Vişne Bahçesi Kurun – Vişne Yetiştiriciliği
Yıllardır kirazın gölgesinde üvey evlat olan “ekşi kardeş ” vişne artık revaçta. Sanayiciden gelen talebe bağlı olarak yeni bahçeler kuruluyor. Maliyeti düşük, kân yüksek, müşterisi hazır vişne bahçesi kurmakta geç kalmayın…
İçeriğe Ait Başlıklar
Vişne Yetiştiriciliği
ANADOLU toprakları kiraz ve vişnenin anavatanı olarak bilinir. Kiraz üretiminde dünyanın bir numarası konumundayız. Dünyada yılda ortalama 2 milyon ton kiraz üretimi yapılıyor. Türkiye 500 bin tonla bu rakamın yüzde 25’ini tek başına gerçekleştiriyor. En yakın rakiplerimiz ABD ve İran’ın üretimi 250 biner ton civarında. Kısacası kiraz üretiminde açık ara lider konumundayız.
Peki kirazın “ekşi kardeşi” vişnede ne durumdayız. Vişne sofralık bir ürün olmadığı için hiçbir zaman kirazla yarışabilecek bir potansiyele sahip değil ama son yıllarda yeni bahçe kurulumları ile öne çıkmaya başladı. Meyve suyu endüstrisi ve reçel sanayinin en önemli hammaddelerinden biri olan vişneye ilgi giderek artıyor. Kirazın yanında üvey evlat gibi kalan vişnenin önümüzdeki yıllarda daha iyi noktalara geleceği kesin gibi.
Temmuz ve ağustosun ilk yarısı vişnenin hasat dönemi. Siz bu yazıyı okurken Anadolu’nun birçok bölgesinde vişneler toplanıp sanayiciye ve pazarlara ulaştırılmaya başlanacak. Bu yıl rekoltenin iyi olduğu görülüyor. Geçen yıl Türkiye’de 5 milyon 900 bin ağaçtan 182 bin tonluk bir rekolte elde edildi. Son yıllarda dikilip meyve vermeyen ağaçlar olduğunu da belirtmekte fayda var. 1 milyon 315 bin adet henüz meyve vermeyen ağacın önümüzdeki yıllarda meyve verir hale gelmesiyle yıllık üretimin 250 bin tonlara çıkması bekleniyor. 2015 yılı rekoltesinin ise 200 bin tona yaklaşacağı tahmin ediliyor. Kısacası, vişne pazardaki konumunu giderek güçlendiriyor.
VİŞNE BAHÇESİ KURMAK CAZİP
Türkiye’de meyve suyu ve reçel üretim endüstrileri oldukça gelişmiş durumda. Pazardaki güçlü talep bu endüstrilerin daha da gelişmesini zorluyor. Sanayiciler yeni bahçeler kurulmasını istiyor, işlenecek vişne bulunması halinde sanayinin bunu kayıpsız kullanacağını belirtiyorlar. Vişnenin bu yıl tarladan çıkış fiyatı 1.5 TL seviyesinde. 1 dekar alanda 5-8 ton arasında ürün elde edilebiliyor. Küçük bir hesaplamayla, dekar başına 7-10 bin TL arasında gelir elde etmek mümkün. Bu rakam vişneyi çiftçi için oldukça cazip bir meyve haline getiriyor. Yetiştirmek için de özel bir iklime ihtiyacı yok. Kirazın yetiştiği her ilde vişne de hayat buluyor. Vişne, Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinde rahatlıkla yetiştirilebili-yor. Ama bu konuda liderlik Afyonkarahisar’da. Onu Kütahya, İsparta, Tokat, Amasya, Konya ve Elazığ takip ediyor.
“İHRACATI KATLANARAK ARTABİLİR”
Vişnenin sofrada meyve olarak çok az kullanımı var. Ağırlıklı olarak sanayi kullanıyor. Meyve suyu, reçel ve dondurulmuş ürün olarak kullanımı çok yaygın. MEYED (Meyve Suyu Endüstrisi Derneği) Genel Sekreteri Ebru Akdağ’m verdiği bilgiye göre, üretilen vişnenin yaklaşık yüzde 65’i meyve suyu sektöründe, yüzde 15’i şokla-ma ve reçel sanayisinde, yüzde 15’i ise sofralık olarak tüketiliyor. Vişnenin stratejik bir ürün olması gerektiğini söyleyen Akdağ, “Meyve suyu sektörü için en önemli hammaddelerden biri. Vişne suyuna hem iç piyasadan hem de ihracattan yüksek talep var” diyor. Türkiye’nin vişne üretiminde yıllara göre dünya ikinci ve üçüncüsü olduğuna dikkat çeken Akdağ, “Ancak üretilen vişne sanayici için yeterli olmadığı gibi ihracat potansiyelini gerçekleştirecek miktarda da değil. Rekabet edebilecek fiyatları sunabileceğimiz üretim ve meyve temini koşulları sağlanabilirse, bu ihracat katlanarak artabilir” diyor.
“BOŞ ARAZİLER DEĞERLENDİRİLMELİ”
Meyve suyu sanayicilerinin yıllardır ücretsiz fidan dağıtımı yaptığını söyleyen Akdağ, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Sanayici bir taraftan ücretsiz fidanlar dağıtarak üretimi artırırken, bir taraftan da kendi vişne plantasyonlarını kuruyor. Ülkemizde meyveciliğin en büyük sorunlarının başında dağınık ve küçük arazilerde, geçimlik üretim yapılması ve ürünlerin aracılarla sanayiciye ulaştırılması yer alıyor. MEYED olarak vişne üreticilerinin kalkınması, ihracat potansiyelinin gerçeğe dönüşmesi, ülke ekonomisine daha çok katkıda bulunulması ve plantasyonların artması için Bakanlık’a teşvik ve politika önerilerimizi her fırsatta sunuyoruz.”
Türkiye’de üretim yapılabilecek birçok boş arazi bulunduğunu hatırlatan Akdağ, bunların özellikle meyvecilik gibi karlı sektörler için değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor. Teşviklerin kalite, verimlilik, çeşit ve maliyet açısından sanayinin gerek iç pazardaki büyümesine, gerekse dış ticaretteki gücünü arttırmasına olanak verecek bir şekilde yeniden yapılandırılmasının önemli olduğunu söyleyen Akdağ, sözlerine şöyle devam ediyor:
“Teşviklerde aynı havzada en uygun meyvelerin ‘Meyve İşleyen Tesisler’in etrafında büyük kümeler halinde oluşmasını mümkün kılacak bir model oluşturulmalı.
Ayrıca vişne gibi ihracat şansı yüksek olan meyvelerin ‘Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli’ne eklenmesi gerekir.”
“SABIRLI OLAN ÜRETİCİ KAZANIR”
Kayseri kökenli Gülsan Gıda’nm 1 sahibi Bekir Güldüoğlu hem Meysu hem de Gülsan markası ile vişneyi en çok kullanan işadamlarından. Güldüoğlu, hem vişnesuyu hem de vişne reçeli üreten bir isim. Yıllık 2 bin 500 ton vişne bu vişnelerin 2 bin tonunu meyve suyunda, 500 tonunu da reçel üretiminde kullanıyor. Vişneleri, Tokat, Amasya, Konya, Afyonkarahisar ve Kayserimden temin ediyor. Hasat döneminin yeni başladığını söyleyen Güldüoğlu, sezon açılış fiyatının 1.5-1.6 TL arasında olduğunu söylüyor. Alım döneminde saha ziyaretleri yaptıklarını ve bu yıl rekoltenin iyi olduğunu söyleyen Güldüoğlu, “Vişnede üretici için fırsat var. Sanayici üretilen bütün vişneleri işliyor. Daha olsa, onları da işler. Ancak üreticinin sabırlı olması lazım. İklim koşullarında bazı dönemler rekolte kayıpları büyük oluyor. Ertesi yıl bir bakıyorsunuz ağaçlar kesilmiş. Tekrar meyveciliğe dönmek en erken 5-6 yıl sürüyor. O nedenle üreticilere sabırlı olmalarını tavsiye ediyorum” diyor.
BODUR, YARI BODUR TÜRLER
Türkiye’de vişne kirazın hep gerisinde kalmıştır. Talep daha çok kiraza yönelik. Fidancılar son dönemde vişneye ciddi bir yöneliş olduğunu belirtiyor. Mersin merkezli Kemal Cüce Tarım İşletmeleri’nin yöneticisi Bilal Cüce, vişnenin üvey evlatlıktan terfi etmek İr üzere olduğunu söylüyor. Cüce, “Vişne hep kirazın gölgesinde kalırdı.
Ama son dönemlerde ilgi yüksek. Yeni bahçe kurulumları oluyor. Daha ffK profesyonel bahçeler kuruluyor” diyor. Vişne bahçesi kuracaklara tavsiyelerde bulunan Cüce, “Bizim tavsiyemiz bu işlere küçük ölçekle girilmemesi. Profesyonel bahçeler kurulmalı. Fidan seçiminde de bodur ve yarı bodur türler seçilmeli. Daha verimli ve kazançlı oluyor” diyor.
Türkiye’de kiraz ve vişnenin gelişimi için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bünyesinde Kiraz Vişne Çalışma Grubu oluşturulmuş. Bugüne kadar 19 toplantı yapılmış. Ama bu toplantılarda hep kiraz konuşulmuş. Kiraz-Vişne Çalışma Grubu üyelerinden Salih Çalı, “Kiraz daha çok kişiyi ilgilendiriyor. O nedenle ister istemez öne çıkıyor. Ama vişne konusu da gündemimize girecek” diyor.
Vişne konusunda öne çıkan Afyonkarahisar ve Kütahya Ziraat Odaları başkanlarmı da aradık. Ancak hasat dönemi olduğundan başkanlara ulaşamadık. Aldığımız bilgilere göre üreticiler bu yılki rekolteden ve sanayicinin verdiği fiyatlardan oldukça memnunmuş.
Demir ŞARMAN / Anadolu Etap Genel Müdürü
“Plantasyonları artırıyoruz”
Vişne tüketimi gerek meyve suyu, gerekse donmuş gıda, reçel, şekerleme ve pastacılık sektörlerinin ilgisi sayesinde düzenli olarak artıyor. Ancak hammadde talebi karşılayamıyor. Bu da meyve fiyatlarda artışı beraberinde getiriyor.
Son 5-6 yıla dönüp baktığımızda bu trend dünya ticaretinde kolaylıkla gözlemlenebiliyor.
Artan talebin yanı sıra bölgemizdeki olağan dışı iklim koşulları vişne tarımını etkiledi ve 2000’li yılların ortalama hammadde fiyatı ile 2010 sonrasının fiyatları arasında yüzde 100’ü aşan fiyat farkları oluştu. Vişne, Anadolu Etap olarak bizim de yetiştiriciliğine çok önem verdiğimiz bir meyve. Bugün itibarıyla Konya ve Urfa bölgelerindeki çiftliklerimizde toplam bin 600 dönüm arazide yaşlan bir ile beş arasında değişen vişne ağaçlarımız bulunuyor. Bu ölçek ile Türkiye’nin açık ara en büyük vişne üreticisi konumunda olduğumuzu gururla ifade edebiliriz. Önümüzdeki birkaç yıl içinde, uygun araziler bulmamız durumunda, Batı ve Orta Anadolu’da vişne plantasyonlarımızı artırmayı hedefliyoruz. Meyve suyu iş birimimiz ise yılda 15 ila 20 bin ton vişne işleyerek sektör liderliğini sürdürüyor.
1 dekar bahçenin maliyeti
Vişne bahçesi kurmak öyle sanıldığı gibi maliyetli değil. Hatta fidanı bedavaya getirmek mümkün. Klasik fidan dikerseniz 1 dekara 40 ağaç dikiliyor. Fiyatı da maksimum 3 TL’den başlıyor. Toplam maliyeti 120 TL. Yarı bodur ağaç dikerseniz bir dekara 80 ağaç sığdırabilirsiniz. Fiyatlar 6 TL’den başlıyor. Minimum maliyeti 420 TL. Yarı bodur ağaçlar klasik türlere göre daha verimli. Ağaç başına verim 35-90 kilo arasında değişiyor. Vişnenin tarla çıkış fiyatı 1.5 TL. Bu durumda dekar başına minimum 4 bin 200 maksimum 10 bin 800 TL gelir söz konusu. Devletin sertifikalı fidan kullanımında dekar başına 400 TL desteği olduğunu da belirtelim. Sulama sistemleri, gübreleme ve işçilik maliyetleri toplamda bir dekarda 3 bin TL’yi geçmiyor. Bodur ağaçlı vişne bahçesi beş yıl içinde meyve vermeye başlıyor. Meyve verdikten sonraki ilk yılda yatırım geri dönüyor.
Çok popüler olmuş iş fikirleri konumuzuda inceleyiniz.
