Yerli oyuncak üreticileri, yeniden atağa kalkıyor

Çin’den yedikleri darbeyle piyasayı ithalatçılara bırakmak zorunda kalan yerli oyuncak üreticileri, şimdi yeniden atağa kalkıyor. Sektör, Düzce’de kurulacak Oyuncak OSB ile ihracatta Arap ülkeleri, ABD ve Avrupa pazarlarma göz dikti. Yerli oyuncakçılar, “Kalite ve fiyatta Çin ile rekabet edecek konuma geldik. Teknoloji ve tasarımda teşvik verilirse, üretim beş yılda 2 kat artar” diyor.

Türkiye’de 1 milyar dolar büyüklüğe sahip olan oyuncak pazarının yüzde 80’ini kontrol eden ithalatçı firmalara karşı, yerli üreticiler yeniden sahneye çıkıyor. Bilim ve Sanayi Bakanlığı ile Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) öncülüğünde hayata geçirilecek olan Oyuncak İhtisas Organize Sanayi Böl-gesi’nin (OSB) Düzce’de kurulması kararlaştınldı. 1990’lı yıllarda 100’ü aşkın yerli üreticiden günümüzde üretime devam eden yaklaşık 20 şirket kaldı. Bu şirketler şimdiden Oyuncak OSB için kayıt yaptırmaya başladı. Kalite ve fiyat konusunda Çin ile rekabet edecek düzeye erişen sektör oyuncuları, teknoloji-tasarım ve ithalat konusunda verilecek teşviklerle pazar büyüklüğünü beş yılda 2 katına çıkarmayı hedefliyor.

136 ÜLKEYE İHRACAT

Türkiye’de son beş yıl içerisinde toplam 1,9 milyar dolarlık oyuncak üretildi ve bunun yaklaşık yüzde 25’ini oluşturan 493 milyon dolarlık oyuncak ihraç edildi. Söz konusu dönemde ithalat rakamı ise 3 milyar 154 milyon dolar oldu. Toplam ithalatın yüzde 92’si ise Çin’den gerçekleşti.

Öte yandan Türkiye’de son beş yıl içerisinde toplam 564 milyon dolarlık plastik oyuncak üretimi yapıldı. 2014’te Türkiye’de üretilen plastik oyuncaklar 136 ülkeye ihraç edildi. Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 10 ülke Türkmenistan, Irak, Fransa, Rusya, Ispanya, Yunanistan, İran, Fas ve Romanya oldu.

PAGEV bünyesinde kurdukları Yerli Oyuncak Komitesi ile ithalatçı firmalara bayrak açan oyuncak üreticileri, İstanbul Fuar Merkezi’nde 28 Ekim-1 Kasım tarihleri arasında düzenlenen Toyzeria & Kids Turkey Fuan’nda gövde gösterisi yaptı. Ağustos ayında yaptıkları Oyuncak Çalıştayı’nda sektörün yerli üretim ve ihracat potansiyelini masaya yatıran ve devletin kapsamlı bir teşvik planlaması yapması halinde Çin ile rekabete hazır olduklan mesajını veren yerli oyuncakçılar, önümüzdeki dönem için yeni yatırımlara da hız veriyor.

YENİ YATIRIM YAPIYOR

1940’ta kurşun asker üretimi ile oyuncak sektörüne adım atan Pilsan, sektörün en büyük oyuncusu konumunda. Yüzde 100 yerli üretim yaptıklarını ve hiçbir ithal ürün satmadıklarını vurgulayan Pilsan Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Oğuzcan Tekinalp, aynı zamanda Yerli Oyuncak Komitesi’nin de başkanlığını yürütüyor. Tekinalp, 350 farklı ürün çeşidi ve ülke genelinde 150 servis noktası ile hizmet verdiklerini belirtiyor. Pilsan, özellikle akülü arabalar, bisikletler ve bebek oyuncukları ile tanınıyor.

Bugün itibariyle 63 ülkeye ihracat yaptıklannı dile getiren Oğuzcan Tekinalp, “Yerli oyuncak üretimi yapan bir firma olarak yatınm maliyeti yüksek ve riskli bir sektör olduğunu söyleyebilirim. Üretim günümüzde yeteri kadar desteklenmiyor” diyor.

Öte yandan sektörün kalıp ve tasarım konusunda sıkıntı yaşadığına işaret eden Oğuzhan Tekinalp, bu sorunların giderilmesi halinde ihracatın kısa süre içerisinde sıçrama yapabileceğini belirtiyor. Tekinalp, sektörün geleceğine güvendikleri için bu yıl 200 bin metrekarelik yeni bir üretim tesisinin temellerini attıklarını kaydediyor.

ARAP YARIMADASI GÖZDE

Pilsan’dan sonra sektörün ikinci önemli oyuncusu olan Dede Oyuncak da yeni dönemde ihracat odaklı üretime kayan şirketlerden biri. Dede Oyuncak Genel Müdür Yardımcısı Burak Dede, 1962 yılından beri faaliyette olan şirketin üç nesildir oyuncak üretimiyle uğraştığını söylüyor. Yılda 2 bin 500 ton hammadde işleme kapasitesiyle Çorlu ve Hadımköy’deki 12 bin metrekarelik fabrikalarında hizmet veren Dede Oyuncak, 170 kişilik istihdama sahip. Satışlarının üçte birini 55 ülkeye ihraç eden şirketin hedefinde ihracat miktarını artırmak var.

Önümüzdeki dönemde yerli oyuncak şirketlerinin özellikle Arap ülkelerine odaklanması gerektiğinin altını çizen Burak Dede, 15 yıl önce Çin malları nedeniyle ağır darbe yiyen yerli oyuncak sektörünün son dönemde yeniden canlandığına dikkat çekiyor. Dede, “15 yıl önce üretim yapan firmaların bazıları hazırlıksız yakalandığı için fazlasıyla etkilendi. Ama şimdilerde ayakta kalabilen firmalar teknolojiye ve kaliteye yatınm yaptıklan için kendi ürünlerine fazlasıyla güvenip Çin ürünleri ile rekabet edebilir hatta daha uygun fiyatlara daha kaliteli ürünler üretebilir hale geldi” diye konuşuyor.

Üretim ve ihracatta sıçrama yapmak için sektöre verilecek desteklerin önemine vurgu yapan Burak Dede, “Aynca kalitesiz üretim ve yetersiz iç piyasa denetimi gibi alanlarda da devletin daha fazla kontrol mekanizmasını çalıştırması gerektiğini düşünüyorum” diyor.

“ÇİN’E RAKİBİZ”

Yerli oyuncak sektörünün bir diğer önemli oyuncusu da 1965’ten beri faaliyet gösteren Uçar Oyuncak. Şirket, bugün üçüncü nesil tarafından yönetiliyor. Uçar Oyuncak Genel Müdürü Mine Uçar, Türkiye’de 1993 yılında aktif olarak 190 oyuncak üreticisi bulunmasına rağmen bugün bu sayının 15-20’ye kadar düştüğüne dikkat çekiyor. Türkiye’nin stratejik konumu, AB standartlarında üretim gücü ve Çin ile fiyat rekabetine girebilmesinden dolayı yerli oyuncak sektörünün önemli avantajlara sahip olduğunu vurgulayan Uçar, “Devletimizin bize verebileceği desteklerle, teşviklerle yakın zamanda Çin’in en büyük rakibi konumunu rahatlıkla alabilecek büyük bir potansiyele sahibiz” diyor.

Şu anda Hadımköy’de 5 bin metrekarelik bir üretim tesisi ile hizmet verdiklerini kaydeden Mine Uçar, “Yeni dönemde bizi en çok heyecanlandıran pazarlar Vietnam, Avustralya ve Kolombiya” şeklinde konuşuyor.

“ABD’DE FIRSAT VAR”

1970’li yıllarda kırtasiye malzemeleri üreten, 1980’den sonra ise oyuncak üretimine yönelen Dolu Oyuncak’ın genel müdür yardımcısı Göksel Dolu, son yıllarda yaptıkları yatırımlarla cirolarının yüzde 90’ını yerli üretimden, yüzde 10’unu ithal ürünlerden sağlamayı başardıklarını belirtiyor. Bu yıl geçen yıla göre yüzde 35 büyüme hedeflediklerini ifade eden Dolu, ülke genelindeki bin satış noktasında hizmet verdiklerin kaydediyor.

Bugün itibariyle 70’in üzerinde ülkeye ihracat yaptıklarını dile getiren Göksel Dolu, “Yeni dönemde ABD pazarının çok büyük olduğunu düşünüyoruz. Bu pazara Türk menşeli oyuncaklann satılabilmesi için yapılacak çalışmaların faydalı olacağım düşünüyoruz” şeklinde konuşuyor. ABD pazanndan pay almak için bu ülkede yatırım yapmak dahil tüm olasılıklann masada olduğunu anlatan Dolu, “Türkiye’de ise mevcut kapasitemizi en geç 3-5 yıl içinde yeni bir tesis yatırımıyla büyütmeyi planlıyoruz” diyor.

Rakamlarla Türkiye oyuncak sektörü

* Sektör büyüklüğü 800 milyon-1 milyar dolar civarında.

* Yurtiçi tüketimin yüzde 8l’i ithalat ile karşılanıyor.

* Son beş yılda toplam 6 milyar dolarlık ithalat yapıldı.

* Yıllık ortalama oyuncak ihracatı 146 milyon dolar.

* Yerli oyuncaklar 136 ülkeye ihraç ediliyor.

* Türkiye, dünya oyuncak ihracatının binde llni yapıyor.

* Son beş yılda Türkiye’de 2,3 milyar dolarlık plastik oyuncak satıldı.

Oyuncakçıların öncelikli 7 talebi

1. Uzun vadeli teknoloji yatırım teşvik kredisi,

2. Kalifiye personel desteği,

3. T asarım ve kalıp sistemlerine destek,

4. KDV oranının yüzde 8’e çekilmesi,

5. ithal ürünlere gümrük denetiminin artırılması,

6. Yılda bir günün ‘Milli Oyuncak Günü’ ilan edilmesi,

7. Oyuncak OSB’nln Kuzey Marmara’ya kurulması.