneşi, bereketli doğası olan bir gezegen bulmak şimdilik hayal.

5 – Geri gelen bazı türler

Gördüğünüz gibi aldığımız pek fazla ders yok. Bazı güzel gelişmeler de yok değil. Bilim adamları, fauna ve florada bazı türlerin geri geldiğini gözlemledi. Bunlar yeni bulunan türler değil. Yıllar önce neslinin tükendiğini düşündüğümüz türler. Küçük de olsa bir umut ışığı. ABD’nin Kaliforniya Bilimler Akademisi, birkaç hafta önce, 85 bitki ve hayvan türünün geri geldiğini açıklamaktan mutlu olmuştu.

Geri dönüştürülebilen malzemeler hakkında bilgiden sonra birde geri dönüşüme yönelik iş fikirleri yazımızı da okumanızı öneririm.