Turisti geç bulup tez mi kaybedeceğiz
Türk tur operatörleri birer ikişer yabancılara satılıyor. Öger Tour’darı sonra Türkiye ye Rusya ve diğer BDT ülkelerinden en çok turist getiren firmalardan Tez Tour, Rus ortakların eline geçti. Bu gelişme, Türkiye’nin turizmdeki en büyük pazarları Almanya ve Rusya’da dengelerin değişmeye başladığı şeklinde yorumlanıyor…
1990’LI yıllarda Türk kökenli tur operatörlerinin dünya pazarlarında hızlı yükselişi vardı. 2000’Ii yıllarda bu operatörler tam anlamıyla zirve yaptı. Bazıları bulundukları ülkede pazar liderliğine kadar yükseldi. Ancak son birkaç yıldır Türk tur operatörlerinin birer ikişer yabancılara sa tıldığına tanık oluyoruz.
Son olarak bu zincire Rusya’dan Türkiye’ye en çok turist taşıyan tur firmalarından Tez Tour eklendi.
Türk kökenli tur operatörlerinin batılı turizm şirketleri tarafından satın alınma hikayesi Almanya’da başladı. Pazarın en güçlü oyuncuları Marmara, Nazar Holiday, Sunguest gibi firmalar peş peşe el değiştirdi. Sonrasında Almanya pazarının yüzde 10’unu elinde tutan Öger Tour’u İngiliz- Alman ortaklı dev Thomas Cook satın aldı.
Yine bir dönem Avustuıya pazarının en büyük oyuncusu olan Cem Kınay’a ait Gulet Touristic Alman TUl’ye satıldı. TUİ ayrıca Rusya’daki Türklere ait Mostravel’i de kısa süre önce aldı. Bu gelişmeler sonrasında yabancı tur operatörleri otellerle fiyat pazarlığında bir adım öne geçti. Şimdi aynı durumun Rus pazarında da olabileceği konuşuluyor.
Bu operasyonlar sonrasında GTI, Hollanda’da Corendon ve Fransa’da Pacha Tour dışında kayda değer tur operatörümüz kalmadı.
Son olarak Tez Tour’un da Rus sermayeli bir şirkete dönüşmesi önümüzdeki dönemdeki Türkiye’nin turizm hedeflerinin gerçekleşmesi açısından negatif bir gelişme olarak gösteriliyor. Bu arada Tez Tour’un ana ortağı Levent Aydın bu gelişme ile ilgili sadece operatör şirketteki hisseleri sattıklarını otellerde ortaklığının devam ettiğini söylüyor.
YENİ SÜREÇ
Bu satışla birlikte Rusya’da önemli ağırlığı olan Türk firmalardan Oti-Coral, Pegas ve Arıex kaldı.
Sektör temsilcileri, Tez Tour’daki gelişmelerin şirket bazında kalacağını, pazarı etkilemeyeceğini düşünüyor. Ancak Rusya pazarındaki dengelerin değişeceğine de kesin gözüyle bakılıyor.
Tez Tour’un iki Rus ortağın eline geçmesi Rusya pazarında yaşanan gelişmelerin yeniden değerlendirilmesini için de vesile sayılıyor. Rusya’yla iş yapan tur operatörlerinden Anex Tur’un Yönetim Kurulu Üyesi Orhan Sancar, Rusya pazarında başlayan yeni sürecin en geç 5 yıl içinde tamamlanacağını öngörüyor. Sancar, bu sürecin iyi değerlendirilmesi ve pazar hakkında geniş kapsamlı yeni bir araştırma yapılması gerektiğini vurguluyor.
TEHLİKE ÇANLARI MI ÇALIYOR?
Rusya’dan Türkiye ve diğer destinasyonlara turist gönderen Türk tur operatör şirketlerinin merkezi Türkiye’de bulunuyor. Orhan Sancar, “Rus hükümeti bu şirketleri istediği gibi kontrol edemiyordu. Türk şirketleri Rusya’daki ofislerini birer şube gibi kullanıp kazandıkları parayı ülkelerine transfer ediyordu. Bu işten kar etmediğini gören Rus hükümeti ilk etapta kendi kurallarına uyacağına inandığı TU1, Thomas Cook gibi batılı turizm devleriyle ortaklıklar kurarak bizleri devre dışı bırakmaya başladı” diyor.
Ancak Sancak, Rus hükümetinin ikinci aşamada batılı şirketleri de devre dışı bırakıp pazarın kontrolünü kendi şirketlerine vereceğini öngörüyor: “Nitekim bunun ipuçlarını İngiliz fuarcılık şirketi İTE ile yaptıkları anlaşmada görüyoruz.
Birkaç yıl önce söz konusu şirketle anlaşma yapmışlardı. Sözleşmenin bitiminde yenilemeyip turizm fuarını da kendileri organize etmek üzere planlar yapıyorlar.”
Orhan Sancar’a göre, Rusya’da Türk şirketleri için tehlike çanları çalmaya başladı. Bu yüzden bir an önce pazar hakkında yeni değerlendirmelerin yapılması gerekiyor.
Anex Tur’un sahibi Neşet Koçkar ise Türk tur operatörlerinin sadece Türkiye’ye değil, Rus turistler için ikinci pazar konumundaki Mısır başta olmak üzere Tayland, İspanya ve diğer ülkelere de turist gönderdiğini hatırlatıyor. İspanya ve Yunanistan’ın Rusya pazarında yüzde 20 büyüme hedefi belirlediğine işaret eden Koçkar, “Hâlbuki İspanya kaç yıldır küçülüyor. Turizmde küçülen bir ülke Rusya pazarında nasıl büyür? Bu konuları tartışmanın zamanı geldi” diyor.
RUSLAR YUNAN ADALARINDA
Bu arada, Rusya ile Yunanistan arasında bir Ortodoks kardeşliği geliştiği, buna göre birçok Rus’un Halkidiki’de yazlık evler satın aldığı belirtiliyor. Rusya’da müşteri eğilimleri değişiyor. Rus turistler için yurtdışında tatil için daha önce banko olan Türkiye’ye son dönemde peş peşe yeni rakipler çıkmaya başladı.
Örneğin tahminlere göre 2012 yılında, bazı vize kolaylıklarının da sağlanmasıyla Rusya’dan Yunanistan’a 1 milyon turistin gelmesi bekleniyor. Bu rakam 2010’da Yunanistan’a gelen Rus turist sayısının iki katı anlamına geliyor. Türkiye’nin yanı başında gelişen bu durum Türk turizmini de yakından ilgilendiriyor. Zira Rusya’dan gelen turistler Türkiye’nin özellikle Akdeniz kıyılarında ciddi bir turizm potansiyeli yaratıyor.
KEREM KÖFTE OĞLU
