Soğuk Sıkım Bitkisel Yağlar KOBl’ler İçin İhracat Fırsatı Olabilir

iş fikirleri

KOBl’ler için yeni bir ihracat fırsatı. Soğuk sıkım bitkisel yağlar dünya pazarlarında yüksek fiyatlara alıcı buluyor.

İşlem görmemiş yağlara büyük talep var!

BİTKİSEL yağların hemen tümü proses aşamasında ısıl işlemlerden geçiyor.

Bunlara endüstriyel yağlar da dâhil. Gıda dışında kullanılan bitkisel yağların büyük bölümü ise solventlerle muamele ediliyor. Malum, solventlerin büyük bölümü petrol kaynaklı çözücüler. Hemen tümü insan sağlığına zararlı. Ayrıca çevre kirliliğine neden olmaları da başlı başına bir problem. ‘Aseton’, ‘tiner’, ‘toluen’, ‘metilkiorit’, ‘benzin’ gibi çözücüler bunların en başında. Hem üretim sırasında, hem de elde edilen yağlarda bırakılan kalıntılarla tedavisi zor hastalıklara yol açma riskleri var.

Endüstride kullanılan bitkisel yağların ekstraksiyon yoluyla elde edilmesinde de yoğun ısıl işlem uygulanıyor. Bu sistem solventle çözülen yağların zararlarını taşımıyorsa da yağın doğal yapısını büyük ölçüde bozuyor. Özellikle kozmetik ve sağlık endüstrisinde önemli bir ayrıntı bu…

Dolaysıyla bazı bitkisel yağlar tıpkı taş baskı (colt pressed) zeytinyağlarında olduğu gibi geleneksel usullerle elde edilmek zorunda. Verimin azlığı ve elde edilen yağın görece miktar düşüklüğü bu tür yağların fiyatını etkiliyor. Fiyatı yükselten asıl unsur ise bu yağların tamamen doğal niteliğini koruması. Yağın yapısal profili bozulmuyor, yararlı değerleri yitirilmiyor.

VASIFLI YAĞLAR İHRACATA GİDİYOR

Bugün dünya piyasalarında ‘soğuk presleme’ metoduyla elde edilen ürünlerin başında Anadolu’da yetişen bitkilerin saf yağları var. Bunlara birkaç örnek vererek KOBl girişimcilerinin dikkatini çekmek yararlı olabilir.

‘Tatlı badem yağı’ bunlardan biri.

Bildiğimiz bademin olgun çekirdeklerinden elde ediliyor. Hem takviye, hem de kozmetik endüstrisinde kullanılan bir yağ. Organik olması tercih nedeni. İnsanda kolesterolü düşürse de saflığından emin olmadan kullanmamak lazım. Daha çok ilaç ve kozmetik endüstrisi hammadde olarak tüketiyor. Pomatlar, masaj yağları, kremler, losyonlar için iyi bir dolgu maddesi. Bebek yağlarının doğal bileşiminde de kullanılıyor. Mükemmel bir viskoziteye sahip. Deride yağlanma hissi bırakmıyor. Esansiyel yağ asitleri açısından oldukça zengin. Saf haliyle raf ömrü 12 ay civarında.

Solvent bulaşmamış ‘kayısı çekirdeği yağı’ da hemen hemen aynı sınıfta. Kayısı çekirdeği yağı, bademe göre daha hafif bir yağ. Ancak besin olarak değerlendirilmesi biraz sakıncalı. Daha çok krem ve losyon üretiminde kıvam verici olarak kullanılıyor.

Her iki yağda da ‘oleik asid’ yüzde 65 civarında. Bu özelliği ve esansiyel içeriği açısından soğuk sıkım zeytinyağına hayli yakın. Fakat zeytinyağı cilt için sorunlu ve kurutucu bir yağ.

ŞEFTALİ ÇEKİRDEKLERİ

Aynı gruptan olmamakla birlikte ‘şeftali çekirdeği yağı’ da kozmetik endüstrisinde kullanılıyor. Çok daha ağır bir yağ. Fakat fiyatı diğerlerine göre hayli yüksek. Dudak balsamları, yorgun ciltler için hazırlanmış kremler ve pahalı banyo preparatlarının formülüne giriyor. Özellikle tekli doymamış yağlar açısından çok zengin. Bazı etkileri dolaysıyla içilmemeli ve yutulmamalı. Sistemik zehirleyici etkisi var.

Son yıllarda kozmetik ve sağlık endüstrisinde kullanılan bir başka yağ ise ‘üzüm çekirdeği yağı.’ Soğuk sıkımla elde edilen bu yağ epey pahalı. ‘Linoleik asit’ açısından zengin ama en tepelerde değil. Daha çok ucuz kozmetiklerde kullanılıyor. Hatta bazı mineral yağların kombine formülüne giriyor, tnce makine yağlarının dolgu maddesi aynı zamanda. Sabun endüstrisi şimdi vasıflı yağların yanına biraz üzüm çekirdeği yağı katıyor. Bazı ülkelerde sağlık sınıfından yenilebilir yağ olarak gıda amaçlı tüketiliyor. En güçlü antioksidanlardan biri…

DEĞERLİ SAĞLIK YAĞLARI

Anadolu’da ‘hodan’ olarak bilinen ve beslenme amacıyla tüketilen bitkinin tohumları da çok değerli bir yağ kaynağı. ‘Hodan yağı’

‘GLA’ (gama linoleik asid) açısından oldukça zengin. Daha çok besin takviyesi olarak kullanılıyor, kapsül şeklinde pazara sunuluyor.

Tıp çevrelerince menopoz şikâyetlerini azalttığına ilişkin yaygın bir kanı var. Romotoid artrit ve cilt hastalıklarında kullanılan bazı ilaçların formülüne giriyor. Araştırmalara göre iltihap dağıtıcı özellikleri var. Kozmetik endüstrisinde ise besleyici niteliğiyle bilhassa pahalı gece kremlerinin bileşimine ‘aktif komponent’ olarak giriyor. Önemli ayrıntı presleme sırasında hiçbir yardımcı madde kullanmamak.

Son yıllarda fiyatı yükselen bir diğer soğuk sıkım yağ ise bildiğimiz kabak çekirdeğinden elde ediliyor. ‘Kabak çekirdeği yağı’ içerik açısından oldukça zengin. Koyu yeşil renkte keskin kokulu bir yağ. ‘Omega3’ün önemli kaynaklarından biri. Bol miktarda çinko, E, A, C vitamini içeriyor. Tek sakıncası kalın ve kaba bir yağ olması. Mutfakta kullanılması önerilmiyor. Kozmetikte ise zararlı bazı etkileri var. Daha çok prostat orijinli hastalıklarda kullanılan besin takviyelerinde yer alıyor. Tıp sahasında ise bazı bileşenlerinden mesane ve idrar yolları için izole hammaddeler üretiliyor.

SOĞUK SIKIM TERCİH NEDENİ

Bu birkaç örneğin dışında soğuk sıkım yoluyla elde edilen görece pahalı yağlardan diğer bazıları ise şunlar: ‘Yalancı safran yağı’ ‘aspir yağı’, ‘çörekotu yağı’, ‘yerfıstığı yağı’, ‘sarı kantaron yağı’, ‘limon çekirdeği yağı, ve ‘işlem görmemiş ayçiçeği yağı’.

Örneğin soğuk sıkım ayçiçeği yağının pahalı olmasının nedeni orta viskozitede bir yağ olarak cilt bakım müstahzarlarında kullanılması. Kozmetikte uygun fiyatlı baz yağlardan biri de bu. insan cildinde bulunan ‘sebum’ bu yağla neredeyse aynı doğal özelliklere sahip. Fakat ayçiçeği yağı ısıl işlem görüp yemeklik yağ haline geldiğinde tüm kozmetik özelliklerini yitiriyor.

Girişimcilere önerimiz kozmetik dünyasında baz ve katkı olarak kullanılan tüm bu yağları ısrarla incelemeleri. KOBi düzeyinde ihracata çalışan küçük bir işletmeyle işe başlamak, Anadolu orijinli bu bitkilerin dünya piyasalarında aranılan hammadde haline gelmesine yol açabilir.

KOBİ düzeyinde işe başlanacaksa organik durum buğdayından elde edilen soğuk sıkım yağı da unutmamak lazım. Özellikle Anadolu orijinli durum buğdaylarından elde edilen yağın değeri benzerlerine göre daha fazla. Yumuşakjeller içinde ambalajlanan bu yağın sağlık açısından çok faydalı olduğu söylenebilir. Kozmetik sektöründe cilt çatlakları ve skar dokusunu (ameliyat sonrası izlerini) hafifletmekte kullanılıyor. Doğal tokoferol (E vitamini) için önemli kaynaklardan biri. Doymamış yağ asitleri bakımından tercih edilen yağın asıl menşei ise buğday rüşeymi.

Aynı şekilde yine Anadolu’ya özgü ceviz ağaçlarından elde edilen yağların -antialerjik testler yapılması kaydıyla- iyi bir kozmetik ana maddesi olduğu ortaya konmuş durumda. Kuru ciltler ve göz çevresi bakımında saf ceviz yağı ‘modifiye edilerek1 kullanılıyor.

Yine Anadolu’ya özgü yaban ortamında bolca bulunan kuşburnu bitkisinden elde edilen yağ esansiyel yağ asitleri açısından dünya piyasalarında çok tutuluyor. Kozmetik sektöründe markalı pahalı kremlerin formülüne giren kuşburnu yağının önemli özelliği cilt dokusunu tonik etkisiyle nemlendirip sıkılaştırması. Halen bazı güneş yağlarının formülüne de giriyor. Yağdan izole edilen bazı bileşikler ünlü markaların patentle koruma altına aldığı bileşikler arasında.

Bu işi iyi incelemek şart. Girişimci adaylarının ABD’deki sağlık mağazalarını ziyaret etmesi yararlı olabilir. Halen ihracat pazarı konusunda İngiltere liderliği elinde tutuyor. ‘BACPOP’ adını taşıyan ‘İngiltere Soğuk Preslenmiş Yağ Üreticileri Birliği’ standart üretim protokollerini belirliyor. Birlik çok sayıda üyeye sahip. Fiyatları ve pazar yapısını bu birliğin internet sitesinden izlemekte yarar var.

Nur Demirok / Para Dergisi