Yatırım Yapmak İsteyen Girişimciler İçin Özel Pazar Rehberi

Girişimcilik Gurusu sayın Baybars Altuntaş’ın yazılarını sizlerle paylaşmaya devam ediyoruz. Bu haftaki yazısı ise Borsa İstanbul Özel Pazar Rehberi.

Küçük bir Borsa İstanbul Özel Pazar Rehberi hazırladım. Fon arayan girişimciler ve yatırım yapmak isteyen yatırımcılar için kolaylık sağlayacağına inanıyorum…

Özel Pazar hakkında merak ettiğiniz her şey…

BU hafta tüm girişimciler, startup’lar ve erken aşama yatırım ekosistemiyle ilgilenenler için dünyaca meşhur Borsa İstanbul Özel Pazar için küçük bir rehber hazırlamak istedim. Kısa zamanda girişimcilerin 18 milyon TL yatırım buldukları ve dünyada bir borsa tarafından geliştirilen ilk örnek olan Borsa İstanbul Özel Pazar’ı daha yakından tanırsanız, sizin de istifade edebileceğiniz çok yönlü ve pratik bir pazar olduğunu anlayacağınızı düşünüyorum.

Bu mini rehberi, Borsa İstanbul Genel Müdür Yardımcısı Çetin Ali Dönmez ile soru-cevap şeklinde hazırladım…

Özel Pazar’ın halka açık şirketlerin işlem gördüğü mevcut pazarlarınızdan farkı nedir? Hangi ihtiyaçları karşılıyor?

Borsa İstanbul Özel Pazar, şirketlere halka açılmadan finansman bulma, ortak olduğu şirketteki payını satmak isteyen şirket ortaklarına likidite sağlama, yatırımcılara ise, yaptıkları yatırımları likidite edebilecek alıcıları bulma ve ayrıca hızlı büyüme potansiyeli olan yenilikçi girişimlere yatırım yapma olanağı sağlıyor. Halka açık olmayan şirketlerin borçlanmadan özsermaye finansmanına yönelik olarak, Özel Pazar’da Yeni Girişim ve Yükselen Girişim olmak üzere iki segment bulunuyor. Bu yeni pazar yeri sayesinde hem erken aşama yeni girişimler, hem de belirli bir büyüklüğe erişmiş yükselen girişimler, nitelikli ya da lisanslı melek yatırımcılara doğrudan erişim imkanı buluyor. Şirketler halka açılmadan paylarını satma imkânı bulurken, halka açık şirketlerin tabi olduğu izahname düzenleme, kamuyu aydınlatma vb. yükümlülüklerden ve SPK mevzuatından muafiyet sağlamış oluyorlar. Benzer şekilde yatırımcılar da mevcut yatırımlarından çıkış imkânı sağlayabiliyor.

Özel Pazar, kuruluşundan itibaren hangi başarılara imza attı?

Dünyada ilk defa doğrudan bir borsa tarafından geliştirilen ilk örnek olan ve Kasım 2014’deki kuruluşundan itibaren büyük bir ilgi gören Özel Pazar’a 2014 yılında Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından Türkiye Inovasyon Haftası’nda “Yılın En İnovatif Girişimi” ödülü bizzat Başbakanımız Sayın Ahmet Davutoğlu tarafından verildi. Özel Pazar 2015 yılında da “Güney Doğu Avrupa Mükemmeliyet Ödülleri” kapsamında Türkiye Melek Yatırımcılar Derneği (TBAA) ve Avrupa Melek Yatırımcılar Ağı (EBAN) tarafından “Bölgede Girişimciliği En Çok Destekleyen Borsa” ödülüne layık görüldü.

2014 yılında toplam 162 üyeye ulaşan Özel Pazar’ın üye sayısı hızla artarak Mart 2016 itibariyle 180 şirket, 104 yatırımcı, 23 aracı&servis sağlayıcı olmak üzere 307 üyeye ulaştı. Bu süre zarfında 20’nin üzerinde yatırım görüşmesi başladı ve bunların üçü ortaklıkla sonuçlandı. İlgili girişim şirketleri yatırımcılardan yaklaşık 18 Milyon TL tutarında fon (sermaye) sağladı. Halen devam etmekte olan ve sonuçlanmaya yakın olan ortaklık görüşmeleriyle bu rakamın 2016 yılı içinde artması bekleniyor.

Özel Pazar’a kimler üye olabilir? Nasıl üye olunur?

Özel Pazar’a tüm üyelik başvuruları bistozelpazar.com adresinden online olarak yapılyor. Dört farklı üyelik seçeneği bulunuyor: Şirketler/Şirket Ortakları (Yeni Girişimler ve Yükselen Girişimler), Yatırımcılar, Aracılar ve Servis Sağlayıcılar.

Fon arayan şirketlerimiz Özel Pazar’ın Yeni Girişim ya da Yükselen Girişim segmentlerine başvurabilirler. Yeni Girişimler segmentinde yer alabilmek için şirketin kuruluşundan itibaren en az altı ay geçmiş olması gerekirken, Yükselen Girişim başvuru yapabilmek için şirketin en az iki yıllık geçmişi ve son iki yıldaki herhangi bir dönemde aktif büyüklüğü ya da cirosunun asgari 5 milyon olma şartı bulunuyor.

Her iki kategoride başvuracak şirketlerin başvuruları, çoğunluğu çalıştığı sektörde önde gelen piyasa profesyonellerinden ve yatırımcılardan oluşan bağımsız Değerlendirme Komiteleri tarafından değerlendiriliyor. Şirketler komitelerin olumlu kararma bağlı olarak Pazar’a kabul ediliyor. Bağımsız ve profesyonellerden oluşan bir komite tarafmdan yapılan bu değerlendirme yatırımcılar açısından önemli bir güven unsuru niteliği taşıyor.

Pazar’a üye olmak isteyen yatırımcıların ise melek yatırımcı ya da bireysel/tüzel kişi olarak “nitelikli yatırımcı” olmaları gerekiyor. Nitelikli yatırımcı olarak başvuru yapmak için yatırımcının en az 1 milyon TL’nin üzerinde nakit ya da menkul kıymet şeklinde varlığının olması ve çalıştıkları banka ya da aracı kurumla görüşerek Merkezi Kayıt Kuruluşuna nitelikli yatırımcı kaydı yaptırmaları gerekiyor. Melek yatırımcı başvurusu içinse, yatırımcıların Hazine Müsteşarlığından Bireysel Katılım Yatırımcısı sertifikası almaları gerekiyor. Bu kapsamda Özel Pazar’da bireysel yatırımcılardan girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına, risk sermayesi (venture Capital) kuruluşlarından özel sermaye fonlarına (private equity fund) uzanan geniş bir yatırımcı ağı bulunuyor. Ayrıca inovatif girişimcilerle işbirliği yapmak, kendi işlerini büyütmek ve yatırım yaparak yüksek getiri elde etmek isteyen büyük şirketler de yatırımcı olarak üye olabiliyor.

Ayrıca ortaklık işlemlerinde alıcı ve satıcı tarafa değerleme, denetleme, finansal ve hukuki danışmanlık hizmetleri veren servis sağlayıcılar ile aracı kurumlar da Özel Pazar’a üye olabiliyor.

Özel Pazar yatırım açısından ne tür avantajlar sunuyor? Şirketler ve yatırımcılar nasıl iletişime geçiyorlar?

Platformda üyelere kendilerine uygun olan şirket ya da yatırımcılar öneri listesi şeklinde bildiriliyor. Ayrıca kapsamlı arama motoru sayesinde istenilen yatırımcı ya da şirkete erişmek mümkün. Daha sonra ortaklık amacıyla karşı tarafla ilgili daha detaylı bilgi almak ve tanışmak isteyen taraf ilgilendiği üyeye bir mesaj göndererek ilgi bildiriminde bulunmakta, karşı tarafın kabul etmesi durumunda iki taraf elektronik ortamda bir gizllik anlaşması imzalayarak birbiriyle eşleşiyor.

Bu durumda alıcı ve satıcılar karşılıklı iletişim bilgileri de dâhil olmak üzere birçok bilgiye erişim sağlayabiliyor, birbirileri ile ortaklık görüşmelerinde kullanabilecekleri elektronik bir ?Görüşme Odası? uygulaması başlatabiliyor, gerekirse ihale yoluyla ile satış yapabilecekleri Likidite Programlarına katılım sağlayabiliyorlar.

Borsa İstanbul olarak ayrıca birbirlerinin ilgi bildirimim kabul ederek tanışmak isteyen tarafların ilk toplantılarına ev sahipliği yaparak, güvenilir ve kurumsal bir çatı altında tarafları birbiriyle buluşmalarını sağlıyoruz.

Görüşme odası tamamen güvenli bir iletişim ortamı sunuyor. Bilgi ve belge yönetimi ile dosya paylaşımı, görüntülü, sesli ve yazılı iletişim yoluyla ortaklık müzakerelerini yapabilmek için kullanılabiliyor. Görüşme odaları ve bir bütün olarak Özel Pazar gerek yatırımcıların gerekse sermaye arayan şirketlerin gizliliğe ilişkin hassasiyetlerini azami ölçüde dikkate alacak şekilde tasarlanmış bulunuyor.

Özel Pazar, ülkemizdeki ve bölgedeki girişimciliğin ve innovasyonun gelişmesi için neler yapıyor?

Özel Pazar, girişimciliğin, innovasyonun ve melek yatırımcılığın ülkemiz açısından öneminin farkında ve bunları destekliyor. Ülkemiz girişimcilik ekosistemine katkıda bulunmak amacına yönelik olarak çeşitli konularda işbirliği yapmak üzere Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ile Borsamız arasında bir işbirliği protokolü imzalandı. TÜBİTAK ile Özel Pazar arasında planlanan işbirliği kapsamında; TÜBİTAK TEYDEB’in Özel Pazar’ın “Teknoloji ve Yenilik Desteği” alanlarındaki “Çözüm Ortağı” olarak konumlandırıldı. Ayrıca, Özel Pazar şirketlerine sektörünün önde gelen firmaları vasıtasıyla mentorluk programı başlatıldı. Farklı sektörlerden farklı firmaların Özel Pazar’ın mentor çözüm ortağı olarak girişimlere destek vermesi planlanıyor. Girişimcilik ekosisteminin en önemli organizasyonlarından olan ve Özel Pazar’ın da destekleriyle gerçekleştirilen etkinliklerden, Webrazzi tarafından düzenlenen “Webrazzi Summit” ve Webrazzi Finansal Servisler ile Etohum tarafından düzenlenen “Startup Turkey” ve “Startup İstanbul” aktivitelerinde geniş kitlelere Özel Pazar’ın tanıtımı yapıldı. Ayrıca G20 YEA (G20 Genç Girişimciler Birliği), “Startup Weekend”, “Pilott Girişimcilik Zirvesi”, Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından düzenlenen “İnovasyon Haftası”, Merger Market tarafından düzenlenen “Turkish M&A and Private Equity Forum 2015” ve birçok üniversite ve ticari dernek ve kuruluşun düzenlemiş olduğu etkinliklere katılım sağlanıyor. Girişim Fabrikası ile birlikte girişimcilik eğitimi veriliyor. Galata Business Angels’la birlikte Borsa İstanbul kampüsünde Melek Yatırımcılık Eğitimi, İstanbul Startup Angels ve Uluslararası Angel Labs platformuyla birlikte Melek Yatırımcı Akademisi Semineri yine Özel Pazar iş birliğiyle düzenlendi. Avrupa Melek Yatırım Ticaret Örgütü (EBAN) ve Türkiye Melek Yatırımcılar Derneği (TBAA) ile işbirliği içerisinde, Türkiye’de ilk kez düzenlenen Melek Yatırımcılık Sertifika Programı çerçevesinde melek yatırımcılara yönelik kapsamlı bir eğitim gerçekleştirildi.

Borsa İstanbul Özel Pazar, yabancı yatırımcı ve şirketleri de üye olarak kabul ediyor. Buradaki temel amaç, İstanbul’un bölgenin girişimcilik üssü olarak konumlandırılmasına ve dolayısıyla İstanbul finans merkezi hedefine de katkı sağlamak. Bunun için çeşitli uluslararası kurumlarla işbirliği yapılıyor. Örneğin, University of California Berkeley ile iki yılda bir İstanbul’da girişimcilik konferansı düzenleniyor. Konferansların ilki 2014 yılında düzenlendi; İkincisi Kasım ayında gerçekleştirilecek. Bu yıl İstanbul’da düzenlenen World Bussiness Angel Forum’a Özel Pazar’ın önemli desteği ve geniş katılımı oldu. Foruma 46 ülkeden 485 melek yatırımcı, girişimci ve politika yapıcı kurum katıldı. Forum’da Hazine, TBAA, EBAN ve Borsa İstanbul arasında girişimcilik, innovasyon ve melek yatırımcılığın geliştirilmesi amacıyla işbirliği anlaşması imzalandı.

Ülkemizdeki Girişimcilik ve inovasyonun gelişmesi için başka yapmayı planladığınız yeni projeleriniz var mı?

Bu konudaki önemli projelerimizden biri, girişimcilik portalı kurulması. Portalm bu yıl içerisinde faaliyete geçirilmesi planlanıyor. Girişimcilik portalı sayesinde ülkemiz girişimcilik ekosisteminin tüm paydaşları bir araya gelecek ve ülkemizdeki girişimcilik haritası ortaya çıkacak. Ayrıca, ülkemizde şu an üzerinde çalışılan gerekli regülasyonların tamamlanmasının ardından tüm dünyada gündeme gelmeye başlayan ve crowdfunding olarak adlandırılan, çok sayıda yatırımcının yeni projeleri, şirketleri güçleri oranında sermaye ile desteklemesi anlamına gelen finansman yöntemi ile girişimcilerimizin daha çok yatırımcıya ulaşabilmesi sağlanacak. Özel Pazar olarak altyapımız buna uygun olarak oluşturduk.

Borsa İstanbul’da girişimcilik ekosistemini ve kültürünü destekleyen Özel Pazar faaliyetine ek olarak ülkemizdeki önemli bir boşluğu doldurmak üzere patentlerin ticarileşmesini sağlayarak inovasyona ve inovatif girişimciliğe destek olmak için Patent Pazarını da hayata geçirmek üzere çalışmalar devam ediyor.

Haftaya görüşmek üzere…

Baybars Altuntaş / Para