YALNIZCA piyasaların değil tüm dünyanın gündemi salgın hastalık olarak kalmaya devam ediyor. Durum böyle olunca bu konu dışında bir şeyden bahsedebilmek de oldukça zorlaşıyor. Ayrıca salgının yayılmasında zirvenin ne zaman görüleceği ve evde kalmayı sürdürme ihtiyacının ne kadar süre daha devam edeceğinin; diğer bir ifadeyle olumsuz ekonomik etkilerin ne kadar süre daha devam edeceğinin kestirilememesi ciddi bir belirsizliğe yol açmakta. Bu da piyasalardaki stres ve oynaklığın yüksek kalmaya devam etmesine neden olmakta.
Herhangi sağlıklı bir öngörüde bulunmak imkansıza yakın olsa da karşılaştırmalı ülke verileri ve alınan önlemlere ilişkin paylaşılan asgari süreler dikkate alındığında birçok ülkede salgında zirve görüldü diyebilmek Nisan ayı sonlarına kadar oldukça zor görünüyor. Yalnızca hisse senetlerinde değil küresel piyasaların tamamına yakınında gerginlik ve stres yüksek kalmaya devam ediyor. Bazı günlerde gelen olumlu haber akışlarının kalıcı bir iyileşme sağlayamamakta. Hatta bazı günler piyasa ve/veya hisse senetleri gün içinde birkaç defa hızlı hareketlerle artıya/eksiye geçebilmekte.
EN SAĞLIKLI YAKLAŞIM
Tüm bu görünüm altında piyasada dip görüldü diyebilmek hâlen oldukça zor. Ayrıca, oynaklık ve stresteki yükseklik göz önüne alındığında kısa vadeli beklentilerle hareket etmek çok ciddi ölçüde riskli hâle gelmiş durumda. Dolayısıyla, mevcut durumda uzun vadeli perspektifle alınacak yatırım kararları haricinde, yapılabilecek en sağlıklı yaklaşım mümkün olduğunca likit veya mümkün olduğunca ana para korumalı enstrümanlara yönelmek olacak denilebilir. Piyasalarda kısa vadede kalıcı bir iyimserlikten bahsetmek kolay olmasa da; bu tarz dönemlerde ısrarla yinelediğimiz gibi uzun vadeli yatırım açısından ciddi fırsatlar olmakta. Ancak, piyasada dibi yakalamak son derece zor olduğundan tek bir seviyeden alım yapmak yerine, kademelere ve zamana yayarak biriktirme şeklinde alım yapılması çok daha sağlıklı olacaktır.
Hangi hissede alım yapacağınıza karar vermekte zorlanıyor iseniz ya da bu yönde bir tecrübcniz bulunmamakta ise de yatırım fonu, borsa yatırım fonu ve/veya emeklilik fonu gibi yatırım araçlarında borsa/hisse performansını yansıtan ürünleri portföye almak’ portföydeki ağırlığını artırmak da düşünülebilir. Özellikle emekliliğe yönelik yatırım araçlarında piyasalardaki karamsarlığın arttığı, yani herkesin satışa geçtiği dönemlerde alış tarafında olma cesaretini göstermek orta-uzun vadede oldukça anlamlı getiri elde edilmesini sağlayabilir. Dip seviyeyi bulma arayışını bir kenara bırakıp düşüşün devam etme riskini göz önüne alarak katlanılabilecek azami zarar doğrultusunda makul bir zarar kes (stop loss) seviyesi belirlemek; buna riayet etmeyi birinci kural olarak belirleyip biriktirme şeklinde bir yaklaşım benimsemek son derece sağlıklı olacaktır.
PİYASADA GÖZLENEN FİYATLAMALAR
Kısa vadede oynaklığın yüksek kalmaya devam etme riskini son derece yüksek gördüğümüzden, bu hafta geleceğe yönelik bir değerlendirme yapmak yerine şu ana kadar piyasada gözlenen fiyatlamalara ilişkin resmi ortaya koymayı tercih ediyoruz. Bu kapsamda seçtiğimiz bazı ülkelerin temel borsa endekslerinin performanslarını karşılaştırmalı olarak gösteren bir tablo hazırladık. Sağlıklı karşılaştırma yapabilmek adına bu tabloda yer alan ilgili tarihler arasındaki getirileri dolar bazlı olarak hesapladık. Haftalık bazda performanslar için başlangıç olarak, virüsün Çin dışında görülmeye ve küresel hisse senedi piyasalarında etkisini hissettirmeye başladığı 20 Ocak haftasını baz aldık. Son tarih ise bizlerin de evde kalarak çalışmalarımızı sürdürmemiz nedeniyle yazılarımızı normale göre daha erken göndermek durumunda olmamızdan 2 Nisan Perşembe oldu.
Tablo incelenirken, daha sağlıklı fikir yürütülebilmesi için,
• Çin’de ilk vakaların Kasım ayı ortalarında görülmeye başladığı ve Aralık sonunda Dünya Sağlık Örgütü’ne söz konusu vakaların daha önce karşılaşılmayan bir durum olduğunu ilettiğini,
• Ocak ayı sonları ve şubat ayı ortalarına kadar asıl endişenin Çin başta olmak üzere Asya tarafında olduğunu,
• 20 Ocak haftası itibariyle virüs etkilerinin borsalar üzerinde görülmeye başladığı,
• Şubat ayı sonlarına doğru virüsün Avrupa ve ABD tarafında da etkili olmaya başladığını,
• Mart ayı başında Fed’in acil toplantı ile faiz indirmesi ve arz kesintilerinin artırılması kararı beklenen OPEC/OPEC+ toplantılarının tam aksi yönde Rusya-S.Arabistan petrol fiyat savaşıyla sonuçlanması küresel çapta panik fiyatlamalarının başlamasına yol açtığını,
• 10 Mart’ı 11 Mart’a bağlayan gece yarısı itibariyle Türkiye’de ilk resmi vakanın duyurulduğunu,
• Mart ayı boyunca küresel çapta birçok teşvik/önlem paketi açıklandığını,
• Son haftalarda özellikle ABD tarafındaki vaka sayılarında önemli bir artış görüldüğünü,
• Özellikle ABD, Avrupa ve Türkiye tarafında henüz salgında zirve görüldü demenin henüz mümkün olmadığını not edelim.
DOLAR BAZLI POZİTİF GETİRİ YOK
Tabloda 20 Ocak haftasından 2 Nisan tarihine kadar olan dönemdeki 11 haftalık dolar bazlı getiriler yer alırken; en sağdaki sütunda da bu süreçte ilgili ülkedeki referans borsa endeksinin kaç haftayı yükselişle tamamladığı gösterilmekte. Tablodaki sıralamayı 17 Ocak – 2 Nisan tarihleri arasındaki toplam getiriler büyükten küçüğe olacak şekilde sıraladık. Tablodan da görüleceği üzere baz alınan başlangıç-bitiş tarih aralığında dolar bazlı pozitif geliri sağlayan endeks bulunmuyor. Stresin görece azaldığı Asya bölgesi borsaları tablonun üst sıralarında yer alırken; listenin altlarına doğru stresin yükselmekte olduğu ve gelişmekte olan ülkeler artmakta.
Küresel tablonun (üstte) ardından yurtiçine odaklanma adına benzer bir tabloyu BIST-30 şirketleri için de hazırladık (TL bazlı getiriler üzerinden). Yine referans alman dönemdeki toplam getiri büyükten küçüğe olarak sıraladığımız tablonun (yanda) en sağ sütununda, ilgili hissenin kaç hafta boyunca BIST-30 endeksinden pozitif ayrıştığı gösterilmekte.
Son söz olarak, belki o hafta bu hafta olmayabilir ama salgın hastalığın etkilerinin azalmaya başlayacağı döneme biraz daha yaklaştık diyebiliriz. Çok da uzak olmayan bir gelecekte ulaşacağımız güzel günlerdeki mutluluğumuz, kısa vadede göstereceğimiz sabır, dirayet ve metanetle katlanacak. Herkese sağlıklı günler diliyor; bu süreçte yükü çeken tüm emekçilere bir kez daha şükranlarımı sunuyorum.
EROL GÜRCAN
