Soğuk Hava Deposu Talebi Arttı Bu Alana Yatırım Çok Kazançlı

Sebze ve meyve sektöründeki üretim artışı soğuk hava deposu talebini patlattı. Bu alana yatırım çok kârlı. Bin metrekarelik bir depo 1.8 milyon TL’ye mal oluyor. Yatırım kendini iki yıl gibi çok kısa bir sürede amorti ediyor…

BİRÇOK meyve ve sebze türünün hem üretim hem de ihracatında dünyanın sayılı ülkeleri arasında yer alıyoruz. Kayısı, kiraz ve vişnede dünya lideriyiz. Çilekte dünya İkincisi olduk. Nar ve elmada üçüncü, şeftalide altıncı sıradayız. Domateste dünya üçüncüsüyüz. Biber, salatalık ve daha birçok sebzede en önemli üreticilerden biriyiz. Yıllık yaş meyve ve sebze üretimimiz 45 milyon ton civarında. Bunun parasal değeri yaklaşık 45 milyar TL.

Türkiye’de yılda 65 milyar dolarlık tarımsal üretim gerçekleştiriliyor. 35 bin işletmede ise yaklaşık 280 milyar dolarlık gıda üretimi yapılıyor. Sütten peynire, etten balığa birçok gıda ürünü özel soğutma sistemlerine sahip araçlarla taşınarak tüketiciye ulaşıyor. Gıda sektöründe soğuk zincirlere ve depolara alışkınız. Ancak son dönemlerde soğuk hava depolarının yeni rotası meyve ve sebze sektörü oldu.

Meyve ve sebzelerin hasat sonrasında uzun süreli saklanması için özel depolara ihtiyaç duyuluyor. Böylece hem arz dengesi oluşuyor, hem de üreticiler ürünlerini bir anda elden çıkarmamış oluyor.

YÜZDE 50 HİBE VAR

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, soğuk hava deposu kurmak isteyen üreticilere özel şartlarda düşük faizli krediler ve hibe destekleri veriyor. Ancak burada önemli kriter kooperatifleşmek. Bakanlık, tarımsal amaçlı kooperatiflerin yatırım projelerine düşük faizli kredi desteği sağlıyor. Kredilerin vade oranları kooperatif ortaklarına yedi yıl, kooperatif tüzel kişiliğine ise 12 yıl. Kalkınmada öncelikli bölgelerde yüzde 15, diğer bölgelerde ise yüzde 20 oranında kooperatiflerden öz kaynak katkısı isteniyor.

Bakanlık 2003-2013 yılları arasında 22 ilde 46 adet kooperatife soğuk hava deposu desteği vermiş. Bakanlık kaynaklı destekler bu yıl şekil değiştirecek. Bakanlığın destekleri 2014 sonunda son bulacak. Gelecek yıldan itibaren kooperatifler tarım kredi kooperatifleri ve Ziraat Bankası’ndan kredi kullanabilecek, oluşan faiz ise Hazine Müsteşarlığınca karşılanacak.

Bakanlığın 2006 yılından itibaren yürüttüğü Kırsal Kalkınma Yatırım Programı kapsamında kooperatiflere, şirketlere, bireylere kuracakları tarımsal ürünlerin işlenmesi, depolanması ve paketlenmesi ile ilgili tesislere yüzde 50 hibe desteği de sağlanıyor. Bu program kapsamında yüzde 50 hibe desteği verilerek 64 ilde 319 adet soğuk hava deposunun Avrupa Birliği ve Kalkınma Ajansı fonlarında da hibe programları mevcut.

“FİRE VE İSRAF ÖNLENİYOR”

İstanbul merkezli Teknik Soğutma şirketi sektörün en eskilerinden. Sahibi Servet Özyılmaz, sektörün duayeni olarak kabul ediliyor. Et, süt, peynir, otel, restoran, hastane, meyve.ve sebze sektörü başta olmak üzere geniş bir yelpazede hizmet veriyor. Serin, soğuk, donmuş muhafaza ve şoklama tesisleri kurduklarını söyleyen Servet Özyılmaz, meyve ve sebze sektöründen son yıllarda çok sayıda talep aldıklarını söylüyor. Ağırlıklı olarak bin metrekare büyüklükteki depolar için talep geldiğini söyleyen Özyılmaz, “Hemen hemen her bölgeden müşterimiz var.

Üretici soğuk hava deposu ile malını değerinde satma imkanı buluyor. Soğutma odalarında saklama süreleri arttığı için piyasanın istediği oranda malı piyasaya sürüyorlar.

Böylece fireler azalıyor. Hem israf önleniyor, hem de ürünün değeri bulunuyor” diyor.

“KÂRLI BİR YATIRIM”

Soğuk hava deposunun karlı bir iş olduğunu söyleyen Nova Cold Soğutma sistemleri sahibi Mustafa Gürlevik, sezonunda çok ucuza alman bir ürünü beş katı fiyatla satanlar olduğunu biliyoruz. Soğuk hava deposu kurduğumuz bir müşteri bir kasa karidesi 50 TL’ye alıp 250 TL’ye sattı. Bu iş hakkıyla yapılırsa kârlı bir yatırım” diyor. Üreticilerin artık bilinçlendiğini ve kooperatifler kurarak soğuk hava depoları kurduğunu belirten Gürlevik, üretici dışında bu işe sadece kiralatmak için girenlerin küçük de olsa riskleri olduğunu söylüyor. Gürlevik, “Kiralamaların ön anlaşmaları önceden yapılıyor. Fakat bir afet olduğunda deponun boş kalma riski var. Mesela bu yıl kayısıda bu tür vakalar yaşanacak.

Don yaşayan meyvelerde benzer durumlar çıkacaktır. Böyle olduğunda depo boş kalacağı için riskli olabilir. Bu riski de hesap ederek kiralama fiyatları yükselebiliyor” diyor.

“Riskli ürünler için şart”

Mersin merkezli SYB Meynar, Türkiye’nin büyük meyve, sebze şirketlerinden birt. Şirket hem yurtiçinde hem de yürtdışında meyve ticareti yapıyor. Haliyle de büyük depolara sahip. Bu depoları ağırlıklı olarak kendi kullanırken boş alanları da kiraya veriyor.

SYB Meynar Genel Müdürü Bünyamin Yüksekbaş, kiralama fiyatlarının çok değişken olduğunu söylüyor. 24 saat hizmet verdiklerini söyleyen Yüksekbaş, “Son derece modern bir depomuz var. 2010 yılında son teknolojiyle kurduk. Tesisimiz konum olarak Mersin Serbest Bölgesi’ne üç, Mersin Limanı’na iki kilometre, Mersin Yeni Hal Kompleksi’ne ise 400 metre uzaklıkta. Risk gurubunda bulunan meyve, sebze, narenciye, süt ürünleri, et ve tavuk gibi ürünlerin daha sağlıklı ve uzun süreli muhafaza edilebilmesi için bilgisayar kontrollü raporlama yapılıyor. Soğuk ürün muhafaza odalarımızın bir kısmı -25 dereceden başlayarak her türlü ısıl derecelendirme işlemleri için muhtelif derecelerde çalışıyor. Riskli ürün grupları için soğuk hava deposu olmazsa olmaz bir yatırım” diyor.