Şeker Otu Yetiştiriciliği Kazandırıyor
Bir sefer ek dört yıl hasat et. Sıfır kalorili doğal tatlandırıcı (stevia) şeker otu yetiştiriciliği tüm dünyada yayılıyor. Türkiye’de üretimi çok sınırlı. Çaykur işleme tesisi kurma hazırlığı içinde. Kilosu 60-80 TL’den satılıyor. Bilimsel ekim yapan çok kazanacak…
İçeriğe Ait Başlıklar
Şeker Otu Nasıl Yetiştirilir?
STEVİA ya da yaygın adıyla “şeker otu” şeker pancarı ve şeker kamışı dışında en iyi doğal tatlandırıcı olarak biliniyor, içeceklerden şekerlemelere, reçellerden pastalara kadar şekerin gerektiği her alanda kullanılıyor, Şeker otu yetiştiricliği Türkiye için çok yeni bir iş. Ancak büyük bir hızla yayılıyor, ilk deneme üretimi 5-6 yıl önce Antalda yapıldı. Şimdi 29 ilde toplam 330 dönümlük alanda, yılda 170-200 ton şeker otu üretiliyor. Diğer tarım ürünleriyle kıyaslandığında oldukça yüksek fiyattan alıcı bulan ürünün kilosu 60-80 TL arasında. Üstelik bu bitkiyi bir kez tarlaya ekiyorsunuz, dört yıl boyunca yılda iki kez hasat alıyorsunuz.
Peki, girişimcilerin gözdesi olmaya aday şeker otu yetiştiriciliği hangi bölgelerde nasıl yapılır? Şeker otu yetiştiriciliği konusunda çalışmalar yapan akademisyenlerin, uzmanların yatırımcılara uyarıları nelerdir? işte tüm detaylar…
Şeker Otu Yetiştiriciliğinde Tüm Kıyı Bölgeleri Uygun
Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Kola, şeker otu yetiştiriciliği konusunda önemli çalışmaları bulunan bir akademisyen. Kola, şeker otu yetiştiriciliği için Türkiye’nin tüm kıyı bölgelerinin uygun iklim özelliklerine sahip olduğunu söylüyor.
Türkiye’nin şeker otu üretim merkezlerinden birine dönüşme potansiyeli taşıdığına dikkat çeken Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kenan Turgut ise, “Bu işe büyük ölçekli yatırım planları olanların bir süre daha beklemelerini öneriyorum. Zira ülkemizde henüz şeker otunun saflaştırmasını yapacak bir tesis yok. Ancak böyle bir tesis kurmak için çalışmalar yürüten firmalar olduğunu duyuyoruz. Bu tarz işletmeler açılana kadar yatırımcıların küçük ölçekli alanlarda üretim yapmaları daha akıllıca olur. Bunun için birkaç dekarlık alan yeterli.
Söz konusu tesisler açıldıktan sonra üretim alanlarını 40-50 dekarlık alanlara çıkararak daha karlı bir iş yapmış olurlar” diyor.
Çaykur Deneme Üretimi Yapıyor
Türkiye’de üretilen şeker otu yapraklarının en büyük alıcısı aktarlar ve bazı gıda firmaları. Esas büyük pazar ise bu ürünün gıda sektöründe kullanılmaya başlanmasıyla ortaya çıkacak. Türkiye’de henüz bu bitkinin konsantre ya da ekstraksiyon işlemlerini yapacak bir tesis yok. Ancak Çaykur bu konuda ilk adımı atıyor. Çaykur Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, “Sağlıklı tatlandırıcı olarak anılan şeker otu bitkisinin üretimini yaygınlaştıracağız. Şekerden 300-400 kat daha tatlı olmasına rağmen kalorisi olmayan çok sağlıklı bir bitki” diyor. Çaykur, dört yıldır bu ürünün deneme ekimlerini yapıyor.
“Fide Maliyetleri Düşmeli”
Şeker otu üretiminin karlı bir faaliyet olduğunu belirten Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü uzmanlarından Mükremin Temel üreticilere önemli uyarılarda bulunuyor: “Yatırımcılar açısından bu işin daha cazip hale gelmesi için öncelikle ülkemizdeki şeker otu fidesi maliyetlerin daha aşağılara çekilmesi gerekiyor. Ayrıca şeker otu fidesi yetiştiriciliği için özel ortam ve teknik bilgi gerektiriyor” diyor.
Şeker otu bitkisini Türkiye’ye tanıtan isim olarak bilinen Selahattin Güvenç, Burhaniye’de tohum ve fide üretiyor. Güvenç, tohumların tanesinin 10 kuruş, fidelerin ise 1-1.5 TL arasındaki fiyatlardan satıldığını söylüyor.
Türkiye’de stevia fidesi üreten birkaç şirketten biri olan Grow Fide Antalya Aksu’da faaliyet gösteriyor. Firma dünyanın önde gelen sebze fidesi üreticilerinden olan HollandalI Grow Group ile Türk ortakların bir araya gelmesiyle 2001’de kurulmuş. Firmanın Satış Müdürü Şali Er-guş, son dönemde Stevia fidesine olan ilgilinin çok arttığını belirterek, “Stevia fidesinin satış fiyatının 1-5 TL arasında değiştiğini söylüyor. Toplu alımlarda bu rakamlarda oldukça cazip indirimler yapılıyor.
Şeker Otu Yetiştiriciliğinde Su İhtiyacı Fazla
Stevia yüksek sıcaklıkların yaşandığı dönemlerde suya oldukça fazla oranda ihtiyaç duyuyor. Ancak bitki su göllenmesine de aşırı derecede hassas. Bu nedenle su tutma kapasitesi düşük topraklarda yapılan yetiştiriciliklerde daha yüksek verim alınıyor.
Ayrıca dikim alanı hazırlanırken fidelerin dikileceği yatakların yükseltilmesi gerekiyor. Böylece bitkilerin su altında kalması engelleniyor. Sulama sistemi olarak damlama sulama sisteminin kullanılması öneriliyor. Çünkü salma sulama toprakta bulunan hastalık etmenlerinin bir yerden başka bir yere taşınmasına neden olabiliyor. Yağmur sulama ise bitkinin vejetatif akşamlarını (özellikle yapraklarını) ıslatacağı için devamlı nemli kalmalarına ve özellikle fungal hastalıklar için uygun bir ortamın sağlanmasına neden oluyor. Gübreleme verim ve kaliteyi olumlu yönde etkiliyor.
Mutlaka okuyun: Şifalı Bitki Yetiştiriciliği Çok Popüler İşler Arasında
Şeker Otu Hasat Sıcağa Göre Değişiyor
Şeker otu bitkisinde yaprakların hasat edilme zamanı temmuz ayında başlıyor. Bölgenin iklim özelliklerine göre, hasat başlangıcı haziran sonuna ya da temmuz ortalarına kayabiliyor. Sıcak iklime sahip bölgelerde yılda birden fazla hasat yapılabiliyor.
Biçimden sonra kurutma işlemi güneş ışığını doğrudan almayan gölge bir alanda yapılıyor. Bitkilerin hızlı bir şekilde kurutulması kalite için çok önemli. Biçimden sonra hızlı bir şekilde kurutulmayan şeker otu yapraklarında oksidasyon nedeniyle, steviosit içeriğinin üç gün içinde üçte bir oranında düştüğü belirlenmiş.
Yetiştiriciliğin birinci yılında dikim tarihi ve hava koşullarına bağlı olarak genellikle tek biçim yapılıyor ve yaklaşık 150-300 kg/da kuru yaprak elde ediliyor.
Şeker Otu Yetiştiriciliğinde 1 Dekarın Maliyeti
Bir dekara 5 bin fide ekiliyor. Fidelerin satış patları 1-1-5 arasında değişiyor- Buna göre bir dekarlık alan için ortalama 5 bin TL lık masraf gerekiyor maliyeti yüksek gıbi görünse de, dört yıl boyunca ürün alındığı için bu maliyet yıllık bazda geriliyor.
İlginizi çekebilir: Ihlamur Yetiştiriciliği’nin Kazancı Çok Yüksek
Şeker Otu Dikimin Püf Noktaları…
Akdeniz Üniversitesinden Prof. Kenan Turgut ile Dr. Yaşar Özyiğit, şeker otu üretiminin tüm teknik detaylarını anlatan çok kapsamlı bir çalışma hazırlamış. Bu çalışmaya göre, dikimden önce arazinin derin bir şekilde sürülmesi gerekiyor. Zira drenajı iyi topraklarda daha iyi verim veriyor. Derin sürülmeyen tabanda sert zemin kalacağı için su birikimi nedeniyle verim düşüyor.
Arazi derin bir şekilde sürüldükten sonra taban gübresi (DAP, 20-20-0 veya 15-15-15) atılıyor. Üzerine diskaro geçirilerek hem gübrenin karışması sağlanıyor hem de kesekler kırılarak düzgün bir alan oluşturuluyor. Dikim, örneğin Antalya koşullarında, son donlar bittikten sonra mart ayı sonu veya nisan başlarında yapılıyor. Bu dönem toprak sıcaklığı 15-20°C oluyor. Dikim elle veya fide dikim makinesi kullanılarak yapılıyor. Dikimden bir veya iki gün önce viyollerdeki bitkiler sulanıyor.
Sıra arası mesafe 60-70 cm, sıra üzeri mesafe ise 30-40 cm olacak şekilde dikim yapılmalı. Elle dikimlerde 15-20 cm derinliğinde ocaklar çapalarla açılır. Daha sonra fidenin kök ve gövde kısmına herhangi bir zarar vermeden ocaklara yerleştiriliyor. Dikim sırasında mümkünse fidelerin yapraklarından tutulması öneriliyor.
