Yerli Oyuncak Üretimine Yüzde 45 Devlet Teşviki

YERLİ oyuncak sektörünün hayali gerçek oluyor, ilk olarak Erzurum’da, ardından Düzce’de kurulması düşünülen ancak sonradan vazgeçilen Oyuncak İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (OSB), Kırklareli Vize’de kuruluyor. Yatırım yapacakların yüzde 45 devlet teşvikinden yararlanacağı, yüzde 30 daha ucuz enerji kullanacağı Oyuncak İhtisas Özel OSB’nin tam kapasiteyle hayata geçirilmesiyle Türkiye’nin 100 milyon dolar düzeyinde olan oyuncak üretiminin 200 milyon dolara, yüzde 30.3 düzeyinde bulunan üretimin tüketimi karşılama oranının yüzde 50’nin üzerine çıkması öngörülüyor.

Türkiye oyuncak sanayi işletmelerinin uzun süredir devam eden “kümelenme” talepleri de “Oyuncak İhtisas OSB” ile hayata geçiriliyor.

32 ŞİRKETLE TEMAS SÜRÜYOR

Oyuncak İhtisas Özel OSB, Oyuncakçılar Kooperatifi (TOY-KOOP), Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER), PAGDER ASLAN Plastikçiler İhtisas Özel Organize Sanayi Bölgesi (PAOSB) ve Asrey İnşaat işbirliği ile hayata geçirilerek sektörün hizmetine sunulacak. İlk etapta 600 bin metrekare alanda kurulacak olan OSB, büyüme alanları ile 1 milyon metrekare büyüklüğe ulaşacak. PAGDER Başkanı Selçuk Gülsün’ün açıklamalarına göre bu da ilk etapta yaklaşık 250 milyon dolar düzeyinde bir yatırımın hayata geçirileceği anlamına geliyor. İlk etapta yer alacak 38 firmanın, 2 binden fazla kişiye doğrudan istihdam sağlamasının beklendiğine dikkat çeken Gülsün, “2022 yılı içerisinde bölgenin altyapı ve mevzuat düzenlemelerini tamamlamayı ve üst yapı yatırımlarına hazır hale getirmeyi bekliyoruz” dedi. Oyuncak kümelenmesinde 38 şirketle yola çıkılırken, 32 şirketle de temas sürüyor. Kümelenmenin ortakları arasında matbaacı, kolici, enjeksiyoncu, kalıpçı gibi yan sanayilerin de bulunduğunu belirten TOY-KOOP Başkanı Ender Mıcık, “5 bin ve katları şeklinde parselasyonlar yapılarak tapular teslim edilecek. Ayrıca küçük esnaf için küçük sanayi sitesi de yapacağız” diye konuştu.

Türkiye’deki yerli oyuncak üretiminin büyük çoğunluğunu oluşturan üreticileri PAGEV Oyuncak Komitesi bünyesinde kümelendiren Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, firmalarının fiziksel mekan ihtiyaçlarının da kümelenme modeliyle çözülmesi için çalışmalar yaptıklarını dile getirdi. Eroğlu, “Bu çerçevede Kırklareli’deki projeden yer almak isteyen PAGEV Oyuncak Komitesi üyelerimize gerekli yönlendirmeyi yapacağız” dedi.

KÜMELENME STRATEJİSİ

Birçok farklı sanayi tarafından sağlanan girdiyi kullanan oyuncak sektöründe önde gelen l ülkelerin gelişimleri incelendiğinde kümelenme stratejisi öne çıkıyor. Gülsün, TOY-KOOP şemsiyesi altında örgütlenen oyuncak işletmelerinin tüm dünyada kabul gören bu kümelenme stratejisini benimseyerek bir ihtisas OSB kurulması konusunda işbirliği yapma talebinde bulunduğunu vurguladı. Gülsün, “Bölge gerek plastik gerekse oyuncak gibi ilişkili sektörler açısından oldukça cazip, özellikle birbirine girdi sağlayan sektörlerin bir arada bulunması sayesinde yalnız yatay değil dikey kümelenmenin de destekleneceği bir yapı hedefliyoruz. Bu kapsamda plastik ihtisas organize sanayi bölgesinin hemen yanında kurulacak bir oyuncak ihtisas OSB’nin gerek lojistik gerek kno\v-how transferi noktasında büyük avantajları olacak” dedi.

TÜKETİMİN YÜZDE 50’Sİ KARŞILANACAK

Kümelenme çalışmalarına öncülük eden TOY-KOOP Başkanı Ender Mıcık, oyuncak kümeleşmesi fikrini ilk olarak 2000’li yıllarda Çin’e oyuncak fabrikalarının bulunduğu Shantou bölgesini ziyaret ettiğinde düşünmeye başladığını vurguladı. Shantou’yu görünce Türkiye’de otomotiv ve yan sanayinin geliştiği Bursa’nın gözünün önüne geldiğini belirten Mıcık, Türkiye’de de oyuncak kümelenmesinin yapılabileceğini düşündüğünü kaydetti. Mıcık, “Son 3-5 senedir TL’nin değer kaybı ve Çin parasının değer kazanmasıyla üretim maliyetleri konusunda rekabetçi fiyatlar çıkarmamıza iç ve dış pazarlarda rekabetçi olmamızı sağladı. Kümelenme ile ihtisas OSB’yle devlet destekleri devreye girecek. Türkiye oyuncak üretiminin yüzde 80’i, dağınık bir şekilde İstanbul’da gerçekleştiriliyor. OSB’yi kuracağımız bölge çevresinde sektörün büyük oyuncuları var” diye konuştu.

Türkiye’nin oyuncak üretiminin 100 milyon dolar iken tüketiminin 392.3 milyon dolar olarak gerçekleştiğini dile getiren Gülsün, bu kapsamda üretimin tüketimi karşılama oranının yüzde 30.3’te kaldığını, Oyuncak İhtisas OSB’nin tam kapasiteyle hayata geçirilmesi durumunda üretimin 200 milyon dolar düzeyine, üretimin tüketimi karşılama oranının yüzde 50’nin üzerine çıkmasını bekleniyor.

Sektörün mevcut Ar-Ge ve Ür-Ge yatırımlarının istenilen düzeyde olmadığına dikkat çeken Selçuk Gülsün, ihtisas OSB’nin faaliyete geçmesi ile ortak inovasyon projelerinin hayata geçirilmesinin mümkün olacağını dile getirdi. Gülsün, “Tabii ki oyuncak sektörü söz . konusu olduğunda en önemli noktanın üniver-site-sanayi işbirliğiyle pedagojik gerekliliklere uygun yeni oyuncak tasarımları yapılması vc bu tasarımlara uygun yüksek kalite kalıpların üretilmesidir. Bu noktada Oyuncak İhtisas OSB’nin PAGDER ASLAN Plastikçiler İhtisas Özel Organize Sanayi Bölgesi’ne komşu olması önemli bir avantaj sağlamaktadır” ifadelerini kullandı.

“İKİNCİ BÜYÜK OYUNCU OLABİLİRİZ”

TOY-KOOP Başkanı Ender Mıcık, oyuncak sektörünün lideri konumundaki Çin’in hem üretimde hem de ürün çıkarmakta kümelenmenin avantajlarım kullandığını vurgulayarak, “Çinli bir ürün yaparken TL karşılığı olarak 50 bin TL maliyetle yeni bir ürün çıkarırken, biz aynı ürüne 150 bin TL harcıyoruz.

Bunun sebebi Çin’deki kümelenme. Çinli sadece modele para harcıyor. Tekerleğinden diğer parçalara kadar yan sanayiden tedarik ediyor. Kalıp maliyetinin az olması üreticinin döner sermayesinin erimemesini sağlıyor.

Türkiye’deki üretici A’dan Z’ye tüm kalıpları yaptırmak zorunda.

Kalıp, yeni üretim için elzem bir konu, sürekli yatırım istiyor. Kalıp maliyetlerinin ve kiraların yüksekliği sorunlarını kümeleşmeyi sağlayarak devlet destekleri ile çözmeyi umuyoruz. Engellerden bir diğeri de ara eleman sorunu. Bununla ilgili meslek liseleri ve üniversite işbirliği şeklinde OSB üzerinden çalışmalar düşünüyoruz. Sektörün ucuz enerji ihtiyacını OSB ile sağlıyoruz” dedi.

Daha önce yerli üreticinin Çin’le rekabet edemediğini anımsatan Mıcık, TL’nin değer kaybı ile şu anda rekabetçi fiyatlar çıkarılabildiğinin altını çizdi. Mıcık, “Çin’den sonra en büyük ikinci oyuncu olabiliriz. Bu potansiyel ülkemizde var” ifadelerini kullandı. Son dönemlerde yerli üretilen malların benzerlerinin ithalatının durduğuna, artık ithalatın rekabetçi fiyatlar oluşturmadığına dikkat çeken Mıcık, bunun da sürekli yeni ürünler üretilmesini sağladığını kaydetti ve “Çeşitlilik arttıkça ülkemiz ve dünya pazarlarında sektör kümeleşmenin avantajları ile dünyada oyuncak sektöründe söz sahibi olacak bir konuma geleceğiz. Sektör el emeği yoğun bir sektör. Bu da ülkemizin işsizlik oranlarındaki yüksek seyre bir nebze yardımcı olacak” diye konuştu. Mıcık sözlerine şöyle devam etti:

“Oyuncak havaleli bir ürün olduğundan navlun maliyetleri birim adet fiyatına yüksek oranda yansıyor. Bu ülkemiz adına sektörün büyük oyuncusu Çin’e göre büyük avantaj. Ayrıca çevremizdeki ülkelere ulaşımımız araçla 10 gün. Alım gücü yüksek potansiyeli olan ülkelere hitap edebiliyoruz.

Dünya pazarı 400 milyar dolar

PAGEV verilerine göre 2018 itibarıyla dünya toplam oyuncak pazarı 400 milyar dolara, plastik oyuncak üretimi ise 250 milyar dolara erişti. Toplam oyuncak dış ticaret hacmi 150 milyar doları aştı. Toplam dış ticaret hacminin en az yüzde 70’ini plastik oyuncakların oluşturduğunu söyleyen PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, “Türkiye dünya toplam ithalatından yüzde 0.6 toplam ihracatından da yüzde 0.01 pay alıyor. 2018’de Türkiye’de toplam oyuncak pazarı 330 milyon dolar olurken, pazarın yüzde 80’i ithalatla karşılandı. Yerli üretimin yüzde 10’u ihraç edildi. Pazarın yaklaşık yüzde 70’ini plastik oyuncaklar oluşturdu. Yerli üreticiler pazardan yüzde 20 pay aldı” dedi.

Tercihler sezonluk değişiyor

Dünya oyuncak satışlarını etkileyen en önemli faktör çocuk sayısı. Son 10 yılda çocuk sayısı Çin’de 60 milyon ve AB’de 2 milyon azalırken, ABD’de 2 milyon arttı. Dünyada oyuncaklar ağırlıklı olarak özel oyuncak mağazaları üzerinden satılıyor. Ayrıca süpermarketler de satış için önemli noktalar. Son zamanlarda internetten satışların artış trendinde olduğunu vurgulayan PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, “Dünya oyuncak satışlarında sezonluk farklılıklar mevcut. Satış hacminin farklı olmasını etkileyen en önemli faktörler; bayramlar, yılbaşı, tatiller ve yaz/kış mevsimleri. Dünya’da en hızlı büyüyen oyuncak grubu, iş makineleri ve kova, kürek, akülü araba gibi dış ortam-spor oyuncakları. Puzzle ve kartlı oyunlar, bilgisayar oyunları nedeniyle düşüyor. Pelüş oyuncaklarda da büyüme düşük. Lisanslı oyuncaklar dünyada ortalama yüzde 25’lik pazar payına sahip” diye konuştu.

Selçuk GÜLSÜN / Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) Başkanı
“Katma değeri yüksek oyuncaklar üretilmeli”

TOBB kayıtlarına göre sektörde 163 firma faaliyet gösteriyor. Bu firmaların dörtte birini bu proje ile bir araya getirmiş olacağız. İhtisas OSB sayesinde sektörün katma değerli üretime geçmesinin kapısı aralanacak. Üreticilerimizin kapasiteleri ve yetkinlikleri arttıkça ülkemizin oyuncak ithalatın da büyük oranda düşecektir.

Ülkemizde geleneksek oyuncak üretimi en büyük payı alıyor. Elektrikli ve elektronik oyuncak üretiminde de artış var. İhtisas OSB kurulması sonrası oyuncak çeşitliliğinde bir artıştan ziyade katma değerli oyuncak üretimine doğru bir yöneliş olacağını düşünüyoruz. Bunda da en önemli etken kümelenme olacak.

Ender MICIK / Oyuncakçılar Kooperatifi (TOY-KOOP) Başkanı
“Özgün tasarımlar desteklenecek”

Son zamanlarda TL’nin değer kaybetmesi, ithalatı düşürmek adına telafi edici vergilerle ithal ürün fiyatlarının yükselmesi sektörün üç kat büyümesine olanak sağladı. 2-3 sene önce pazarın yüzde 10’una hakim olan yerli üretim bugün yüzde 30’ların üzerine çıkmayı başardı. 2-3 seneye kadar plastiğe dayalı üretim yapılırken bugün sektör pilli kumandalı yani katma değeri yüksek ürünler üretmeye başladı. İhracat yapan arkadaşlarla görüşüyoruz. Yüzde 50’si Filipinler’den Kolombiya’ya kadar dünyanın heryerine ihracat yapıyor. Genelde büyük plastik oyuncaklar ön planda. OSB bünyesinde pedagog ve çocuk gelişimi ile ilgili oyuncak tasarımları konusunda üniversitelerle işbirliği şeklinde tasarım yarışmaları düzenlenerek özgün oyuncak tasarımlarının desteklenmesi öngörülüyor.

Soner ILIK / Kırklareli Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı
“İlimiz üretim için ideal bir konumda”

Kırklareli tarım ve turizmin yanında sanayisi ile de gelişmeye açık ve gelecek vizyonlarını buna göre belirlemiş, hazırlıklarını buna göre yapan bir il. Her ölçekteki firmaların ihtiyaçlarını karşılayabilecek fırsatları barındırıyor. İlimizde biri özel olmak üzere toplam dört adet OSB var. Bunlar Kırklareli OSB, Büyükkarıştıran Islah OSB, Evrensekiz Islah OSB ve Aslan Plastikçiler İhtisas OSB. Kırklareli plastik ve oyuncak sektöründe halihazırda üreticileri olan, bu noktada gelişmeye de açık olan bir il. Aslan Plastikçiler Özel OSB sektörün gelişimi açısından büyük önem taşıyor. Oyuncak sektörü Çin’in etkisiyle rekabetin çok büyük olduğu bir sektör, üreticilerimiz için en avantajlı altyapı imkanlarını sağlayıp maliyetlerini düşürebilirsek rekabet güçlerini arttırırız. TürkAkîm Doğalgaz Boru Hattı ve yakında hayata geçecek Hızlı Tren Projesi ilimize değer katacak yatırımlar arasında.

HÜLYA GENÇ SERTKAYA