Ticari Araştırma ve Şirket Dedektifliği İşi Kurabilirsiniz

Özel Dedektiflik Bürosu Açmak – Şirket Dedektifliği İş Fikirleri

Türkiye’nin 10 yıl kadar önce tanıştığı özel dedektifler, son yıllarda şirketlerin en önemli partnerlerinden biri haliııe geldi. Yeni yatırım planlayan, genel müdürüne güvenmeyen, ortağının borçlarını öğrenmek isteyen patronlar, solığu özel dedektiflerde alıyor. Yaklaşık 100 özel dedektiflik bürosunun faaliyet gösterdiği piyasanın büyüklüğü 20 milyon dolar olarak tahmin ediliyor.

“Şirketimin genel müdürünün bilgi sızdırdığından şüpheleniyorum. Araştırabilir misiniz?”

“Ortak yatırım yapacağım şirketin piyasaya borcu var mı?”

“Markamın adı ve ambalajıyla sahte üretim yapılıyor. Kimlerin yaptığını bulabilir misiniz?”

Bu ve benzeri sorular, son dönemde iş dünyasında çokça duyulur oldu. Zira birkaç yıl öncesine kadar yalnızca boşanma ve aldatma gibi sorunlarda akla gelen özel dedektifler artık şirketlere hizmet veriyor. Büyük holdinglerden uluslararası şirketlere kadar pek çok kuruluş, kendilerini ticari olarak daha güvende hissetmek için özel dedektiflerin kapısını çalıyor. Türkiye genelinde yaklaşık 100 özel dedektiflik bürosu faaliyet gösterirken, şirketlere özel araştırma hizmeti vermenin bedeli ise 1000 TL ile 100 bin TL arasında değişiyor.

20 MİLYON DOLARLIK PAZAR

Türkiye kamuoyu 17 Aralık’tan beri gizli ses kayıtları, tapeler ve yolsuzluk operasyonlarıyla meşgulken, biz de gizli takip ve derinlemesine araştırma denince dünyada ilk akla gelen mekanizmalardan biri olan özel dedektiflik sektörünü mercek altına almak istedik.

Dünyada 100 yılı aşkın bir süredir faaliyet gösteren özel dedektiflerin Türkiyedeki geçmişi çok eskiye gitmiyor. Bu alanda ilk resmi şirket, “Mavi Ay Özel Dedektiflik” adıyla 2003 yılında kuruldu. Şirketin adı, başrollerinde Bruce Willis ve Cybil Shepherd’ın oynadığı ve 1980’lerde Türkiye’de çok geniş bir hayran kitleşine ulaşmış “Mavi Ay” dizisinden geliyor. Mavi Ay, bir özel dedektiflik bürosu etrafında gelişen polisiye olayları konu alıyordu ve yayınlandığı dönemde tüm dünyada büyük ilgi gördü. Türkiye’deki Mavi Ay’ın kurucusu ise dizideki Bruce Willis gibi eski bir polis olmasa da kamudan emekli olmuş eski bir araştırma ve istihbarat görevlisi olan İsmail Yeti-moğlu. Yetimoğlu, aynı zamanda Türkiye’den Uluslararası Özel Dedektifler Federasyonu (IKD) üyeliğine kabul edilmiş tek kuruluş olan Özel Dedektifler Derneği’nin de başkanı. Demeğin 34 üyesi bulunuyor.

Özel dedektiflik piyasasının yaklaşık 20 milyon dolarlık bir büyüklüğe sahip olduğu tahmin ediliyor. Bu rakam küçük gibi gelse de, çok az kişinin yaptığı bir iş olması nedeniyle, dedektiflik kâr marjı yüksek bir alan olarak biliniyor.

ÖZEL DEDEKTİFE KOŞUYORLAR

Birkaç yıl öncesine kadar en fazla “Eşim beni aldatıyor mu?” veya “Çocuğum uyuşturucu kullanıyor mu?” gibi taleplere muhatap olduklarım anlatan özel dedektif İsmail Yeti-moğlu, bugün ağırlıklı olarak ticari araştırmalar ve şirket dedektifliği yaptıklarını ifade ediyor. Özellikle 2008 krizi sonrasında şirketlerin üst düzey personel alımı ya da yatırım kararlarında özel dedektiflere danıştığına dikkat çeken Yetimoğlu, “Zaten uzun yıllardır İngiltere, ABD, Fransa gibi ülkelerde şirketler özel dedektiflerle birlikte çalışır. Türkiye’de de bize ilk gelen şirketler çok uluslu şirketler oldu” diye konuşuyor. En çok gıda, enerji ve inşaat sektöründen talep geldiğini belirten Yetimoğlu, “Verdiğimiz hizmetlerin bedeli, o araştırmanın süresi ve boyutuna göre değişiyor. 1000 TL’ye de 100 bin TL’ye de sonuçlanan işlerimiz oluyor” diyor.

Yetimoğlu, bugün Türkiye’de yaklaşık 10 kişilik ekiplerle uluslararası standartlarda hizmet veren özel dedektiflik bürolarının bulunduğunu ve bu büroların neredeyse tamamen şirketlere hizmet verdiğini sözlerine ekliyor.

“TELEFON DİNLEMİYORUZ”

İstanbul’da faaliyet gösteren Ak-çayel Özel Dedektiflik Bürosu’nun sahibi Hakan Kara ise son dönemde borsa dolandırıcılığı konusunda çok fazla şikayet aldıklarını belirterek, “Sanırım ülkemizdeki dengesizlik borsa yatırım danışmanlannı çok fazla etkiliyor ve bazıları müşterilerinin paralarını kaybederek kayıplara karışıyor” diyor. Kurumsal olarak gelen taleplerde ise sahte ürünlerin başı çektiğini dile getiren Kara, “Ayrıca özellikle şirketlerin AR-GE departmanlarına alınacak personele de her zaman şüpheyle yaklaşılır. Genel olarak araştırılmasını istedikleri personel bu bölümde olur” diye konuşuyor.

Son zamanlarda ortaya çıkan kasetlerin toplumdaki özel dedektiflik algısını olumsuz etkilediğine de değinen Hakan Kara, şunları söylüyor: “insanlar bizim telefonları dinlediğimiz gibi bir algıya kapılıp bizden bu tür taleplerde bulunuyorlar. Bu tür hizmetlerimizin olmadığını, ayrıca bunun suç olduğunu bizi arayan kişilere anlatarak onları bilgilendiriyoruz. Bu tür hizmetler veren ya da verdiğini iddia eden dolandırıcıları da gerekli yerlere bildiriyoruz.”

Türkiye’de ticari araştırma ve şirket dedektifliği hizmeti veren Mavi Ay Dedektiflik ile 80’lerin unutulmaz dizisi “Mavi Ay”da anlatılan dedektiflik hikayeleri birbirinden hayli farklı.

EN FAZLA NELER ARAŞTIRILIYOR?

Şirket ortaklarının gizlediği ticari faaliyetler.
Profesyonel yöneticilerin zimmete para geçirip geçirmediği.
Ortak iş yapılacak şirketlerin mali durumu ve güvenilirliği.
Sahte üretim yapanların şirket içindeki bağlantıları.
Şirketlerin bayi veya acenteleri.
OPersonel alımlarında CV’lerin doğruluğu.

İŞ DÜNYASINDAN 4 DEDEKTİFLİK HİKAYESİ

2008 krizinden sonra Türkiye’de 113 bayi ile hizmet veren bir İtalyan firması, 10 bayisinin çok yüksek borçla iflas ettiği haberini alıyor. Bir daha böyle bir duruma düşmek istemeyen firma, bir özel dedektiflik bürosu ile anlaşarak tüm bayilerinin ticari durumunu ve piyasa itibarını 1,5 yıl boyunca gözlem altına alıyor. İnceleme sonucunda 27 bayinin daha iflasın eşiğinde olduğu bilgisine ulaşılıyor. Şirket, pozisyonunu bu bilgiye dayanarak alıyor.

Gıda sektöründe 60 yıldır faaliyet gösteren tanınmış bir marka, teneke ambalajla satış yaptığı bir ürün hakkında şikayetler almaya başlıyor. Satışa konu olan ürünlerin sahte olduğu belirleniyor ancak sahteciliğin nasıl yapıldığı belirlenemiyor. İş, bir özel dedektife devrediliyor. Dedektif, tenekelerin imal edildiği tesisin yöneticisinin sahtecilik şebekesiyle ortak çalıştığını tespit ediyor ve şirket avukatına bildiriyor. Yönetici polis ile işbirliğine zorlanarak çete çökertiliyor.

Avrupa merkezli bir inşaat şirketi, bir Türk şirketi ile Ortadoğu’da ortak yatırım yapma kararı alıyor. Ancak ortak olacağı şirketin ticari itibarı, borçluluk durumu ve sahiplerinin güvenilirliği konusunda şüpheleri var. Bu nedenle Türkiye’de bir özel dedektiflik bürosu ile anlaşıyor ve masaya oturmadan önce ayrıntılı bir araştırma yaptırıyor. Araştırma sonucu olumlu çıkınca ortaklık anlaşması imzalanıyor.

Bir Alman enerji şirketi, Türkiye’deki şubesine Türkiye’den bir genel müdür atıyor. Genel müdür ile çalışmak üzere Almanya’dan da üst düzey bir yönetici gönderiliyor. İki yıl sonunda şirket sahipleri, Türkiye şubesindeki masrafların olması gerekenden 2 kat fazla gerçekleştiğini tespit ediyor. Ancak yasal olmayan bir işleme rastlanmıyor. Bunun üzerine bir özel dedektif devreye sokuluyor. Dedektif, genel müdür ile Almanya’dan atanan yöneticinin ortak çalışarak zimmetlerine 11 milyon Euro’ya yakın para geçirdiklerini ortaya çıkarıyor.

Adem Ekin Duran