Teknoloji Fonundan Yatırım Almanın Yolları

Erken aşama teknoloji fonu, e-ticaret girişimlerine yatırım yapmıyor.

Katma değeri yüksek üretimin sıklıkla tartışıldığı son günlerde, teknoloji girişimlerinin payı oldukça büyük. 2000’lerin başında garajlardan çıkan parlak fikirlerin bir kısmı şimdilerde milyarlarca dolarlık değerlemelerle geleneksel şirketlere meydan okuyor, oyunun kurallarını değiştiriyorlar. Elbette bu, kolay bir süreç değil. Bir yanda elini kolay kolay cebine atmayan yatırımcılar, bir diğer tarafta da parlak fikirlerini icraata geçirecek sermaye bulamamaktan yakınan girişimciler var.

Ortaya bir ürün ya da prototip koymuş star-tup’lar, erken aşama olarak kategorize ediliyorlar. Hızlandırıcı programlar ise bu startup’lar için sıçrama tahtası görevi görüyor. Startershub da bunlardan biri. Bloomberg Busirıessweek Türkiye’ye konuşan StartersHub Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Dorman, e-ticaret girişimlerine neden yatırım yapmadıklarını ve Türkiye’deki teknoloji startup’ları dünyasını anlatıyor.

Startershub ne yapar?

Startershub, erken aşama teknoloji girişimlerine yatırım yapan bir hızlandırma programı. Hem maddi hem de stratejik işbirlikleri açısından ihtiyaçları olan her türlü desteği veren bir yapı. Erken aşamadan kastımız, “Bir fikrim var” değil. Aslında bir prototip ya da ürünün ortaya çıkmış ya da çıkmak üzere olduğu aşamadan bahsediyoruz. Hızlandırma programına aldığımız bir şirkete katabileceğimiz en büyük değer, o şirketin pazardaki pozisyonlanması ve stratejisi. Onlara yön verebilmek, network’ümüzden fayda sağlayıp, doğru kapıları açmalarını sağlamak. Fikir aşamasındaki bir şirketin kodlamasını yapamayacağınıza göre, bu faydaları sağlayabilmeniz için bir ürünün ortaya çıkması gerekiyor. O yüzden de prototip ya da ürünün pazara çıkma aşamasındaki star-tup’ları tercih ediyoruz.

Sadece erken aşama startup’ları mı tercih ediyorsunuz?

Portföyümüzdekilerin hepsi erken aşama startup’lar. Amacımız, onların ilk faturalarını kesmelerini sağlamanın ötesinde, global ölçekte başarılı olabilecek iş modellerini kurgulamalarına yardımcı olmak. Her girişim startup değildir. Teknoloji startup’ında ölçeklenebilir iş modeli çok kritik bir tanım. Bakkal açmak da bir girişimdir, ama bunlar startup değildir. Startup’ların hızlı büyüme potansiyeline sahip olması gerekiyor. Startup dünyasında dokunmadığımız yerler de var. E-ticaret startup’larına yatırım yapmıyoruz. Daha çok, teknolojisi ve fikri mülkiyet hakkı olan şirketlere yatırım yapıyoruz. Korunabilir bir teknolojilerinin olması gerekiyor. Kolayca kopyalanabilir iş yapan startup’lara yatırım yapmıyoruz.

Copycat (taklit) startup’Lar bünyenizde yok mu?

Düşünün İd Türkiye’deki çok başarılı startup’lar, yurt dışındaki örnelderinin copycat’i olabilir. Ama bunu çok iyi yapmaları gereldyor. Belirli bir ölçeğe geldiklerinde, Türkiye’de kopyalanmaları da zorlaşıyor. Ama erken aşama bir startup zaten defalarca yapılanı tekrardan yapmaya kalkarsa, arkasında durulmayacak bir copycat haline gelir. Türkiye’de hiç yapılmamış ama yurt dışında başarılı olmuş bir fileri Türkiye’de yapmayı yanlış bulmuyorum. Denenmiş, kanıtlanmış bir iş modeli var. Starbucks’la aynı işi yapan, fakat sonrasında yine Starbucks tarafından satın alınan şirketler var. Copycat olmak ayıp bir şey değil. Arkadan gelecek copycat’lerle aranın açılması gerekiyor. Bugün bir Trendyol varsa, benzerlerinin çoğu da battı.

Startershub bugüne kadar kaç şirkete yatırım yaptı?

Bugüne kadar 51 tane şirkete yatırım yaptık. Bunlardan 20 tanesi yabancı şirketler; gerisi Türk. Bunların ortak özelliği ise bize global bir vizyonla gelmeleri. Sadece Türkiye’de kalmak isteyen şirketleri tercih etmiyoruz. Küresel ölçekli başarı sağlama potansiyelini hissetmek istiyoruz.

Kurulduğunuzdan beri toplamda ne kadar yatırım yaptınız startup’lara?

2015’te kurulduk; şu ana kadar toplam 3 milyon dolarlık yatırım yaptık. Yaptırım yaptığımız şirketlerin diğer fonlardan aldığı yatırımları da düşünürsek, toplamda 15 milyon dolarlık bir meblağa ulaşıyor. Bir kısmı bizimle beraber, bir kısmı da bizden sonra fonlandılar. Şirketlerin daha büyük fonlardan yatırım alabilecek hale gelmeleri için biraz ‘pişmeleri’ gerekiyor. Türkiye’de zaten erken aşama teknoloji fonu sayısı belli; bunlar da çok seçici davranıyor, bir aşamaya gelince ancak yatırım yapıyorlar.

1 milyon doların altında yatırım yapmayı tercih etmeyebiliyorlar.

Erken aşama startup’lar için süreç nasıl işliyor?

Hızlandırma programına aldığımız şirketlere biz 20 bin dolar yatırım yapıyoruz; üç ila altı ay arasında değişiyor bu programlar. Bu sürenin sonunda başarıyla mezun olanlara 250 bin dolara kadar ek yatırım yapıyoruz. Şirketler bu yatırımlarla beraber bir sonraki evreye sıçrayabiliyorlar.

Startershub’ın ana sermayesi nereden geliyor?

Üç sene önce bu fona 22 milyon lira (o zamanın parasıyla 8,5 milyon dolar) gibi bir fonla başladık. Bu sermayenin iki ana yatırımcısı var: MV Holding ve Gedik Yatırım. Bunun dışında da Bahçeşehir Üniversitesi, Netmarble gibi kurumsal ve bireysel yatırımcılar var.

Fondaki dağılım nasıl? Kimin payı daha fazla?

Dağılımdan çok bahsetmiyoruz aslında…

Şu anda bahsetsek…

Gedik Yatırım’ın hissesini bilmiyorum ama MV Holding’in hissesi yüzde 45 oranında.

Startershub’tan çıkan en başarılı startup hangisi?

En başarılı Türk şirketi Zeplin. 2014’teki startup programından mezun. Sonra da Amerika’ya gidiyorlar, yatırım turuna giriyorlar. O günden bugüne şirket değerlemesi 50 milyon doların üzerine çıktı.

Zeplin’deki hisseniz ne kadar?

Yüzde 5’in altında bir hissemiz var Zeplin’de. Şirketin tamamı satılabilir (exit) ya da daha büyük fonlar yatırım yaptığında kendi hisse oranlarını artırmak için bizim gibi erken aşama fonlara “Siz de bu aşamada hissenizi satıp çıkmak ister misiniz?” diye sorarlar. Yeni gelen fon eski yatırımcıların hisselerini de toplamak ister. İki metotta da bizim exit’imiz söz konusu.

Şu ana kadar böyle teklifler geldi mi size?

İkisi de geldi, fakat henüz erken aşama olduğu için çıkmadık. Aslında paramızı 10’a katlayıp çıkabilirdik. Fakat biz bu şirketin uzun vadede daha ileriye gideceğini düşünüyoruz. Şu aşamada çıkmanın bizim için erken olacağını düşündük.

E-ticaret startup’larına neden yatırım yapmıyorsunuz?

Bir Yemeksepeti ya da Trendyol var diye insanlar bunu kolay zannetmesin. İkisi de gerçekten zor iş modelleri. Bu tarz olup da para kaybeden pek çok şirket oldu. E-ticarette çok ciddi bir altyapıya ihtiyacınız var; kâr marjları düşük. Operasyonel verimliliğin sağlanması lazım. Buna ek olarak, belli bir marka bilinirlıliğini sağlamak için çok ciddi reklam harcaması yapmaları gerekiyor. Bu harcamaların dönüşü alınmıyor; zarar ediyorlar. Hiç de kolay bir iş modeli değil. Bu konuya sizden daha hakim bir şirket kolaylıkla sizi ekarte edebilir. —Alp Börü