Türkiye’nin Liseli Girişimcileri ve Öğrenciyken Girişimci Olmak

Türkiye’nin liseli girişimcilerini ve öğrenciyken girişimci olmaya giden yolu sizin için araştırdık.

Türkiye’deki öğrenci sayısı, pek çok ülkenin nüfusundan daha fazla. Son verilere göre ülkede ilköğretimden üniversiteye kadar 18 milyona yakın öğrenci var. Gelecek yıllarda Türkiye ekonomisi için lokomotif güç olması umulan bu dinamik genç nüfus, son teknolojilere aşina ve dünyadaki gelişmelere merak duyan bir nesil olarak yetişiyor. Bu nedenle yeni küresel ekonomik sistemin payandası ha-jine gelen girişimcilik konusunda, milyonlarca gencin olabildiğince erken bilinçlenmesi ve girişim ekosisteminin bir parçası haline gelmesi, orta ve uzun vadede ülke ekonomisinin dar boğazdan çıkması için adeta bir can simidi olabilir.

5 MİLYON LİSE ÖĞRENCİSİ VAR

Türkiye’deki 5 milyon lise öğrencisinin yüzde 20’si, yani 1 milyonu İstanbul’da yaşıyor. Çocukların ve gençlerin girişimcilik ile tanışması, paraya çevrilebilecek bir fikir üretmeye açık bir zihne sahip olması büyük önem taşıyor. Kurucular arasında İbrahim Betil ve Serhan Süzer gibi iş dünyasından isimlerin olduğu Genç Başarı Eğitim Vakfı, işte bu amaç için hizmet veren bir kuruluş. Türkiye’deki faaliyetlerine 1999’da başlayan Genç Başarı Eğitim Vakfı, geliştirdiği programlarla ilkokul, ortaokul ve lise düzeyindeki öğrencileri profesyonel yaşama hazırlamayı amaçlıyor. Vakıf tarafından 22 ilde 20 bine yakın öğrenciye girişimcilik eğitimi veriliyor. Verilen bu eğitimler sonrasında henüz lise çağındaki pek çok genç, bir araya gelerek şirket kuruyor ve para kazanmaya başlıyor. Vakıf bünyesindeki 2 bini aşkın gönüllü, bugüne kadar yüzde 95’i devlet okulu olan 2 bin okul ve 6 bin 700’den fazla öğretmen ile etkileşime geçti. Programa katılan öğrenciler arasında yapılan ‘yılın şirketi yarışmasfnda ülkenin her yerinden parlak ve taze girişim fikirleri yarışıyor.

Peki bir lise öğrencisi, kendi girişimini kurmak için ne yapmalı?

Öncelikle okullarda kendi işini kurmak isteyen küçük gurplar oluşturmak ve takımlar kurmak gerekiyor. Ardından fikir geliştirme aşamasına geçiliyor ve kendi işini yapmak isteyenlere çağrı yapılıyor ve takımlar oluşturuluyor. Takım içinde görev dağılımları yapılıyor. Fikir geliştirme aşamasında gönüllüler öğrencilere mentorluk yapıyor. Program sürecince öğrencilerin verdikleri kararlar sonucunda şirket batabilir ve şirketi tekrar kurabilirler. Mentorlar, öğrencilerin karar mekanizmalarına kesinlikle karışmıyor. Çünkü, öğrencilerin bu deneyimleri henüz 15 yaşında yaşamaları isteniyor. İş fikrinin para kazandıracak bir hale gelmesi sonrasında, şirket resmen kuruluyor ve artık müşteri arayışına geçiliyor.

BİRBİRİNDEN İLGİNÇ GİRİŞİMLER

Türkiye’nin pek çok farklı bölgesinden çıkan parlak fikirler, geleceğin girişim ekosistemine dair büyük umutlar veriyor. Örneğin Adana Anadolu Lisesi öğrencilerinin kurduğu ‘Mat’ şirketi, fabrika çalışanlarının kullanımı için tasarlanmış toz ve gürültü kaynaklı problemleri önleyen inovatif maske üretimi yapıyor. Ya da Diyarbakır’dan Farabi Meslek ve Teknik Anadolu Meslek Lisesi öğrencilerinin kurduğu “Mutual” şirketi Yatağa bağımlı hastaların yıkanması, durulanması ve kurulanmasını sağlayacak medikal ürün üretimi ile dikkat çekiyor. GençBizz Lise Girişimcilik Programı’nda her yıl 10 binin üzerinde lise öğrencisine ulaştıklarını anlatan Genç Başarı Eğitim Vakfı Genel Müdürü Seçil Yıldırım Çelebi, ‘‘Bir eğitim öğretim yılı boyunca süren programda amacımız, Girişimci Zihin Yapısında gençler yetiştirmek ve iş yaşamına dair deneyim edinmelerini sağlamak” diyor. Gençlerin sadece kendi şirketlerini kuran değil bulundukları her kurumda fark yaratan, çözüm üreten ve verimli çalışan bireyler olmaları gerektiğinin altını çizen Çelebi, gençlerin programlar süresince iş dünyası profesyonellerinin ve girişimcilerin de içinde yer aldığı Genç Başarı Gönüllülerinden de mentorluk desteği aldıklarını ekliyor.

GENÇ GİRİŞİMCİYE ÇİFTE TEŞVİK

Genç girişimciler devlet teşviklerinden de avantajlı şekilde faydalanabiliyor. Girişim ekosistemine erken adım atan gençler için hem vergi muafiyeti hem de prim teşviği avantajı var. Gelir Vergisi Kanunu’nun vergi muafiyetinden vergi mükellefi olduğu tarihte 29 yaşını doldurmayanlar yararlanabiliyor. Buna göre genç girişimcilerin 75 bin liraya kadar olan kazançları üç yıl süreyle vergiden muaf tutuluyor. Bu da yıllık yaklaşık 15 bin TL’lik bir vergi yükünden kurtulmaları anlamına geliyor. Bununla birlikte, 1 Haziran 2018 tarihinden sonra ilk defa kendi işini kuran 18-29 yaş arasındaki genç girişimcilerin asgari ücrete karşılık gelen kazançları için ödemeleri gereken bir yıllık prim tutarları da Hazine tarafından karşılanacak. Bu da aylık 700.17 lira, yıllık 8 bin 402 lira teşvik anlamına geliyor. Dolayısıyla 2019 yılında şirketleşecek genç bir girişimci hem vergi muafiyeti hem de prim teşviği olmak üzere ilk yıl toplamda 25 bin TL’yi aşan bir maliyet avantajına kavuşabilecek. Genç girişimcilere uygulanan teşviklerde, herhangi bir sektör kısıtlaması bulunmuyor. Ticari, zirai veya mesleki faaliyete başlayan herkes teşvikten yararlanabiliyor.

ORTAKLAR 30’U GEÇMEMELİ

Ancak teşviklerden yararlanmak için önemli bir yaş şartı bulunuyor. Gençlerin prim teşvikinden yararlanabilmeleri için tüm ortakların ayrı ayrı teşvik şartlarını taşımaları gerekiyor. Bu nedenle tüm ortakların 18-29 yaş arasında olması zorunluluğu var. Yani 3 ortaklı bir şirkette ortaklardan birinin yaşı 30 olursa, diğer ortakların teşvikten yararlanma hakları düşüyor. Öte yandan vergi ve prim teşvikinden yararlanırken primde bir yıllık, vergi indiriminde üç yıllık süre dolmadan faaliyetine ara veren girişimciler, yeniden şirket kurduklarında kalan süreler için teşviklerden yararlanamayacak. Çünkü her iki teşvikten yararlanmanın ön koşulu olarak ilk defa mükellef olma şartı aranıyor.

Türkiye’de son dönemde liselere ve hatta ilköğretime kadar uzanan girişimcilik ekosistemini geliştirmek ve genişletmek isteyen pek çok kurum var. Bunlardan biri de Türkiye’nin pek çok yerinden liseli girişimcilerin kurduğu Liseli Girişimciler Kulübü. Kulüp pek çok etkinliğinin yanı sıra Toplumda farkındalık yaratmak, öğrencilere girişimcilik ve kariyer planlaması eğitimleri vermek amacı ile “Eğitim Otobüsü” projesi uyguluyor. Proje kapsamında 1 eğitim öğretim dönemi içerisinde 32 hafta boyunca liseler ziyaret ediliyor ve bu sayede öğrencilerin girişimcilik kültürü ve inovatif düşünme yeteneği kazanımlarının artırılması hedefleniyor.

Türkiye’nin Liseli Girişimcileri

GENÇ BAŞARI EĞİTİM VAKFI GENEL MÜDÜRÜ SEÇİL YILDIRIM ÇELEBİ
“500’e yakın şirket kuruldu”

“Bu yıl GençBizz Lise Girişimcilik Programı’na 22 farklı ilden katılan öğrencilerin okullarında 500’e yakın şirket kuruldu. Her yıl 30 şirket finale kalırken, bu yıl öğrencilerimizin performansının çok iyi olduğunu gözlemledik ve 35 proje finale katılmaya hak kazandı. 25-26 Mayıs Tarihlerinde İzmir’de Türkiye Finali’mizi gerçekleştireceğiz. Birinci olan şirket 40 Avrupa ülkesinden liseli girişimlerin katıldığı Avrupa Yılın Şirketi Yarışması’nda Türkiye’yi temsü edecek.”

Aram Ekin Duran