Yeni nesil girişimciler AR-GE ile büyüyor
Yeni nesil girişimciler AR-GE ile büyüyor
Kalkınma Bakanlığı Planlama Uzmanı Mehmet Cansız, ‘Türkiye’nin Yenilikçi Girişimcileri Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Örneği’ adlı araştırmasıyla, ülkemizdeki teknoloji tabanlı girişimlerin fotoğrafını çekiyor. Teknoparldardaki ortak AR-GE çalışmalarının girişimcilikteki başarı oranını artırdığına dikkat çekilen araştırmada, yeni nesil girişimcilerin sosyal ve ekonomik durumları konusunda da önemli tespitler var.
Teknoloji tabanlı girişimciliğe yönelik son yıllardaki en kapsamlı araştırmalardan biri Kalkınma Bakanlığından geldi. Daha önce girişimcilik ekosistemine yönelik kümelenme, organize sanayi bölgeleri ve KOBÎ’ler konularında araştırmalar yapan Kalkınma Bakanlığı Planlama Uzmanı Mehmet Cansız, ‘Türkiye’nin Yenilikçi Girişimcileri Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Örneği’ adlı çalışmasında teknoparklarda faaliyet gösteren girişimcileri ve onların işletmelerini masaya yatırdı.
Araştırmanın temel çıkış noktası, gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında Türkiye’de teknoloji tabanlı yenilikçi girişimciliğin yeterince gelişmemiş olması. Araştırma, bunların gelişmiş ülkeler düzeyine çıkarılabilmesi için neler yapılması gerektiğine eğiliyor.
Bu kapsamda, çalışmada, teknoparklarda faaliyet gösteren girişimcilerin başarılı olmalarını etkileyen sosyoekonomik ve kültürel özelliklerle bu girişimcilerin işletme dönemi faaliyetleri inceleniyor. Cansız, işletme başarılarıyla girişimcinin özellikleri ve faaliyetleri arasındaki ilişkileri incelediklerini ve böylece girişimcilerin başarılı olmasında etkili olan özellikleri saptadıklarını söylüyor.
Başarıyı getiren bu özelliklerden yola çıkılarak da teknoloji tabanlı yenilikçi girişimciliğin gelişimine katkı sağlayacak strateji ve politika önerilerinin oluşturulduğunu ifade ediyor.
AR-GE ORTAKLIĞI
330 girişimciyle anket ve 20 girişimciyle derinlemesine mülakat yapılarak gerçekleştirilen çalışmaya göre, teknoparklarda faaliyet gösteren girişimcilerin başarılarına etki eden en önemli faktörlerden biri, ortak AR-GE projeleri yürütebilmeleri. Ortak AR-GE projeleri yürütebilme kapasitesinin teknoparklarda genel olarak yüksek olduğu, hızlı büyüyen işletmelerde ise çok daha fazla olduğu ifade ediliyor. Çalışmaya göre, teknoparklardaki işletmelerin yüzde 33’ü diğer işletmelerle ortak ar-ge çalışması yürütmüş durumda. Bu oran yavaş büyüyen işletmelerde yüzde 30 civarındayken hızlı büyüyen işletmelerde yüzde 63’e kadar çıkıyor.
Başarılı girişimciler, gerçekleştirilen AR-GE projesi sayısı ve bu projeler için alman kamu destekleri konusunda da öne çıkıyor. Hızlı büyüyen işletmelerin gerek proje sayıları gerekse bu projeler için kamudan sağladıkları destekler, yavaş kalanlardan daha yüksek çıkıyor. Hızlı büyüyen işletmelerin daha yenilikçi olduğu ve kamunun değerlendirmeleri çerçevesinde daha iyi ve rekabetçi projeler ürettikleri ifade ediliyor.
SORUN TİCARİLEŞTİRME
Araştırmada Teknoloji Geliştirme Bölgesi (TGB) politikalarının genel olarak başarılı olduğu, yenilik ve AR-GE çalışmalarının gelişebileceği ortamların oluşturulduğu tesbiti yapılıyor. Ancak araştırmada AR-GE ve yenilik projelerinin ticarileştirilmesine yönelik kamu desteklerinde önemli bir açık bulunduğu ifade ediliyor. Etkin ve yeterli bir şekilde işleyen ticarileştirme desteklerinin bulunmadığı belirtiliyor. Ticarileştirme konusunda yaşanan sorunlar, girişimcilerin önünü kesen faktörlerin başında geliyor.
Araştırmaya göre, girişimcilikte yetenek de oldukça önemli. Bazı girişimciler, projeleri çok iyi olmasına rağmen yeteneklerinin zayıflığı nedeniyle yeterli başarıyı sağlayamıyor. Bazı girişimciler ise başlangıç projeleri yeterince iyi olmasa da daha sonraki faaliyetlerinde hızlı büyüme başarısını yakalayabiliyor.
Çalışma, ortak sayısı ile başarı arasında da ilginç bir ilişki buluyor. Buna göre yenilikçi girişimlerde ortak sayısının üçten fazla olması işletme başarısını olumlu etkiliyor.
AİLE BOYU EĞİTİM
Çalışmanın eğitimle ilişkili de ilginç sonuçları var. Buna göre, teknoloji tabanlı girişimlerde, yüksek lisans ile doktora düzeyinde eğitime sahip girişimciler daha başarılı. Okul öncesi eğitim alanlar da almayanlara göre daha başarılı oluyor.
Ebeveynlerinin eğitim düzeyleri de girişimcilerin başarısını etkiliyor. Yenilikçi girişimcilerin ebeveynleri, kendi yaş gruplarında Türkiye ortalamasının oldukça üzerinde bir eğitime sahip. Bu girişimcilerin babalarının üniversite ve üstü eğitime sahip olma oranı yaklaşık yüzde 45.
Bu oran anneleri için ise yüzde 25 dolayında bulunuyor.
Araştırmada dikkat çeken bir nokta da kamu çalışanı anne veya babaya sahip girişimcilerin oranının yüksek olması. Girişimcilerin babalarının yaklaşık yüzde 26’sı da girişimciyken, yüzde 50’si kamu çalışanı. Annelerde ise girişimci olanların oranı yaklaşık yüzde 2 iken kamu çalışanı olanların oranı yüzde 28 düzeyinde. Annenin eğitim düzeyinin yüksekliği yanında çalışması ile girişimci başarısı arasında da bir ilişki bulunuyor.
Kendisinin ve ailesinin eğitim düzeyinin yüksek olması ile annesinin çalışması, girişimcinin dâhil olabileceği, ulaşabileceği ve kullanabileceği ağları, sosyal organizasyonları, grupları ve tanıdığı diğer bireylerin sayısını ve niteliğini geliştiriyor. Bu faktörler, girişimcinin başarılı olmasını sağlayacak kalite ve nicelikte bir sosyal sermaye potansiyelini ortaya çıkarıyor.
YENİLİKÇİ GİRİŞİMCİLİK İÇİN ATILMASI GEREKEN 6 ADIM
1- Son yıllarda gelişmeye başlayan özel üniversite ve özel sektör kuluçka merkezleriyle hızlandırıcı benzeri yapılar ve bu yapıların içinde faaliyet gösteren girişimciler, bölgesel olarak kamu tarafından desteklenmeli.
2- KOSGEB, ülkedeki en önemli kuluçka merkezleri olan teknoloji geliştirme merkezlerinin etkinliğini daha da artırmalı, uzmanlık birikimini güçlendirmeli ve bu kapasiteyi geliştirerek potansiyel ve mevcut girişimcilere daha etkili hizmet vermeli.
3- Teknoloji tabanlı yenilikçi girişimcilerin geliştirilebilmesi için bireysel katılım sermayesi (melek yatırım) ve girişim sermayesi kaynakları artırılmalı, bu alana uzun vadeli kredi sağlanmalı ve ticarileştirme gibi destekler geliştirilmeli.
4- Teknogirişim gjbi başlangıç destekleri, lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri veya mezunları yanında akademisyenlerin kullanımına da açılmalı.
5- Teknoparkiarda faaliyet gösteren girişimcilerin başarısını daha da artırabilmek amacıyla, teknopark yönetim ve uygulamalarını geliştirici düzenlemeler yapılmalı.
6- Teknoparklardaki yüksek kira bedelleri İle yer sorunlarının çözümüne yönelik olarak, vergisel avantajlar sağlanan bu bölgelerde kiralara belirli limitler getirme hususu değerlendirilmeli.
Burcu Tuvay / Ekonomist Dergisi / www.myfikirler.com
