Spor Turizmi İş Fikirleri ve Yatırım Fırsatları Yarattı

Spor turizminin sektörün aktörleri için önemi giderek artıyor. Özellikle futbol, kamp ve golf turizmi paketleri çok kazandırıyor. Uzmanlar bu segmente yönelik yatırım yapılması halinde pazarın çok daha fazla büyüyeceğini savunuyor.

TÜRKİYE bu yıl adeta bir spor şöleni yaşadı. Futbol “ilgi liderliği”ni tartışmasız bir şekilde sürdürdü. Basketbolda kazanılan başarılar, satrançtaki büyük ilerleyiş, okçuluktaki olimpiyat madalyaları ve voleybolda gelen şampiyonluklar Türkiye’yi sevince boğdu. Türkiye’nin ev sahipliğinde yapılan maçlar, turizm açısında da büyük önem arz etti. Spor turizmi sektör açısından yeni fırsatlar yarattı.

Havayolu şirketleri maç ve karılaşma dönemlerinde ekstra uçuşlar koydu, tur şirketlerinin maç paketleri tükendi. Üstelik eskiden sadece futbol paketleri yapan tur şirketleri, spor pazarının büyümesi ile basketbol, golf gibi farklı branşların paket turlarını da portföylerine ekledi. 2018 yılında Sırbistan’ın Belgrad kentindeki Kombank Arena’da düzenlenecek olan Euroleague Final Four’un, ve El Clasico müsabakalarının paketleri tur şirketleri tarafından satışa sunuldu.

SPOR TURİZMİ BÜYÜTÜYOR

Turizm sektörü, dünyada en hızlı gelişen ve büyüyen sektörlerden biri. Ulaşım ve iletişim teknolojileri sayesinde dünya küçüldü ve insanlar daha uzak mesafelere daha sık seyahat eder hale geldi. Sayıca artan orta sınıfın turizm tercihleri sektörü büyüttü ve büyütmeye devam ediyor. Küreselleşen dünyada özellikle son 40 yılda hızla büyüyen sektörlerden biri de spor. Turizm ve spor ekonomilerinde ortaya çıkan bu gelişmeler birbirini destekledi ve spora dayalı turistik etkinlikler, turizm endüstrisinin en hızlı büyüyen dallarından biri haline geldi.

Spor etkinliklerinin seyirci çekme potansiyeli, etkinliğin düzenlendiği bölgede ziyaretçi artışı sağlarken, bölgedeki ekonomik hareketliliğin artmasına ve bölgenin imajının oluşturulmasına veya şekillendirilmesine katkı sunuyor. Dünya çapında gerçekleştirilen irili ufaklı birçok spor etkinliği için, sporcular, sporcuların yakınları, taraftarlar, hakemler, medya mensupları ve organizatörler bir noktadan diğerine seyahat ediyor. Ve ortaya büyük bir spor turizmi ekonomisi çıkıyor.

86 ÜLKE ARASINDA 25’İNCİYİZ

Spora dayalı turizmin diğer bir şekli de spor takımlarının sezon dışı dönemlerde gerçekleştirdikleri kamplar. Son yıllarda bu potansiyelin farkına varılması sonucunda tesisleşme anlamında yapılan yatırımlar, Türkiye’de her yıl ortalama binin üzerinde yerli ve yabancı futbol takımının özellikle Akdeniz bölgesinde kamp yapmasını beraberinde getirdi. Coğrafi konumu ve iklimi spor yapmaya son derece elverişli olan Alanya, Belek, Antalya bölgelerinde kamp yapan takımların yüzde 90’mnı yabancı takımlar oluşturuyor.

Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Yard. Doç. Dr. Aytekin Alpullu, Sportcal adlı analiz şirketinin geçtiğimiz aylarda hazırladığı “Global Sports Nations Index” (Küresel Spor Etkisi) raporunda, 86 ülke, 621 il ile 81 spor dalında 151 kategoride 705 spor etkinliğinin analiz edildiğine dikkat çekerek sözlerine başlıyor. Değerlendirmeye alman bu etkinlikler içinde ülkemizde düzenlenen uluslararası sportif etkinlik sayısı 12. Türkiye spor etkinliklerine ev sahipliği yapma açısından 86 ülke arasında beş sıra gerileyerek 25. sırada yer alıyor. Tablonun birinci sırasını 44 etkinlik ile Amerika Birleşik Devletleri var. 2016 yılında düzenlenen etkinlik sayısının bir önceki yıla göre yüzde 18 gerilediği, 83’ten 70’e kadar düştüğü görülüyor. Bu 70 etkinliğin 53’ü yaz aylarında, 17’si kış aylarında yapılmış. Bu etkinliklere toplam 43 bin 164 sporcu katılmış. Alpullu, etkinliklerin yarattığı ekonomik etkiye bakıldığında, bilet satışlarından 303 milyon dolar, izleyicilerin dolaylı harcamalarından 2.9 milyar dolar olmak üzere toplam 3.2 milyar dolarlık bir kaynağın doğrudan ekonomik etki yaratıldığının tahmin edildiği bilgisini veriyor.

“ŞAMPİYONALAR RAKAMLARI ETKİLİYOR”

Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine göre, 2003 yılında ülkemize sportif amaçla gelen turist sayısı 156 bin 499 iken, 2014 yılında bu sayı 552 bin 568’e yükseldi. Bu dönem içinde sportif amaçla ülkemize gelenlerin toplam turizm gelirleri içindeki payı yüzde 0.96’dan yüzde 1.5’e yükseldi. Alpullu, bu artışta son 15 yılda ülkemizde düzenlenen uluslararası düzeydeki şampiyonaların etkili olduğunu söylüyor.

Spor turizmine yatırım yapılması gerektiğini söyleyen Alpullu, alternatif yatırımlarla birlikte ürün çeşitliliği arttırılarak “Türkiye: Spor Yurdu” (Turkey: Home of Sports) fikrinin yaşama geçirilmesi gerektiğini savunuyor. “Sportif ürün çeşitliliği desteklenerek yatırımlar yapılmalı. Kış spor turizmine ağırlık verilmeli” diyen Alpullu, sportif amaçlı gelen spor turistlerine cazip spor paket turları geliştirilmesi gerektiğini belirtiyor.

Bu veriler eşliğinde, Türkiye’de spor turizmine yönelik paket tur satan dört firmanın görüşlerine başvurduk…

POP EVENT & TRAVEL

“Fenerbahçe ve Galatasaray satışları artırdı”

POP Event & Travel yurtdışı spor karşılaşmalarına, konserlere, festivallere ya da özel içerikli kurumsal gezilere tur paketleri hazırlayan ve bilet temin eden bir seyahat şirketi. Sadece yurtdışına özel tur paketleri hizmeti veriyor. Dünyanın en çok izlenen futbol müsabakası olarak kabul edilen El Clasico, yani FC Barcelona ve Real Madrid CF, Avrupa basketbol zirvesi Euroleague Final Four maçları gibi birçok müsabakanın turlarını önüne platformda yayınlıyor ve satışa sunuyor. Bunu yanı sıra Londra’da oynanan Chelsea, Arsenal, Tottenham’in tüm iç saha maçları, Roland Garros tenis turnuvası, Formula 1 Mona-co maç paketleri de firmanın portföyünde.

“Fiyatlarımız etkinliğin yapıldığı şehir ve paketlerimizdeki konaklama, uçak seçeneklerine göre değişkenlik gösteriyor” diyen firmanın Genel Müdürü Uğur Bozdoğan, maç paketleri hakkmdaki düşüncelerini şu sözlerle özetliyor:

“Hem kurumsal hem de bireysel müşterilere kendi isteklerine göre özel tur paketleri hazırlıyoruz. Tur paket fiyatlarımız uçak, hotel, etkinlik bileti ve transferler dahil olmak üzere genellikle 900 euro’dan başlıyor. Müşterinin talebi halinde en güzel restoranlarda özel menü hazırlama gibi şehirdeki her türlü aktivite için ön çalışma da yapıyoruz.” Türkiye’de spor turizmine yönelik ilgi her geçen gün artıyor.

Bozdoğan, insanların hayalini kurdukları turları hayata geçirdiklerini söylüyor. Firmanın tüm turları içerisinde maç paketleri yüzde 70’lik bir paya sahip. Son yıllarda Euroleague Final Four’da Fenerbahçe, Eurocup’da Galatasaray’ın yakalamış olduğu başarılar, basketbola olan ilgiyi artırırken, bu ilgi paket satışlarına da yansıdı. Dünyanın en çok izlenen futbol müsabakası olarak kabul edilen El Clasico’ya stadyumda tanık olmak ve Avrupa’nın önemli takımlarının maçlarını tribünlerden izlemek, spor severler arasında artık fenomen haline gelmeye başladı. Maç turizmine bu doğrultuda da yoğun bir ilgi var. Bozdoğan konuyla ilgili şunları söylüyor.

“Avrupa liglerinde sezon Ağustos ortası itibariyle başladı. Aynı şekilde Euroleague sezonu Ekim ayında açıldı. Geçen sene ile bu seneyi rakamsal olarak birbiriyle karşılaştırmak için henüz erken. Ancak yaz aylarında yapılacak Dünya Kupası Rusya 2018’e yönelik taleple geçmişe göre çok daha iyi bir yıl geçireceğimizi ön görüyoruz” diyor.

VİZYON TURİZM

“Spor, ülkeleri kalkındırıyor”

Hem yurtiçi hem de yurtdışı turlar düzenleyen Vizyon Turizm’de maç paketlerine ilgi büyük. “Her yıl binlerce insanın seyahat etmesine de vesile olan bu tutku, bir yandan da 3-4 günlük kısa bir tatil molası olarak görülüyor” diyen Vizyon Turizm Yönetim Kurulu Üyesi Talha Çizmeci, Türkiyeli futbol tutkunlarının özellikle Barcelona ve Real Madrid maçlarını takip ettiğini söylüyor. Bilet ve vize işlemleri, otel rezervasyonları, yurtdışmdan gelen misafirlerin tüm organizasyonları ile konaklama, ulaşım ve rehberlik hizmetleri ile kapsamlı bir tur programı sunan firma, sporseverlerin hem ülkeyi görmelerini hem de karşılaşmaları yerinde izlemelerine olanak sağlıyor. Çizmeci, geçen yıl ve bu yıl arasındaki farkları ise şu sözlerle değerlendiriyor:

“Uluslararası alanda düzenlenen spor organizasyonlarının sayısı ve bu organizasyonlara iştirak eden sporcu sayısı, spor turizminin büyümesine vesile oluyor. Öte yandan spor turizminden elde edilecek gelirler sadece o spor organizasyonunun getireceği gelirler olarak düşünülmemeli. Dünyanın pek çok kenti ya da ülkesi, uluslararası spor organizasyonlarım ülkesine çekerken, o spor olayının doğrudan getirisinin üzerinde yatırımlar yapıyor. Biz de firma olarak bu bilinçle hareket ediyor, sektörün gelişimine katkı sağlamak amacıyla önemli paketlerin altına imza atıyoruz. Eurolig için bir grup, Barcelona maçı içinse iki grup talebi aldık. Bireysel olarak gidenler çok olsa da grup olarak henüz istediğimiz standarttı tutturamadık. Oysa ki spor, toplumsal dayanışma ve bütünleşmeyi sağlayan, insanların ve farklı kültürlerin birbirlerini daha iyi tanımalarına olanak veren önemli bir unsur.”

TATİLSEPETÎ.COM

Basketbolün başarısı turfan etkiledi

Tatil Sepeti, 365 gün boyunca iki binden fazla, yurtiçi, yurtdışı, maç paketleri çeşitli tur seçenekleri sunuyor. Basketbolün gelişmesi ve uluslararası arenada elde edilen başarılarla birlikte maç turlarına olan ilginin her geçen yıl arttığını söyleyen Tatilsepeti.com Genel Müdürü Koray Küçükyılmaz, maç turizmine yönelik düşüncelerini şu sözlerle özetliyor:

“Futbol maçlarında belirli bir kitlemiz varken, işe basketbol seyircisinin de dahil olması bizim için olumlu bir gelişme oldu. EuroLeague’in Final Four için seçtiği şehirlerin turistik değerlerine önem vermesi de bizi ayrıca sevindiriyor. Maç turlarını ayrı bir payda değerlendirmek yanıltıcı olabilir fakat satıldığı dönemler içerisinde kısa sürede tükendiği ve bizim için önemli bir ürün olduğu gerçek.”

TATİLBUDUR.COM

“Sadece futbol deği! her branşa ilgi arttı”

Tatilbudur.com hem basketbol hem de futbol alanında çeşitli maç paketlerini satışa sunuyor. Geçen yıl Beşiktaş’ın maç turlarının oldukça ilgi gördüğünü belirten Tatilbudur.com CEO’su Cenk Angın maç turlarına olan ilgiyi şu sözlerle belirtiyor:

“Bu yıl Beşiktaş’ın Avrupa’da iyi sonuçlar elde etmesi ve 2018 Final Four organizasyonunun Türkiye’ye yakın bir ülkede yapılması Türk sporseverlerin ilgisinin daha da artırdı. Sırbistan’ın vize istememesi nedeniyle tur satışlarının artacağı görüşündeyiz. Turlar içinde maç paketlerinin yüzdelik oranını söylemek zor, çünkü bu oran takımların başarılarına göre yıldan yıla değişiklik gösteriyor. Geçtiğimiz yıllarda hem futbol hem de basketbol maçlarında Avrupa’da iyi giden Fenerbahçe’nin çok fazla taraftarını taşıdık. Beşiktaş için düzenlediğimiz turlara olan ilgi de fazlaydı. Avrupa’da iyi gideceğini umduğumuz için maç paketlerinin yüzde 3 gibi bir paya sahip olacağını tahmin ediyoruz.”

Tatilbudur.com, 2018 Mayıs’ta Belgrad’da düzenlenecek olan Final Four turları için de satışlarına devam ediyor. Turların fiyatları ise 449 euro’dan başlıyor. Maç turlarının 2000 yılından bu yana yükselişe geçtiğini belirten Angın, Galatasaray’ın UEFA kupasını almasıyla Avrupa’da başarılı olma hedeflerinin daha da arttığına dikkat çekiyor. Sadece futbol için maç turları yapmadıklarım söyleyen Angın,

“Geçmiş yıllarda Galatasaray ve Fenerbahçe kadın basketbol takımımız Avrupa finali oynadılar. Biz de taraftarları oynanacak ülkelere taşıdık. Tabii sadece büyük takımlara değil, Pınar Karşıyaka’nın Barcelona deplasmanı da düzenlediğimiz organizasyonlardan biriydi. Sporda başarı oldukça maç turizmi her branşta gelişim gösterecektir.”

Emre KATİ / A.T. Kearney Yönetim Danışmanlığı Küçük Ortağı

“Endüstrinin global büyüklüğü 800 milyar dolar”

2017 turizm verileri henüz açıklanmadı. Bu yıl yaklaşık 430 bin spor amaçlı turistin ülkemizi ziyaret ettiği tahmin ediliyor. Bu turistlerin önemli bir kısmının golf turizmi ve futbol kamplarına geldiğini düşünürsek ortalama bir turiste göre çok daha karlı bir turizm segmenti olduğunu düşünebiliriz. Antalya, spor turizminden büyük bir pay alıyor. Ilıman iklimde kamp kurularak yapılan tüm takım sporlarında farklı illerde benzer bir başarı sağlanabilir.

Spora yönelik harcamalar dünya ekonomisinin yaklaşık yüzde 1’i civarındadır; ki bu da yaklaşık 800 milyar dolara denk geliyor. Türkiye spor turizminden daha fazla pay edinebilir.

Özellikle spor altyapısı ve tesislerine yatırımlar devam ettikçe sadece futbol ve golf değil pek çok spor branşında turizmden kazanç potansiyeli artacaktır.”

Ayşegül Küçükkurt