Sanal alemde dijital içerik satışının vergilemesi

YURTDIŞINDA YENİ BİR AKIM BAŞLADI PEK ÇOK KİŞİ ÇEKTİĞİ FOTOĞRAFLARI VE VİDEOLAR! BU AMAÇLA OLUŞTURULAN İNTERNET SİTELERİNDE SATIŞA SUNUYOR. ÇEKTİĞİ FOTOĞRAF VE VİDEOLARI SATARAK GELİR ELDE ETMEYİ AMAÇLAYAN KİŞİLER İLE POTANSİYEL ALİCİ HABER AJANSLARINI VE MEDYA ŞİRKETLERİNİ BİR ARAYA GETİREN ONLİNE PLATFORMLAR VAR, YAKINDA TÜRKİYE’DE DE ÖRNEKLERİNİ GÖREBİLECEĞİMİZ BU UYGULAMANIN BAZI VERGİSEL SONUÇLARI BULUNUYOR.

Sanal ortamda dijital içerik satışının vergisel sonuçları, yapılan işlemin niteliğine göre değişebilmektedir. Dijital içerik satışları, başta gelir vergisi, kurumlar vergisi ve KDV olmak üzere, damga vergisinden özel iletişim vergisine birçok vergi yükümlülüğüne yol açabilir.

Vergi yükümlülüğüne etki eden başlıca faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Dijital içerik “eser” niteliğinde mi?

• Dijital içerik transferi gayrimaddi hak transferini de içeriyor mu?

• Telif hakkı devri var ise satan kişi müellif mi, yoksa üçüncü bir kişi mi?

• İçerik teslimi ticari faaliyet çerçevesinde mi yapılmakta, serbest meslek faaliyeti çerçevesinde mi? Yoksa sadece sosyal paylaşım amaçlı mı?

• İçeriğin tutulduğu portal nedir, nerededir?

• İçerik transferinin yapılacağı cihaz nedir, nerededir?

• Kullanılan ödeme aracı nedir?

• Satıcı ile alıcı arasında aracı var mı? Aracının fonksiyonu sadece para transferinden ibaret mi? Gayrimaddi hak devri varsa bu devir aracı üzerinden mi ger-çekleştirilmektedir?

• Ödeme aracı gerçek para mı, sanal para mı?

• İçerik satışına yönelik olarak sanal ortamda sözleşme imzalanıyor mu? Sözleşme kabulü e-imza ile mi yapılıyor?

• İçerik satışı mutad meslek olarak mı yürütülmektedir, yoksa arızi mi?

• İçeriği satan ya da alan yurtdışında mukim mi?

• İçerik satıcı tarafından mı oluşturuldu yoksa grup şirketlerinin ortak faaliyeti sonucu mu? Gelir paylaşımı kimler arasında ve hangi kriterler esas alınarak yapılacak?

• Satın alman içerikten sadece alıcı mı faydalanacak yoksa grup şirketlerinin oıtak istifadesine mi sunulacak? Gider paylaşımı kimler arasında hangi kriterler esas alınarak yapılacak?

• içerik kullanımı alıcının Türkiye’deki faaliyetleriyle ilgili mi?

Ne tüm olası sorulan sıralamak ne de her birine tek tek cevap vermek bu yazının haddi değil.

Bu hafta sadece, sanal alemde müellif konumundaki gerçek kişiler tarafından yurtiçi ve yurtdışında bulunan ticari şirketlere yapılan fotoğraf ve video satışı ele alınacaktır. Satışa aracılık eden üçüncü kişilerin vergilemeye etkisine de aynca değinilecektir.

HERKES MUHABİR!

Haber ajanslan, medya şirketleri her yere muhabir yetiştiremez oldu. Zaten gerek de yok. Herkesin elinde kaliteli görüntü almaya imkan veren 3G uyumlu cihazlar varken, ücreti mukabilinde heveslilerden içerik sağlayıcı bir ordu kurabilirsiniz. Bir de bakmışsınız muhabirin yakalayamadığı “hakeme tokat” görüntüsünü seyircilerden biri telefonuyla çekip 100 dolar karşılığı istifadenize sunuvermiş. Daha çok yurtdışında görüyoruz, yeni bir akım başladı. Fotoğrafçı ya da muhabir olsun olmasın pek çok kişi çektiği fotoğrafları ve videolan bu amaçla oluşturulan internet sitelerinde satışa sunuyor.

SİSTEM NASIL İŞLİYOR?

Çektiği fotoğraf ve videolan satarak gelir elde etmeyi amaçlayan kişiler ile potansiyel alıcı haber ajanslarını ve medya şirketlerini bir araya getiren on-line platformlar var. Yakın zamanda Türkiye’de de örneklerini görürüz. Sistem aşağıdaki gibi işliyor:

• Şahit olunan olay eser sahibi tarafından fotoğraflanır/filme alınır.

• Çekilen fotoğrafın/filmin bedeli eser sahibi tarafından belirlenerek satışa sunulur.

• Haber ajansı ya da medya şirketi ilgisini çeken eseri almak ister.

• Esere ilişkin tüm telif haklan önce aracı şirkete, aracı şirket tarafından da alıcıya devredilir.

•Alıcı eser bedelini aracıya öder, bu işlem karşılığı ayrıca bir komisyon da ödenir.

• Eser sahibi aracı firmadan bedeli tahsil eder.

İSTİSNA KAZANÇ

Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) 18’inci maddesi uyarınca; müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklan-nı devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat Gelir Vergi-si’nden müstesnadır. Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler istisnaya dahildir.

149 sayılı GVK Genel Tebliği’nde düzenlendiği üzere, GVK 18 kapsamında vergilendirme için, yukarıda sayılan eserlerin aynca 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre de eser niteliği taşıması gerekmektedir. Ye-rindeliği tartışmalı olmakla beraber, vergi idaresi uygulamada bu durumun 11 Kültür Müdürlüğü’nden alınacak bir belge ile tevsik ve ispat edilmesi de aranmaktadır.

YASA NE DİYOR?

5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Hakkında Kanun’un l’inci maddesinde eser; “sahibinin hususiyetini taşıyan ve kanun uyarınca ilim, edebiyat, musiki, güzel sanatlar ve sinema eserleri sayılan her nev’i fikir ve sanat mahsulleri” olarak tanımlanmıştır.

Fotoğrafik eserler güzel sanat eserleri sayılırken, günlük olaylan tespit eden ve birbiriyle ilişkili hareketli görüntüler dizisinden oluşan filmler de sinema eserleri arasında sayılmıştır.

Kanundan çıkan anlayış, toplumsal olaylara ilişkin olarak çekilen fotoğrafların ve video çekimlerinin eser niteğinde sayılması yönündedir. Ancak idari uygulamada getirilen “bu durumun İl Kültür Müdürlüğü’nden alınacak bir belge ile tevsik ve ispat edilmesi” şartı çoğu zaman sübjektif gerekçelerle birçok çekimin eser kapsamı dışında değerlendirilmesine yol açabilecektir.

Eser niteliği taşıyan fotoğraf ve videoların müellifleri veya kanuni mirasçıları tarafından satışından elde edilen kazanç, eğer bu faaliyet mutad meslek olarak gerçekleştiriliyor ise serbest meslek kazancı, arızi olarak gerçekleştiriliyor ise anzi kazanç olarak değerlendirilmektedir. İstisna her iki kazanç türü için de geçerlidir. İstisna şartları sağlanmıyorsa, arızi kazançlarda 2013 yılında elde edilen gelirler için 21.000 TL’ye kadar olan kazanç beyan edilmemektedir, serbest meslek kazançlarında ise aıtar sını-n olmaksızın tamamının beyan edilmesi gerekecektir.

STOPAJ

Kazancın istisna olması stopaj uygulamasına mani değildir. Stopaj yapmakla yükümlü kişilere yapılacak teslimlerde, telif kazancı niteliğindeki ödemeler üzerinden %17 oranında stopaj yapılmaktadır. Stopaj nihai vergi yerine geçmektedir. Yurtdışına fotoğraf, video satışı yapılması halinde ise karşı taraf stopaj yapmakla yükümlü olmadığı için Türk vergi mevzuatı uyarınca herhangi bir kesinti yapılmamaktadır. Ancak ilgili ülke mevzuatı kapsamında gayrimad-di hak bedeli ödemesi olarak stopaj uygulanabilir.

KDV VE DEFTER TUTMA

Serbest meslek faaliyeti kapsamında yapılan teslim ve hizmetler KDV’ye tabidir. Eser satışını mutad meslek olarak sürekli bir şekilde yapanlar gerçek usulde katma değer vergisine tabi olacak, arızi nitelik taşıyan teslimler ise KDV’ye tabi olmayacaktır.

117 seri no’lu KDV Genel Tebliği uyarınca, söz konusu teslimlerin sadece stopaj yapmakla yükümlü kişilere gerçekleştirilmesi ve başka bir serbest meslek faaliyetinin de bulunmaması koşuluyla, KDV yükümlülüğü sorumlu sıfatıyla ödemeyi yapan kişilerce yerine getirilecektir. Müellifler aynca defter tutmayacak, belge düzenlemeyecektir.

Yurtdışına mutad meslek olarak fotoğraf, video satışlarında, eserin kullanımının alıcının Türkiye’deki faaliyetleriyle ilgili olması durumunda hizmetten faydalanma Türkiye’de olacağından Türkiye’de yapılan işlem sayılarak KDV’ye tabi olacaktır. Arada bir aracının bulunduğu durumlarda da, aracının teslim yapacağı nihai satıcının Türkiye’de mukim bir haber ajansı olması ve bu durumun ilk teslim aşamasında satıcı tarafından bilinmesi durumunda da faydalanma Türkiye’dedir. Bu durumda, teslim stopaj yükümlüsü olmayan birine yapılmış olduğundan KDV mükellefiyeti tesis ettirilmesi, defter tutulması ve teslim bedelleri üzerinden KDV hesaplanarak serbest meslek makbuzu düzenlenmesi gerekecektir.

Teslim edilen eserin satıcının Türkiye’deki faaliyetleriyle ilgili kullanılmayacak olması durumunda, yapılan teslim KDV Kanunu’nun 11 ve 12’nci maddeleri kapsamında hizmet ihracatı olarak değerlendirilecek olup, gerekli şartlann sağlanması halinde hizmet ihracatı istisnası kapsamında KDV’den istisna olacaktır.

HABER AJANSI ÖDEMESİ

Türkiye’de ya da yurtdışmda çekilmiş eser niteliğindeki fotoğraf ve videoların telif haklarının satın alınması amacıyla Türkiye’de mukim haber ajanslan ve medya şirketleri tarafından eser sahiplerine ya da telif haklarını eser sahiplerinden satın alan aracı şirketlere yapılacak ödemeler gayrimaddi hak bedeli ödemesi niteliğinde olup stopaja tabi tutulması gerekmektedir. Stopaj oranı yüzde 20 olup, ilgili ülke ile çifte vergilemeyi önleme anlaşmasının mevcudiyeti halinde anlaşmada yazılı oran uygulanabilir. Aracıların komisyonları ise ticari kazanç niteliğinde olup, stopaja tabi değildir.