Sürdürülebilirlik Raporu Sunan Şirketler

Son dönemde şirketlerin, faaliyet ve performanslarının sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarının ‘sürdürülebilirlik’ başlığı adı altnıda bir rapor halinde sunmaları en önemli gündem maddelerinden biri haline geldi. Koç, Sabancı gibi en büyük holdinglerden çevreye duyarlı şirketlere kadar açıklanan rapor sayısı henüz 100 civarında.

“Dünyanın 7 milyarı bulan nüfusunun tümü, Amerikalıların tüketim standartlarında yaşamak istemesi halinde, 4.5 dünyaya daha ihtiyacımız var. Batı Avaıpa’nm standartları için de 3 dünyaya. Üçüncü dünya ülkeleri içinde sayılan Ürdün ve Tayland’ın standartlarını bile 7 milyara uyarlarsak, şu andaki kapasite yetmiyor.” Bu ifadeler, merkezi Amerika’nın başkenti Washington’da olan The World Watch Enstitüsü’niin, ‘Dünyanın Durumu’ adlı son raporundan alıntı…

Kaynaklarının sınırlı olması, sadece sokaktaki insanların değil, şirketlerin de yakın gündeminde. ‘Sürdürülebilirlik’ kavramı, son yıllarda global devlerin olduğu kadar, yerel devlerin de gündemlerinde yer almaya başladı.

Gelecek kuşakların ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeksizin günümüz kuşaklarının ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir kalkınma modeli olan sürdürülebilirliğin tüm dünyada öne çıkmasıyla beraber, Türkiye’de de şirketlerin gündemine girdi sürdürülebilir kalkınma. Birçok şirket, gerek çevre, gerek sosyal ve ekonomik olarak bu konuda farklı çalışmalar yapıyor.

Bu nedenle hesap verebilirlik ve şeffaflık ilkeleri doğrultusunda yayınlanan, faaliyet ve performansın sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarıyla değerlendirildiği, şirketlerin sürdürülebilir kalkınma amaçları karşısındaki konumunun belirtildiği raporları hazırlatan şirket sayısı da gün geçtikçe artıyor.

isim olarak ‘sürdürülebilirlik raporu’, ‘kurumsal sosyal sorumluluk raporu’, ‘kurumsal sorumluluk raporu’, ‘sürdürülebilir kalkınma raporu’, ‘kurumsal vatandaşlık raporu’ gibi adlarla yayınlanan raporlar genel olarak sosyal-ekonomik-çevresel performansın ortaya konduğu ve bu konulardaki yönetim yaklaşımlarının paylaşıldığı raporlar aslında. Dünyada yayınlanmış 12 bine yakın sürdürülebilirlik ile ilgili rapor olduğu söyleniyor. Türkiye’de ise henüz bu rakam henüz 100 civarında.

AYGAZ İLKTİ

Türkiye’de bu anlamda ilk raporu açıklayan şirket Aygaz. Şirket 2002 yılından bu yana rapor hazırlıyor. 2005 yılında Aksa Akrilik ve 2006 yılından bu yana rapor yayınlayan Erdemir ise onu takip ediyor.

Şirketler genellikle iki yılda bir raporlarını açıklarken son yıllarda bunun yılda bir rapor yayınlamak şeklinde değiştiği görülüyor. Bu raporlar belli bir standarda (örneğin GRİ standardı) göre hazırlanabileceği gibi kurumsal açıklamalar bütünü olarak da belli bir standarttan bağımsız olarak hazırlanabiliyor.

Ancak şunu söyleyebiliriz ki dünya genelinde yayınlanmış toplam 11 bin 793 raporun 10 bin 367’sinde GRİ (Global Reporting Initiative) standardı kullanılmış durumda. Türkiye’de İlk GRİ onaylı raporu yazan şirket ise Coca-Cola içecek.

KİS RAPORU NEDİR?

Bir de Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (BMKtS) İlerleme Raporu var. Bu, şirketlerin imzacısı oldukları BMKTS kapsamında, periyodik olarak raporlama zorunluluklarının olduğu; İnsan Hakları Çalışma Standartları  Çevre ve Yolsuzlukla Mücadele ana başlıkları altında yer alan 10 maddeye yönelik yaklaşım ve performansların ortaya konduğu raporlama türü. Raporlan hazırlayan kuruluşlardan Kıymet-i Harbiye ortaklarından Hakan Gürel bununla ilgili şöyle konuşuyor:

“Bu raporlama türünde raporlar 10 maddeye karşılık verecek şekilde hazırlanmış kısa metinler olabildiği gibi GRİ raporlama standardıyla entegre bir şekilde hazırlanmış kapsamlı sürdürülebilirlik raporları olarak da karşımıza çıkabilmekte. Ayrıca BMKİS raporlama konusunda GRİ raporlaması standardını da önermekte. Her iki tür raporlama türü için de, finansal raporlama uygulamalarında olduğu gibi, dış denetim (external assuran-ce) uygulaması giderek artan bir uygulama olarak karşımıza çıkıyor. Bununla birlikte raporlama ve sürdürülebilirlik uygulamaları hakkında paydaş görüşlerinin toplandığı paydaş paneli uygulaması ülkemizde yakın zamanda gözlemlediğimiz diğer uygulamalar.”

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE İTİBAR

Türkiye’deki ilk sürdürülebilirlik rapoaı hazırlayan şirket Aygaz. Her yıl yayınladıkları kapsamlı faaliyet raporlarının yanı sıra, 2002 yılından bu yana finans dışı performansı “Sürdürülebilir Kalkınma Raporu”yla kamuoyu ile paylaştıklarını söyleyen Aygaz Genel Müdürü Yağız Eyüboğlu, Aygaz’da sürdürülebilirlik yönetiminin tek bir departmanın faaliyet alanı değil, üst yönetimin gözetiminde ve tüm departmanların sorumluluğunda bir süreç olduğunu anlatıyor.

SEKİZ RAPOR HAZIRLANDI

Bugüne kadar toplam sekiz sürdürülebilirlik rapoaı hazırladıklarını vurgulayan Eyüboğlu, sürdürülebilirlik alanındaki çabalarının şirketin itibarına önemli katkı sağladığını gördüklerinin de altını çiziyor. Eyüboğlu, konuşmasını şöyle sürdürüyor:

“Bağımsız pek çok araştırmaya göre Aygaz, enerji sektörünün en itibarlı markası… Bunda sürdürülebilirlik yolunda attığımız adımların da etkili olduğunu düşünüyoruz. “

Yaşar Topluluğu olarak, 2009 ve 2010 yıllarında KTS ilerleme Bildirimlerini yayınladıklarını, 2011 yılında ise tüm dünyada kabul edilmiş GRİ göstergeleri esas alınarak Sürdürülebilirlik Rapoaı hazırladıklarını söyleyen Yaşar Topluluğu Yönetim Kurulu Başkanı Idil Yiğitbaşı, “Paydaşlarımız ile kurduğumuz şeffaf ilişkinin hem bize itibar kazandırdığını hem de markalarımıza olan haklı güveni de artırdığını düşünüyoruz” diye konuşuyor.

HAZIRLIĞI AYLAR SÜRÜYOR

Türkiye’de GRİ tarafından onaylanan ilk sürdürülebilirlik raporu Coca Cola Içecek’e ait. Bugüne kadar 4 tane sürdürülebilirlik raporu hazırlayan şirket, kurumsal sosyal so-rumluluk ve sürdürülebilirlik performansı 2008 yılından bu yana rapor-luyor, internet sayfasından da duyuruyor. Şirket her rapoaında kendisine yeni hedefler koyuyor ve bir önceki raporun hedeflerinde ne noktada olduğunu şeffaflık ilkesi çerçevesinde paylaşılıyor. Öyle ki sürdürülebilirlik Raporları sayesinde şirket çalışanları sürdürülebilirlik çalışmalarını içselleştirip katkıda bulunmaya başlamışlar.

2008-2009 yıllarını kapsayan ilk Sürdürülebilirlik Rapoaı’nu 2011 yılında uluslararası raporlama standardı olan GRİ onaylı bir şekilde yayınladıklarını söyleyen Opet Genel Müdürü Cüneyt Ağca, şu anda şirketin kuruluşunun 20’nci, Koç Topluluğu ile ortaklığının 10’uncu yılı olan 2012 yılına ait rapor üzerinde çalıştıklarını belirtiyor, iki yılda bir hazırladıkları bu raporun 6-7 aylık bir süreçte oluştuğunu anlatan Ağca, şirkette sosyal sorumluluk projelerine OPET Yönetim Kuaılu Üyesi Nurten Öztiirk’ün liderlik yaptığının da altını çiziyor.

HER YIL YAYINLANIYOR

Arçelik, Faaliyet Rapoaında “sürdürülebilirlik” konusuna özel bir bölüm ayırarak sürdürülebilirlik çabalarını paydaşlanna raporlama yönündeki iletişim faaliyetlerine 2003 yılından bu yana devam eden bir şirket. 2007 yılında GRİ ilkelerini rehl^er alarak ilk Sürdürülebilirlik Raporunu yayınladıklarını söyleyen Arçelik Kuaımsal iletişim Koordinatörü Melis Mutuş, 2009’dan itibaren her yıl düzenli olarak rapor hazırladıklarını anlatıyor.

Verilerin ölçümüne ve derlenmesine dayanan rapor hazırlığı ile ilgili çalışmaların yaklaşık üç ay sürdüğünü ifade eden Mutuş, Arçelik olarak sürdürülebilirlik raporlamasını, şeffaf ve hesap verebilir bir organizasyon olma adına önemli bir iletişim aracı olarak gördüklerine de vurgu yapıyor.

Fatoş Bozkuş