Şarap Bağı Kurma Hayalleri Bitiyor!

Alkol düzenlemesiyle ilgili yasa sonrasında şarap üreticileri tedirgin. Yeni düzenlemelerden daha çok küçük üreticilerle, üretime yeni başlamış butik işletmelerin etkilenmesi bekleniyor. Büyük üreticiler ise iç pazarda yaşanan sıkıntı nedeniyle birkaç yıl önce platform kurarak başlattıkları ihracatı artırma planlarına daha fazla ağırlık verecek.

Geçen hafta TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen alkol düzenlemesiyle ilgili yasa, tüketiciden üreticiye toplumun her katmanında büyük yankı buldu. Oldukça sert tartışmalar yaşanıyor bu nedenle. Şimdi gözler Cumhurbaşkanı Gül’de. Tüketiciler cephesindeki tepkiler bir yana, asıl büyük tedirginlik üretim cephesinde yaşanıyor. Şarap üretiminden biraya, likörden rakıya kadar birçok üretim alanındaki üreticilerde ciddi bir tedirgin bekleyiş hakim.

Birçok alanda alkollü içki üreticilerini kısıtlayan düzenlemelerin sektörün de gelişimini engelleyeceğine kesin gözü ile bakılıyor. Burada özellikle küçük üreticiler ve pazarda yeni faaliyette bulunmaya başlayan girişimlerin etkilenmesi bekleniyor.

Özellikle şarap üreticileri sektörde en fazla darbe alması muhtemel alanı oluşturuyor. Oysa son yıllarda yerli butik üreticilerin arttığı, küçük girişimlerin Türkiye’nin dört bir yanına yayıldığı gözleniyordu. Vergilerle zaten son dönemde oldukça zorlanan sektörde şimdi yeni düzenlemelerin etkisinin nasıl olacağı tartışılıyor.

KÜÇÜK ÜRETİCİLER

Reklamın kısıtlı olduğu sadece restoranlarla yapılan etkinlik ve tadım günleriyle satış ve pazarlama faaliyetlerini yürüten şarap üreticileri, şimdi bunları da yapamayacak. Doluca’nın ‘Şarap Tadım Günleri’ ve İstanbul Kadeh Kaldırıyor’ gibi etkinlikleri bulunuyordu. Kavaklıdere Şarapları ise Ankara Uluslararası Müzik Festivali’nin ana sponsoru. Şarap üreticileri, yasa yürürlüğe girmeden bütçelerini, tam sayfa ilanlara harcadı.

Şarap sattıkları yerlerde tadımın da yakın zamanda engellenmesi ve ruhsat ile izin almakta zorlandıklarını ifade eden üreticiler, getirisinin oldukça zaman aldığı şarap üretiminin bundan sonraki dönemde daha da zorlanacağı görüşünde.

Sadece üreticiler değil, onların Türkiye’nin dört bir yanında anlaşmalı olduğu çiftçiler de bundan zarar görecek. Sadece Pamukkale şaraplarının Denizli’de 495 sözleşmeli çiftçisi var. Türkiye’nin şaraplık üzüm ihtiyacının yüzde 38’ini tek başına karşılayan Denizli’nin Çal llçesi’nde 130 bin ton şaraplık üzüm üretiliyor. Çal Ziraat Odası’mn 5 bini aktif olmak üzere 10 bin üyesinden yüzde 99’u üzüm yetiştiricisi.

RAPOR HAZIRLANIYOR

Sektör şu anda yeni düzenlemelerle ilgili yönetmeliği bekliyor. Öniiınüzdeki dönemde şirketlerin süreci izleyeceği ve yeni yatırım ile üretim stratejilerini bir süreliğine de olsa gözden geçirmeleri bekleniyor. Türkiye’de hızla büyüyen yeme-içme sektörüne giriş yapmak isteyen yabancı yatırımcıların da bugünlerde bir bekleme ve değerlendirme dönemine girdikleri de konuşuluyor.

Sektör temsilcileri Şarap Üreticileri Derneği olarak konuyla ilgili bir rapor hazırlıyor. Raporda yeni düzenlemelerle birlikte şarap ekonomisinin ne kadar zarar göreceğine dair bir içerik oluşturuluyor.

DARALMA BEKLENİYOR

Bu düzenlemenin en büyük zararının küçük üreticiler ve sektöre yeni giren aktörlere olacağını söyleyen Ar-cadia Şarapları Yönetim Kurulu Başkanı Zeynep Arca Şallıel, “Şarabın son tüketiciye tadımı artık mümkün olmayacak, ancak restoranlarda tadabilecek. Aynı şekilde dağıtım ağları sınırlı olan küçük üreticilerin takipçilerine halihazırda internet ortamından satış yapamıyor oluşu ile tüketicinin bu ürünlere ulaşması da zaten zorlaşmış idi. Halbuki diğer ülkelerde, internette kullanılan filtreler ve teslimatta kontroller ile küçük işletmelerin korunması sağlanarak bu mümkün oluyor. Bizde de bu şekilde uygulanabilir. Bizdeki düzenleme bu hali ile serbest ticaret anlayışına ters düşüyor” diyor.

Bundan sonrası için ise Zeynep Arca Şallıel’in beklentisi şöyle:

“Sanırım bu yasadan sonra şirketler süreci izleyecek ve yeni yatırım ile üretim stratejilerini bir süreliğine de olsa gözden geçireceklerdir. Net bir tabloyu ancak süreç içinde görebilecek olsak da gerek sektör genelinde, gerekse gastronomi sektöründe ve pazarlama olanaklarındaki daralmalara doğaı orantılı bir hareket bekleyebiliriz.”

YENİ HEDEF DIŞ PAZAR

“Bundan sonra tabii ki ihracat ve turizme yöneleceğiz onun dışında iç piyasada ürün tanıtımı tadımı ve tanıtımı aıtık yok” diyen Sevilen Şarap Sanayi Yönetim Kurulu Üyesi Enis Gü-ner sözlerine şöyle devam ediyor: “Bunlar olmayınca ürününüzü sata-mayacak noktasına geliyorsunuz tek yaşama alternatifiniz ihracat. Başka hiçbir alternatif yok.”

Bundan sonrası için şarap üreticileri daha çok dış pazarlara ihracata yönelecek. Zaten platform kurarak yurt dışında tanıtımlara başlayan ve perakende mağazalarında raflara çıkan üreticiler şimdi iç pazardaki daralmanın etkisinin ne kadar olacağının da ortaya çıkmasını bekliyor.

ŞİMDİLİK BEKLEMEDELER

ihracat için mevcut çalışmalarını derinleştirmeyi planladıklarını söyleyen Suvla Şarapları Kurucusu Selim Ellialtı, “Bundan böyle Türk şarap severlerine kendimizi ifade edebilme ve başarılarımızı paylaşabilme olanağından yoksun kalacak olsak da üst düzeyde bağcılık yapmak, yüksek kalitede şaraplar üretebilmek ve şaraplarımızla daha pek çok uluslararası başarılar kazanabilme yolundaki azmimizi ve hevesimizi, şarap üretimi de tamamen yasaklanana dek, ko-rumaya kararlıyız” diyor.

Selim Ellialtı, detaylı bir hareket planı oluşturabilmek için yasanın resmi gazetede yayınlanmasını ve ilgili yönetmeliklerin hazırlanıp yürürlüğe konulmasını bekleyeceklerini ifade ediyor. Doluca Şaraplan Yönetim Kurulu Üyesi Sibel Kutman da gelişmeleri izlediklerini ve Cumhurbaşkanı’nın onayından sonraki süreçte konuyla ilgili planlarını açıklayacaklarını ifade ediyor.

BUTİKÇİLERİN İŞİ ZOR

Yeni düzenlemelerde bazı şeylerin ortada kaldığını o yüzden yönetmeliğin çıkmasını beklediklerini ifade eden Pamukkale Şarapları Satış ve Pazarlama Müdürü Selda Tokat da, “Gün geçtikçe her şey çok zor duruma gelmiş durumda biz de bütün üreticiler gibi etkileneceğiz. Son 10 yıldır zaten hayat şarap üreticileri için kolay değildi. Üretim izni, ruhsat almamız zorlaşmıştı. Şimdi bunlann yeni kısıtlamalarla birlikte üstüne tüketiciler de etkileniyor hale gelecek” diyor.

Kendilerinin nesillerce Pamukkale markasıyla şarap üretimi yaptıklannı söyleyen Selda Tokat, yeni şarap üretimi işine giren butik üreticilerin işinin çok daha zor olduğunu, kendilerini tanıtmak ve adlarını duyurmalarının olanaksız hale geleceğini ifade ediyor. Selda Tokat, kendi markaları ve sektör olarak da ihracat yaptığı alanları artırmayı planladıklarını söylüyor.

“Yeni düzenlemeler satışlarımızı etkileyecek ve bununla birlikte iş yapış şeklimizde bazı değişikliklere yol açacak. Burada özellikle tanıtım ve reklam yasağını kastediyorum. Ontrade, offtrade ve zincirler kanallarındaki satışlanmızda yer değiştirmeler de olabilir” diyen Büyülü-bağ Genel Müdürü Alp Törüner de şu açıklamayı yapıyor:

“Yeni kanunun bizim için ve tüm şarap sektörü için en olumsuz ve haksız tarafı her ne şekilde olursa olsun tanıtım ve reklam yasağı içermesi. Şarap hikayesi olan, tanıtılarak ve tadılarak farkını ortaya koyan bir içecek, en son bir içki. Dolayısı ile emeğimizi, şaraplarımızın farklarını anla-tamamak hem tüketicinin seçme hürriyetini kısıtlayacak hem de şarap kendini ifade edemeyecek. Buna karşın marka olarak tüketicilerimizin şa-raplanmıza erişebileceği ve tüketebileceği noktalarda daha fazla bulunarak var olan ilişkimizi güçlendireceğiz.”

Türk şarapçılığının çıkış noktasının ihracat olacağını düşündüğünü söyleyen Alp Törüner, Büyültibağ olarak son bir yıldır ihracat rakamları yukarı çekmek için yoğun olarak çalıştıklarını, kaynaklarının önemli bir kısmını ihracatı artırmaya ayırdıklarını ifade ediyor. Şu anda Hollanda’da pazarlama ve satışı yapan bir temsilciliği oluşturmuş bile.

Sektör, Şarap Üreticileri Derneği çatısı altında alkollü içki satışı ile ilgili yasal düzenlemeyi bir gazete ilanı ile protesto etti. Bundan sonra gazeteler ve internet de dahil hiç bir mecrada reklam verilemeyecek olmasını protesto eden Şarap Üreticileri Derneği, “7000 yıllık Anadolu şarabı artık size emanet” başlığıyla yayınladığı gazete ilanı bu yönüyle çok anlamlıydı.

“KÜÇÜK ÜRETİCİLER YOK OLMA TEHLİKESİNDE”

Şarap Üreticileri Derneği Yönetim Kurulu’nun açıklamasında özetle şöyle denildi:

“Ülkemizde ekonomiyle kültürü, tarihle gastronomiyi, tarımsal üretim ve ihracatla turizmi birleştirerek özellikle son on yılda özel bir ivme yakalayan şarapçılığımız, yeni yasal düzenlemelerin getirdiği ‘tanıtım’ kısrtı nedeniyle çok büyük bir tehditle karşı karşıya. Türkiye’de şarap üreticileri bilhassa son 10 yıllık dönemde ulusal ve uluslararası düzeyde önemli bir atağa kalkarak, şaraplık üzümün Anadolu’daki binlerce yıllık geçmişine de yaslanan, bu topraklarda yetişen ve geçmişten günümüze gelen çok değerli yerli üzümleri dünyaya taşıyan bir hamle gerçekleştirdi.

Özellikle küçük ölçekli girişimcilerimiz ve onlara bağlı oluşan yerel üretim-ticaret zincirimiz, bu yeni düzenlemeler neticesinde maalesef yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacak. Öte yandan alkollü içecek tüketiminin sorumluluk gerektirdiğinin, belli düzenleme ve denetimler dahilinde yapılması gerektiğinin, trafikte sürücülerin uyması gerektiği kuralların da elbette farkındayız ve ‘kararında ve keyifle içiniz’ gibi sloganlarımızı öne çıkararak bu farkındalığımızı da paylaşıyoruz. Bu koşullarda, ancak ve ancak kendisini tanıtarak var edebilen bir ürün için ‘tanıtım yasağı’ getiren aşırı düzenlemelerin büyük bir yıkıma yol açabileceğinin, üreticilerimiz için büyük bir haksızlık doğuracağının bilinmesini isteriz.”

Gözde Yeniova / Ekonomist