Tekno Yatırım Programı Destekleri

Üretimde ve ihracatta katma değerli ürünlerin payının artırılması yönünde çalışmalar uzun süredir devam ediyor. Ancak stratejik bir hedefle verilen destek aracılığıyla ticarileşen ürünler henüz piyasada çok fazla yer alamadı. Geçen ay başlatılan yeni teşvik programı ile ise yüksek teknolojiye sahip katma değerli ürünlerin geliştirilmesi ve ihraç edilmesi yönünde önemli bir adım atıldı. Programda özellikle KOBl’ler öne çıkarılıyor ve ilk defa teknolojik üretime dayalı destek geliyor.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, ülke ekonomisine katma değer sağlayacak yeni ürünlerin ticarileştirilmesi, uluslararası pazarda teknolojik ürün ihracatına öncülük edilmesi ve AR-GE kültürünün çok sayıda küçük ve orta ölçekli işletmelere benimsetilmesi amacıyla Teknolojik Ürün Yatırım Programı (Tekno Yatırım) adıyla bir program başlattı. Türkiye’de bir ilk olan bu projeyle, vergisel destek sağlayan projelerin ötesinde, maddi destek sağlanmış olacak. Uluslararası düzeyde rekabetçi ekonomik yapının tesis edilmesi amaçlanan projeyle aynı zamanda yüksek teknolojili alanlardaki şirket sayılanmn artırılması ve teknoloji tabanlı yüksek katma değerli şirketler kurulması hedefleniyor.

Programın bütçesi de gerçekten bir teşvik sağlayacak büyüklükte. Tekno Yatırım programına 2014 yılı için ayrılan bütçe 120 milyon TL olarak belirlendi. 2014-2019 yıllan arasında ise toplam 854,4 milyon TL hibe desteği kullandırılması planlanıyor.

KOBİ’LERE DAHA ÇOK DESTEK

Büyük, orta ve küçük işletmeler olarak ayrılan geri ödemesiz desteklerin üst limitlerine göre KOBİ’ler daha fazla destek alacak. Bu desteklerin yaklaşık 10 bin şirketi ilgilendirdiği tahmin ediliyor.

Desteklere göre büyük işletmeler yalnızca makine ve teçhizat desteği unsurundan yararlandırılacak ve sağlanacak destek üst limiti 2 milyon TL olacak. Orta büyüklükteki işletmeler makine ve teçhizat destek unsuru ile kredi faiz destek unsurundan yararlandırılacak ve toplamda sağlanacak destek üst limiti 10 milyon TL’yı bulacak. Küçük işletmeler ise makine ve teçhizat destek unsuru, kredi faiz destek unsuru ile işletme gideri desteği unsurundan yararlandırılacak ve toplamda sağlanacak destek üst limiti 10 milyon TL olacak.

17 Temmuz’da Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından duyurulan teknolojik ürünlerin üretimine yönelik yatırımların destekleneceği ve Türkiye’de bir ilk olma özelliği taşıyan programa 3 Ekim’e kadar başvuru yapılacak.

YÜKSEK TEKNOLOJİLER ÖNCELİKLİ

Programın hedefi, AR-GE sonucu ortaya çıkmış orta ve yüksek teknolojili ürünlerin yatırım ve üretimine destek vererek, bu ürünleri üreten teknoloji tabanlı şirketlerin ortaya çıkmasını ve büyümesini sağlamak. Tekno Yatırım Programı ile özellikle teknoloji tabanlı ürünlerin üretimine yönelik yatırımların desteklenmesi hedefleniyor.

Destek programı, öncelikli teknoloji alanlarında yer alan, AR-GE ve yenilik faaliyetleri sonucu ortaya çıkan yeni ürünlerin ticarileştirilmesi, ülke ekonomisine katma değer oluşturulması, uluslararası pazarlarda yer alarak teknolojik ürün ihracatına öncülük edilmesi ve özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelere geleceğe dönük AR-GE kültürünün benimsetilmesi amacıyla devreye alındı.

Günümüz ekonomilerinde üretilen malın hem üretene hem de ekonomiye yarar sağlayabilmesi için katma değerinin yüksek olması gerekiyor. Ürünler genelde, yüksek teknolojili ürünler, orta yüksek teknolojili ürünler, orta düşük teknolojili ürünler ve düşük teknolojili ürünler olarak dört gruba ayrılıyor. Burada önemli olan yüksek ve orta yüksek teknolojili ürünleri üretebilmek. Çünkü düşük, orta düşük ve düşük teknolojili ürünleri herkes üretiyor.

İHRACAT ARTACAK

Tekno Yatırım Programı ile de Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenmiş olan, Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu yüksek ve orta yüksek teknoloji alanlarında yer alan teknolojik ürünlerin yatırım-lan program kapsamında desteklenecek. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, bu programla ilgili hedeflerini şöyle anlatıyor: “Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı ile AR-GE destekleri ve teşvikleri yoluyla veya özkaynaklar kullanılarak elde edilen teknolojik ürünlerin üretimlerinin desteklenmesi, ülke ekonomisine katma değer oluşturulması, uluslararası pazarlarda yer alarak teknolojik ürün ihracatına öncülük edilmesi ve ülkemizde yerleşik işletmelerin yapacakları yatırımların desteklenmesi hedefleniyor.” İstanbul Sanayi Odası’mn 2013 yılı verilerine göre, Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu listesinde yer alan imalat sanayi kuruluşlarında yaratılan katma değerin sadece yüzde 2,6’sı yüksek teknolojiye dayalı üretime dayanıyor. 2013 yılında 500 büyük sanayi kuruluşu sıralamasına giren kuruluşlarda imalat sanayi ürünlerinin yüzde 79,7’si düşük ve orta düşük teknolojiye dayalı ürünleri içeriyor. İhracatta imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracatın yüzde 93’ünü oluşturduğu görülüyor. Yani ihracat artışının kaynağını imalat sanayi oluşturuyor. Ne var ki, ihraç edilen imalat sanayi ürünlerinin sadece yüzde 3,3’ü yüksek teknolojiye dayalı ürünlerden oluşuyor. İşte Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın hedefi uzun vadede bu oranı Avrupa Birliği (AB) ortalaması olan yüzde 15’lere çıkarmak.

KRİTERLER NELER?

Tekno Yatırım Programı’ndan yararlanabilecek gerçek veya tüzel kişiler, en fazla beş yıl önce yurtiçi veya yurtdışında AR-GE ve yenilik projesini başarıyla tamamlamış olanlar, yurtiçinde veya yurtdışında özkay-naklarını kullanarak ortaya çıkan teknolojik ürüne ‘İncelemeli Patent Belgesi’ almış olanlar ve en fazla altı ay önce Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nde yatırım izni veya teknolojik ürün özelliği taşıdığına dair olumlu rapor alanlar olarak sıralanıyor.

Desteklerde üst limit büyük işletmelerde 2 milyon TL, orta ve küçük işletmelerde ise 10 milyon TL olarak ifade ediliyor. Programın destek süresi ise makine ve teçhizat destek unsurunda 36 ay (ihtiyaç duyulması halinde bir defaya mahsus altı aya kadar ek süre verilebilir), kredi faiz desteği unsurunda 36 ay ve işletme gideri destek unsurunda bir yıl olarak belirlenmiş durumda.

PATENT İÇİN DE TEŞVİK

Tekno Yatırım desteğinde daha çok KOBİ’ler ön planda tutuluyor. Destek Patent Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Yamankaradeniz, bu programla, teknolojik ürünlerini üreterek ihracat yapmak isteyen KOBİ’ler için önemli bir yatınm desteği sağlanmış olacağını ifade ediyor.

Yamankaradeniz, Türkiye’deki tüm şirketlerin yaklaşık yüzde 99’unun KOBl ölçeğinde olduğu ve yıllık ihracatın yaklaşık yüzde 65’inin KOBİ’ler tarafından gerçekleştirildiği düşünüldüğünde, Tekno Yatırım Programı ile 2023 yılındaki ihracat hedefine ulaşılması için önemli bir maddi destek sağlandığını söylüyor. Kemal Yamankaradeniz, ihracat hedeflerine ulaşabilmenin en kolay yolunun, teknolojik ürün üreten ve ihraç eden şirketlerin sayısının artmasını sağlamak, KOBİ’leri özellikle teknolojik ürün geliştirmeye ve üretir hale getirmeye teşvik etmek ve şirketleri Tekno Yatırım Programı gibi destek programları ile destekleyerek yüksek motivasyon sağlamak olduğunu kaydediyor.

Patent başvurusu yapmak isteyen, patent başvurusunda bulunmuş olan ve patent belgesi sahibi olan şirketlerin Tekno Yatırım Programı’na yoğun bir ilgi gösterdiklerini söyleyen Kemal Yamankaradeniz, “Patent başvurusu maliyetlerinin TÜBİTAK tarafından da hibe şeklinde karşılanması sayesinde hem patent alınması hem de alman patent belgesi ile Tekno Yatırım Programı’ndan istifade edilebilmesi için Destek Patent olarak şirketlere gerekli bilgilendirmeleri ve yönlendirmeleri yapıyoruz” diyor.

SÜREÇ VE ÖDEME NASIL?

Hibe mekanizmasmda banka teminatı gerekmiyor. Harcamalar belgelendiğinde ve bunlar uygun görüldüğünde destek ödemeleri, Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü’ne gönderiliyor. İlgili müdürlük tarafından işletmenin banka hesabına destek ödemesi aktarılıyor.

Destekler hibe ve kredi olduğu için bakanlığa geri ödeme söz konusu değil. Kredi geri ödemeleri ise rutin olarak bankacılık sistemi içinde aracı kuruma ödenecek. Bakanlık burada sadece faiz desteği sağlayacak. Hibeler doğrudan bakanlık tarafından işletmenin hesabına aktarılacak. Kredilerde ise yatırım harcamalarına yönelik aracı kurumlardan alınacak en az bir yıl vadeli yatırım kredisi için geri ödemesiz faiz desteği sağlanıyor. Faiz desteği, bakanlıkça belirlenen puan esas alınarak veriliyor. Programa yılda bir veya birden fazla dönemde bütçe olanakları dâhilinde başvuru alınabilir. Başvuru tarihleri bakanlık internet sitesinden ilan ediliyor.

RAPOR HAZIRLANACAK

Tekno Yatmm Programı’ndan yararlanacak yatırımlar altı aylık dönemlerde izlenecek ve öğretim üyeleri tarafından yatırım projesine ilişkin Yatırım İzleme Raporu’ hazırlanacak. Yatırımını tamamlayan işletme, ‘Sonuç Raporu’ hazırlayacak. Yatırım harcamalarının incelenmesi ve denetlenmesini takiben bakanlık tarafından ‘Tamamlama Belgesi’ düzenlenerek yatırımcıya verilecek. Yatırımcı ayrıca beş yıl süresince ‘Gelişme Raporu’ hazırlayarak bakanlığa gönderecek.

Makina ve teçhizat destek unsurunda, bakanlık tarafından ‘Tamamlama Belgesi’ verilen işletmeye, yatınm harcamaları üzerinden destek ödemesi yapılacak. Kredi faiz destek unsurunda, aracı kurumlar ile bakanlık arasında yapılacak protokoller çerçevesinde bakanlıkça belirlenecek destek faiz puanı esas alınarak kredi faiz desteği ödemesi gerçekleştirilecek. İşletme gideri destek unsurunda ise giderlerin belgelendirilmesi kaydıyla bir defada yıllık ödeme yapılacak.

Tekno Yatırım Programına kimler başvurabilir?

Öncelikli teknoloji alanlarında yer alan ve Türkiye’de ilk defa üretime konu olacak teknolojik ürün/ürünlerin yatırımları için bu programa üç farklı kanaldan başvuru yapılabilir:

1. Yurtiçi veya yurtdışında, kamu ya da özel fonlar ile desteklenmiş AR-GE ve yenilik projelerini başarıyla sonuçlandıran gerçek ya da tüzel kişiler.
2. Yurtiçi veya yurtdışında, özkaynakiarını kullanarak AR-GE faaliyeti yürüten ve sonucunda patent alan gerçek ya da tüzel kişiler,
3. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nde (TGB) yer alan ve bölgede yürüttükleri AR-GE faaliyetini başarıyla sonuçlandıran tüzel kişiler.

Tekno Yatırım Programı’nın içerdiği destekler

MAKİNE VE TEÇHİZAT DESTEĞİ

• Küçük işletmelere, yatırım proje tutarının en fazla yüzde 40’ı kadar destek sağlanır. Bu destek tutarı 5 milyon TL’yi geçemez.
• Orta büyüklükteki işletmelere, yatırım proje tutarının en fazla yüzde 30’u kadar destek sağlanır. Bu destek tutarı 4 milyon TL’yi geçemez.
• Büyük işletmelere, yatırım proje tutarının en fazla yüzde 10’u kadar destek sağlanır. Bu destek tutarı 2 milyon TL’yi geçemez.

KREDİ FAİZ DESTEĞİ

• Yatırım konusu teknolojik ürünün üretimine yönelik yatırım proje tutarının en fazla 50 milyon TL’ye kadarlık kısmı destek kapsamında değerlendirilir.
• Teknolojik ürünün yatırımı için aracı kurumlardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredileri, yatırım proje tutarının 10 milyon TL’ye kadar olan kısmı için ödenecek faizin, bakanlık tarafından her yıl ilan edilen puanın tamamı bakanlık tarafından karşılanır.
• Yatırımcı, yatırım proje tutarının 10 milyon TL’nin üstündeki kısmı için ödenecek faizden, bakanlık tarafından ilan edilen puanın yüzde 50’si kadar yararlanır.
• Her bir yatırım projesi için işletmelere sağlanacak makine ve teçhizat destek tutarı, kredi faiz destek tutarı ile işletme gideri desteği tutarlarının toplamı veya yatırım proje tutarının tamamı için sağlanacak kredi faiz destek tutarı 10 milyon TL’yi geçemez.

İŞLETME GİDERİ DESTEĞİ

• Enerji giderleri: Liretim amaçlı yıllık kullanılan enerji bedelinin en fazla yüzde 75’i kadar.
• Personel giderleri: Yıllık istihdam edilen personel için o yıl uygulanan brüt asgari ücret tutarının en fazla yüzde 75’i kadar.
• Kira gideri: Yıllık kira giderinin en fazla yüzde 75’i kadar. İş dünyasına sunulan 8 destek daha var

Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından iş dünyasına yönelik olarak farklı atanlarda destekler sağlanıyor. Bu destekler şöyle:

1. Organize Sanayi Bölgeleri, küçük sanayi siteleri ve endüstri bölgelerine verilen destekler
2. Kümelenme destekleri
3. Teknoloji geliştirme bölgeleri
4. Sanayi Tezleri Programı
5. AR-GE merkezleri
6. Teknogirişim Sermayesi Desteği
7. Rekabet öncesi işbirliği projeleri
8. Teknolojik ürün tanıtım ve pazarlama destek programı

“Kobi’lerin AR-GE ürünleri destek bulacak”

“Ülkemizde gerek kamu gerekse diğer çeşitli kaynaklar yoluyla AR-GE ve yenilik projelerinin, inovatif fikirlerin desteklenmesine yönelik ciddi anlamda AR-GE harcaması yapılıyor. Ancak desteklenen projeler ile faaliyetler sonucunda ortaya çıkan teknolojik ürünlerin ticarileştirilmesi ve seri imalatı konusunda yetersizlikler olduğu gözlemleniyor. AR-GE ve yenilik projeleri ile faaliyetlerinin çıktılarının ticarileştirileşemediği zaman teknolojik ömürlerini ve geçerliliklerini yitirerek kullanım alanı bulamadığı ve rafta kaldığı görülüyor. Bu da AR-GE ve yenilik konusunda yapılan harcamaların verimliliğini, etkinliğini ve geri dönüşünü olumsuz etkiliyor. Bu yüzden AR-GE ve yenilik projesi ile faaliyeti çıktılarının ticarileşmesi ve yatırımı noktasında ciddi bir destek programına ihtiyaç duyuldu. AR-GE çıktılarının rafta kalmaması, küçük ve orta ölçekli işletmelere geleceğe dönük AR-GE kültürünün benimsetilmesi için Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı devreye sokuldu.”

Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği
“BT ihracatı 40 milyar dolara ulaşabilir”

“TÜBİSAD (Bilişim Sanayicileri Derneği) olarak, bilgi ve iletişim teknolojilerinin Türkiye’nin kalkınmasında, ekonominin büyümesinde stratejik bir öneme sahip olduğunu her fırsatta vurguluyoruz. Endüstriyel olarak kalkınmış ekonomilerin, azalırken, yüksek teknolojili ürünlerin payı hızla artıyor. 0 nedenle katma değeri yüksek, teknolojik ihracata dayalı bir büyüme modeli Türkiye için kaçınılmaz. Gerekli atılımlar yapıldığında katma değerli hizmetler olarak nitelendirdiğimiz bilgi teknolojilerinin bugün yüzde 30 olan payı 2023’te yüzde 4-6 olacak, çalışan sayısı 130 binlerden 400 binlere, ihracatı ise 40 milyar dolara ulaşacak. Bitişim sektörünün büyümesi ve rekabet gücünün artırılması için ülkemizde AR-GE ve yenilikçiliğin desteklenmesi gerekiyor ve bu destekler büyük önem arz ediyor!’

GÖZDE YENİOVA