Tuz Gölüne Kurulacak Güneş Santralleri Geleceğimizi Aydınlatabilir
Türkiye’nin enerjisi Tuz Gölü Havzası’nda! Bu bölgede kurulacak son teknoloji ürünü güneş santralleri geleceğimizi aydınlatabilir…
Güneş, Tuz Gölü’nde bir başka parlıyor!
ZAMAN kendi hükmünü icra ediyor, onu geriye döndürmek mümkün değil.
Fütürizm bugün sadece geleceği okumakla kalmıyor, ihtiyaçların yaratılmasına da katkıda bulunuyor.
Bizde stratejik anlamda fütüristik gözlem yapan kurum ya da kişiler henüz bir elin parmakları kadar az sayıda.
Konuya ilgi duyan, hatta bu konuda bilimsel çalışmalar yapan bir yazar olarak, dünyadaki eğilimlerin Türkiye’ye nasıl yansıyacağıyla ben de yakından ilgiliyim.
Bu hafta Türkiye’de gerçekleşeceğini umduğum büyük bir projeden bahsetmek isterim. Söz konusu projeye teknoloji henüz bu kadar gelişmemişken birkaç yıl önce okurlarımız kısmen değindiğimi hatırlayacaklardır…
AMERİKALILAR TEKNOLOJİDE ÖNDER
Önce konuyla ilgili önemli bir gelişmeden bahsedeyim: Amerika bu işin stratejik geleceğini kavramış ilk ülkelerden biri.
Önümüzdeki 20 yıl içinde ünlü Mojave Çölü dâhil, güneşin eksik olmadığı step alanlarında neredeyse hemen her yer yeni nesil güneş enerjisi santralleriyle kaplanacak.
Başta First Solar gibi buluşçu bir firma olmak üzere Amerika’da onlarca dev şirket bu işlerle uğraşıyor, yatırımcılar şimdi bu şirketlerin geleceğine ortak oluyor.
Güneş enerjisinde Amerika’yı tabii ki Çin izliyor. Yine de teknolojinin incelikleri her zaman olduğu gibi Amerikalıların elinde! Çin ortak çalışmalarda Amerikalıların desteğini alıyor.
Geçen yıl bugünlerde First Solar şirketi, Çinli yöneticilerle İç Moğolistan için stratejik bir işbirliği anlaşması imzaladı.
Konuyla ilgili yatırım tüm hızıyla devam ediyor. İnce film tekniğiyle gerçekleşecek güneş enerjisi projesi step alanlarında 2.4 GW (gigavat) gibi muazzam ölçüde bir santral dizisinin kurulmasını öngörüyor.
Çin’in kuzeyinde yer alan iç Moğolistan’daki bu santraller yakın gelecekte Çin’in büyük kentlerinin elektrik ihtiyacını karşılayacak.
TEKNOLOJİDE BÜYÜK AŞAMA
Amerika’nın önde gelen uzman şirketleri şimdi düşük üretim maliyetleriyle güneş filmi üretme telaşında.
First Solar firması ‘kadmiyum tellür’ (CdTe) güneş filmleriyle dünyada beklenen bir dönemin başlangıcına imza attı. Film tabakalarında yer alan hücreler sayesinde yüzde 18’lere varan verimlilik elde ederek yeni bir rekor kırdı.
2019 yılına kadar devam edecek çalışmalar bittiğinde inanılmaz miktarda enerji düşük maliyetlerle elde edilmiş olacak.
Dünyada çok yakında mutedil çöl alanları ile verimsiz stepler ‘fotovoltaik enerji merkezleri’ haline dönüşecek. Sıcaktan kavrulan büyük çöller ise verimlilik kaygıları nedeniyle şimdilik mevcut teknolojinin kapsama alanı dışında.
Buna rağmen yakın gelecekte fosil kaynakların yarattığı zenginliğin sona ereceğini düşünen Araplar bile şimdiden çöl alanları için proje üretiyor, Amerikalılarla teknik işbirliği yapıyor.
Amerika, Çin ve Araplardan sonra sırada Kanada var. ‘Sarnia Güneş Enerjisi Projesi’ yakın geleceğin bir başka habercisi gibi. Bu kez soğuk iklimde yaklaşık 1 milyon metrekarelik alana ince film panelleri döşeniyor, yeni santraller kuruluyor.
Projede de rol alan Amerikalılara göre yakın gelecekte teknoloji bol güneşli step alanlarını adeta bir ‘reflektör’ (yansıtıcı) gibi kullanabilecek.
SIRADA TUZ GÖLÜ OLABİLİR Mİ?
Gelişmeleri bize uyarladığımızda Anadolu toprakları üzerinde güneşin sürekli parladığı olağanüstü bir alana sahip olduğumuzu görüyoruz: Tuz Gölü Havzası!
Bu alan, yeni geliştirilen teknolojilere göre dünyadaki ender yerlerden biri. Işıma, radyasyon ve depolama açısından ciddi ayrıcalıkları olduğu söyleniyor.
Zaten yapılan tahminler göl suyunun 2050’ler itibariyle iyice azalacağını gösteriyor. Beyşehir Gölü’nün fazla suları da artık bu doğa harikası gölü kurtarmaya yetmeyecek.
Göl, Konya’nın atık suları nedeniyle tümüyle elden çıkmak üzere! Uzunluğu 80 km olan gölün eni halen 65 km civarında. Ancak 50 yıldan bu yana sürekli küçülüyor ve de kirleniyor. Gölün su derinliği maalesef 30 santime kadar inmiş durumda.
Kilometrelerce uzayan bu verimsiz topraklar şimdilik hiçbir işe yaramıyor. Tam merkezde yer alan ‘ramsar alanı’ (kuş koruma alanı) ile tuzlalar bir kenara bırakılırsa yakın gelecekte burada hayat belirtisi kalmayacak.
YAP-İŞLET-DEVRET MODELİNE UYAR
Coğrafi özellikleriyle son nesil güneş enerjisi santralleri için Tuz Gölü Havzası dünyadaki en ideal yerlerden biri. Bu alana kurulacak santraller bölgenin geleceğini değiştirebilir.
Tamamen stratejik bir yaklaşımla ele alınacak proje, temiz enerji ihtiyacı içindeki Türkiye’nin övünç kaynağı işlerinden biri olacak.
Ben bu konuda büyük düşünen yatırımcıların, bilim insanlarının ve son tahlilde hükümet yetkililerinin bir şeyler yapmakta olduğuna inanıyorum.
Bunlar maalesef kamuoyunun gündemine yeterince yansımıyor. Bilebildiğim ele gelir tek proje, belli bir denetim çerçevesinde doğal gaz depolama tesislerinin göl alanına kurulacağı yönünde. Oysa ülkemizin girişimcilerine açılacak bir fırsat kapısıyla bu bölgede ‘yap-işlet-devret’ modeliyle yukarıda bahsettiğim güneş enerjisi santrallerini kurmak pekâlâ mümkün.
Sadece fütüristik realite açısından düşünsek bile, gelişen teknolojiler eninde sonunda burayı bir enerji santraline dönüştürebilir. Cumhuriyetin 100’üncü yılı için hiç de uzak olmayan bir ihtimal bu!
Nur Demirok
