Sürdürülebilir İş Modeli Uygulamaları Giderek Yaygınlaşıyor

İşleri sürecek kârları yükselecek

Türkiye’nin önde gelen şirketleri sürdürülebilir kalkınma atağına geçti. Sıfır karbondan tarıma, gıdadan su kullanımına, kadın haklarından fırsat eşitliğine çevreci ve sürdürülebilir iş modeli uygulamaları giderek yaygınlaşıyor…

İŞ dünyasında son dönemin en popüler konularından birisi sürdürülebilirlik. Bu kavram yakın zamana kadar enerji alanıyla sınırlıydı ve ‘yeşil’ ya da ‘yenilenebilir’ enerjiyi ifade etmek için kullanılıyordu. Bugün ise ekonomik büyümeden tarım ve turizme kadar hemen her sektörde sürdürülebilirlik konuşuluyor. En kısa haliyle sürdürülebilirlik, ‘daimi olma yeteneği’ olarak tanımlanabilir. Ekoloji biliminde ise ‘çeşitliliğin ve üretkenliğin sürmesi’ olarak kullanılıyor. Daha anlaşılır bir tanım yapacak olursak, “ekonomik büyümenin ve zenginleşmenin çevre ve yeryüzündeki tüm insanların yaşam kalitesinin korunarak gerçekleştirilmesi” diyebiliriz.

Sürdürülebilir kalkınma insan ve çevre merkezli olmak üzere iki ana başlık altında değerlendiriliyor. Küresel iklim değişikliğinin bir tehdit olarak ortaya çıktığı günümüzde, doğal çevrenin korunması kadar ekonomik ve sosyal kalkınmanın birbirinden ayrılmaz parçalar olduğu da kabul ediliyor.

Sürdürülebilirlik yaygın olarak, çevre dostu tesis, enerji tasarrufu, karbon azaltımı, atık yönetimi gibi konularda kullanılsa da daha geniş bir içeriğe sahip. Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Komisyonu’nun 1987 yılında kabul ettiği Yeryüzü Şartı beyannamesinde ekolojik bütünlük, evrensel insan hakları, ekonomik adalet, demokrasi ve barış kültürü gibi kavramlar dikkat çekiyor.

TÜRKİYE’DEKİ ÖNCÜLER

Önde gelen Türk şirketlerinin dünyada hızla gelişen sürdürülebilirlik uygulamalarını yakından takip ettiği gözleniyor. Hemen her sektörde Türkiye’nin en büyük sanayi devleri, bu konuda yoğun bir faaliyet içinde. Kiminin bünyesinde Sürdürülebilirlik Komitesi bile oluşturulmuş durumda. Şirketlerin hepsi doğrudan yönetim kuruluna bağlı olarak bu çalışmaları organize ediyor. Faaliyetler düzenli olarak rapor ediliyor.

Şirketler sürdürülebilirlik kapsamında enerji tüketimini düşürürken, karbon emisyonunu azaltıyor. Su tüketimini minimize ederken atık yönetimini maksimize ediyor. Bunun dışında da kadınlara yönelik pozitif ayrımcılık, cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik IK politikalarını saymak gerekiyor. Şirketler bu alandaki faaliyetlerini, iş yaşamının ihtiyaçlarıyla doğal kaynaklar arasında denge kurmaya çalışmak olarak tanımlıyor.

RİSKLER FIRSATA DÖNÜŞÜYOR

2004 yılında kurulan Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD) çatısı altında Türkiye’nin en büyük sanayi grupları ve markalarının da olduğu 50 şirket bulunuyor. Ayrıca Sürdürülebilirlik Akademisi, bu alanda araştırmalar, konferanslar, seminerler, work-shoplar, kurumsal eğitim çalışmaları, sosyal sorumluluk projeleri ve üniversite gençliğine yönelik bilgilendirme çalışmaları yürütüyor.

SKD Başkanı Canan Ercan Çelik’in verdiği bilgiye göre, derneğin dört temel hedefi bulunuyor. Bunlar, sürdürülebilir kalkınma kavramını iş dünyasına tanıtmak, sürdürülebilir kalkınma konusu ile ilgili örnek teşkil edecek iyi uygulamaların artmasını teşvik etmek, sürdürülebilir kalkınma konusuna ilişkin politikaların oluşturulmasına katkı sağlamak ve sürdürülebilir kalkınma konusunda altyapı ve araçların geliştirilmesi için çalışmalar yapmak.

Hem ülke hem şirketler için sürdürülebilir kalkınma modelini zorunlu gören Çelik’e göre, faaliyetlerinde sürdürülebilir olmayı başaran, kaynakları tüketmek yerine geliştiren şirketlerin rekabet güçleri, itibarları ve marka bilinirlikleri artıyor. Bu şirketler finansman olanaklarına daha kolay ulaşabiliyor, yatırımcıların daha fazla ilgisini çekiyor, piyasa değerleri daha yüksek oluyor. Kaynakların verimli kullanılması sonucunda maliyetleri azalıyor. Riskleri daha doğru yöneterek, risk olan alanları fırsat haline dönüştürebiliyorlar. Şirketler yenilikçi bir yaklaşım kazanıyorlar. Kanun ve yönetmelik gibi zorunlulukların beklentilerine hızlı bir şekilde cevap verebiliyorlar.

DÜZENLİ RAPORLAR

SKD Başkanı Çelik, Borsa İstanbul’da işlem gören 11 farklı sektörden 215 şirketi kapsayan ‘sürdürülebilirlik uygulamaları’ araştırmasını hatırlatıyor. Buna göre, bu şirketlerin yüzde 62’si sürdürülebilirlik stratejilerinin olduğunu belirtirken, yüzde 80’inin sürdürülebilirlik yaklaşımını şirketin misyon ve vizyonunda ifade ettiği görülüyor. Diğer bir olumlu husus ise yüzde 95’inin sürdürülebilirlik konusunun iş yapış tarzları ile ilgili olduğunu belirtmesi. Buna karşılık, şirketler farklı perspektifleri, daha kısa dönemli faydaları önceliklen-diriyor, çevre duyarlılığı, sürdürülebilirlik konusunda önem taşıyan konular içerisinde ancak son sıralarda gündeme girebiliyor.

Kurumsalsurdurulebilirlik.com porta-lma kayıtlı sürdürülebilirlik raporu yayınladığını beyan eden 77 kuruluş var. Bu kuruluşların yayınladığı 204 rapor ve 161 GRİ raporu bulunuyor. SKD’nin 50 üyesinden 35’i sürdürülebilirlik raporu yayınlıyor.

10 ÇALIŞMA GRUBU

Çelik, SKD olarak 10 çalışma grubunda sürdürülebilir kalkınma kapsamına giren hemen her konuda çalışma yaptıklarını belirtiyor. Bu çalışma gruplan, enerji, sürdürülebilir tarım ve gıdaya erişim, su, sürdürülebilir tüketim, döngüsel ekonomi, kadın istihdamı ve fırsat eşitliği, insana yakışır iş ve ekonomik büyüme, inovasyon, sürdürülebilir finans ve sürdürülebilirlik raporlaması olarak sıralanıyor.

Çelik’in verdiği bilgiye göre, şirketlerin sürdürülebilirliği bir iş modeli olarak kabul etmeleri tüm dünyada ana akım iş modeli olma yolunda ilerliyor. Özellikle büyük şirketler üretimden satış kanallarına kadar sürdürülebilir modelleri uygulayarak karlılıklarım artırıyor. Sürdürülebilir iş modeli ile hammadde, üretimde enerji kullanımı, ürün paketlemede daha çevre dostu maddelerin tercih edilmesi ile hammadde fiyatlarındaki dalgalanmalar göğüslenebiliyor. Şirketin karbon ayak izini azaltmak yönünde çalışanların motive edilmesi olumlu sonuçlar doğuruyor.

Hemen her sektörde onlarca dev şirket sürdürülebilirlik alanında özel komiteler kurarak faaliyetlerini artırıyor. Şirketler faaliyetlerden elde ettikleri sonuçları da düzenli raporlar halinde yayınlıyor. Enerji tasarrufundan, atık yönetimine, kadın dostu insan kaynaklan politikasından nötr karbon tesislerine kadar yatırım yapan şirketleri belirledik, işte, sürdürülebilirlik konusunda öncülük eden Türkiye’nin önde gelen şirketleri…