Sakin Şehirler Turizm Girişimcileri İçin Fırsatlar Sunuyor

Türkiye’de ‘Cittaslow’ olarak adlandırılan dokuz adet Sakin Şehir bulunuyor. Yerel kimliğini koruyan, doğaya önem veren bu kentler turistlerin de gözdesi olmaya başladı. Uluslararası bir unvan kazanmalarıyla ünlenen sakin şehirlerin bu nitelikleri turizm hareketlerine de çok olumlu yansıyor. Ayrıca kentlerde girişimciler için de ciddi fırsatlar bulunuyor.

Son yıllarda adını sıkça duyduğumuz ‘Sakin Şehir’ kavramı artık bir ekonomik rol modele dönüşmeye başladı. ‘Sakin Şehirler’de hız değil, tam bir yavaşlık ve sükûnet hâkim. Doğa ve kültür değerlerini koruyan, el işlerinden mutfağa geleneksel özelliklerini yaşatan bu sakin şehirler, diğer adıyla ‘Cittaslow’lar aslında Slow Food hareketinden geliyor.

1986 yılında İtalya’nın başkenti Roma’nın simgesel meydanlarından biri olan Ispanyol Meıdivenleri’nde uluslararası bir fast food zincirinin bir şube açmasıyla ortaya çıkan tepkinin bir sonucu olarak ‘Slow Food’ hareketi ortaya çıktı.

İtalyanca Citta (Şehir) ve İngilizce Slow (Yavaş) kelimelerinden oluşan Cittaslow kelimesi, dünya genelinde ‘Sakin Şehir’ anlamında kullanılıyor. Cittaslow Ağı ise küreselleşmenin şehirlerin dokusunu, sakinlerini ve yaşam tarzını standartlaştırmasını ve yerel özelliklerini ortadan kaldınnasını engellemek için Slow Food hareketinden ortaya çıkmış bir kentler birliği. Cittaslow, toplam 25 ülkede 166 üyesi bulunan bir yerel kalkınma modeli. Türkiye, dokuz şehri ile bu hareketin önemli bir parçasını oluşturuyor.

Türkiye’nin ilk Cittaslow üyesi kenti İzmir’in Seferihisar ilçesi. Türkiye’de en çok öne çıkan yerleşim de burası. Türkiye’nin diğer sakin şehirleri ise Muğla Akyaka, Urfa Halfeti, Aydın Yenipazar, Çanakkale Gökçeada, Sakarya Taraklı, Ordu Perşembe, İsparta Yalvaç ve Kırklareli Vize…

KOOPERATİFLERİ DESTEKLEDİ

ilk Cittaslow üyesi Seferhisar’ın belediye başkanı Tunç Soyer, Cittas-low olabilmek için kriterler çerçevesinde projeler geliştirdiklerini söylüyor. Soyer’e göre, 32 bin nüfusa sahip Seferihisar’ın Cittaslow olması, Türkiye’de farklı bir belediyeciliğin yapılabileceğini gösterdi. Soyer, geliştirdikleri projeleri ise şöyle anlatıyor: “Mandalina için yeni paketleme tesisleri ve Mandalin Üretici Birliği kuruldu. Sırada zeytin ve enginar birlikleri var. Kadın kooperatifi Hıdırlık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, www.seferipazar.com sanal pazarıyla yöresel ürünleri Türkiye’nin her yerindeki alıcılara ulaştırıyor. Zeytin Üretici Birliği ve Enginar Üretici Birliği kuruyoruz. Ev pansiyonculuğunu da teşvik ederek insanların gelirlerini arttırmak istiyoruz.”

TURİST SAYISINDA ARTIŞ VAR

Kırklareli’nin Vize ilçesi de sembolü olan ıhlamurlarıyla bir sakin şehir. 28 bin nüfuslu Vize, 2012 yılında Sakin Şehir unvanını kazanmış. Vize Belediye Başkanı Selçuk Yılmaz, ilçede bisiklet kullanımını teşvik için gerekli altyapıyı oluşturduklarını söylüyor. Yılmaz, ilçeye gelen turist sayısının her geçen gün artış gösterdiğine dikkat çekiyor. Yılmaz, “Turist sayısında ciddi bir artış gözleniyor. Yerli turist sayısında da yüzde 50 artış var” diyor.

YURTDIŞI ZİYARETLERİ ARTTI

Aydın’ın Yenipazar ilçesi de Sakin Şehir unvanını 2011 yılında kazanmış. 6 bin 70 nüfuslu Yenipazar, Yörük Ali Efe Evi Müzesi ve pidesi ile ilgi gören bir ilçeydi. Sakin Şehir olduktan sonra hayata geçen Orthosia Kültür Merkezi, Aşağı Dip Gölü Tabiat Parkı, Yel Değirmeni gibi yeni alanlarla, gelen misafirlerin ilçede daha uzun vakit geçirdiğini söyleyen Yenipazar Belediye Başkanı Yüsran Erden, şöyle devam ediyor:

“İlçemiz, Sakin Şehir belgesini aldıktan sonra yurtdışından gelen misafirler tarafından da ziyaret edilmeye başladı. Cittaslow belgesi aldıktan sonra Yörük Ali Efe Evi Müzesi’nin ziyaretçi sayısı, 4 kat artarak yılda 40 bin kişiye ulaştı.”

PANSİYONCULUK GELİŞİYOR

20 bin nüfuslu İsparta’nın Yalvaç ilçesi, 2012 yılında Sakin Şehir oldu. Yalvaç, birliğe üye olduktan sonra kent merkezine kadınlar pazarı kurdu, geleneksel el sanatlarının yaşatılması konusundaki çalışmalara ağırlık verdi.

Yalvaç Belediye Başkanı Tekin Bayram, eski Yalvaç evlerini restore ederek, ev pansiyonculuğunu özendireceklerini ifade ediyor. Bayram, şunlan söylüyor: “Restorasyonlar tamamlandığında kurulacak Geleneksel Yemek Evi’nde aşçı çalışmayacak, kadınların her biri yemek yapacak. Kent müzesi kurulacak. Aynca içinde çok sayıda eski Yalvaç evi bulunan bir yapı adası kamulaştırılacak. Buradaki evler restore edilerek kent arşivi oluşturulacak.”

KÜLTÜR TURİZMİNİN GÖZDESİ

3 bin nüfuslu Sakarya’nın eski Osmanlı evleriyle ünlü tarihi Taraklı ilçesi, kültür turizminin gözde ilçelerinden biri oldu. Taraklı’daki tarihi eserlerin onarılması ve yoğun tanıtım çalışması, ilçenin kaderini değiştirdi.

Haziran ayında Cittaslow üyesi olan Taraklı, yapılan restorasyon çalışmaları, tarih ve kültürün korunması, doğal tanma verilen destek ile geleceği kurtarma çalışmaları sonucu Sakin Şehir unvanını aldı. Taraklı Sakin Şehir Derneği Başkanı Şahin Akı, Sakin Şehir olduktan sonra “Hafta sonları günübirlik 500 ile 750 kişi arasında ziyaretçi alıyoruz. Konaklamalı turist sayısı ise haftada 50 ile 100 arasında değişiyor” diyor.

SAKİN ŞEHİRLERDE FIRSAT VAR

SEFERİHİSAR: Taş baskı zeytinyağı, mandalina tokumu, pestili, mandalinası ve reçeli üretiliyor. Bu açıdan Seferihisar’da ürün geliştirme, markalaşma ve pazarlama gibi alanlarda yapılabilecek birçok çalşma var. Ayrıca 49 kilometre sahil şeridine sahip. Deniz ve kumsal turizminin yanı sıra alternatif turizm çeşitlerine de uygun bir yapsı var.

VİZE: Vize’nin sembolü ıhlamur ağaçları. Şehirde yazın toplanıp kurutulan ıhlamurlar markalaşma açsından önemli bir fırsat olarak ifade ediliyor. Bal da yine bu kapsamda bir girişim olarak düşünülebilir.

YALVAÇ: Yalvaçta eski Yalvaç evlerinin restore edilmesiyle oluşturulacak ev pansiyonculuğu başlıyor. Aynı şekilde geleneksel Yalvaç yemekleri üzerine bir hizmet verilebilir ya da Yalvaç’ın geleneksel el sanatı örneklerinden oluşan turistik ürünler pazarlanabilir.

YENİ PAZAR: Ev pansiyonculuğu, Yenipazar’ın ruhuna uygun turizm konaklama şekillerinden biri olarak tanımlanıyor, ilçede koruma altına alınan kültür varlıklarından seçilen evler restore edilip ev pansiyonculuğuna başlanabilir. Ayrıca yayla turizmi de ön plana çıkmaya başladı.

TARAKLI: Yerel ürünlerin geliştirilmesi, kültürel ve doğal özellikli turizm çeşitleri, jeotermal suyun kullanımı konusunda girişimler yapılabilir.

HALFET: Urfa’nın tarihi Halfeti ilçesi, kültür turizmi için oldukça geniş bir girişim fırsatı sunuyor. Doğa yürüyüş ve dağ bisiklet parkurları ile kanyonlar ve geniş bitki örtüsü turizmin her alanı için uygun.

GÖKÇEADA: Ege denizindeki sörf sporu için en ideal noktalardan biri olan Gökçeada, ayrıca organik tarım için de ideal ortamlardan birini sunuyor.

PERŞEMBE: Hoynat Adası kuş cennetine, doğa derneği ile birlikte kuş gözlem yerleri yapılacak. Ayrıca Ordu Kumbaşı Mahallesi’nden Perşembe Kaleyaka Mahallesi’ne kadar yaklaşık 10 km bisiklet yolu inşa edilecek.

Burcu Tuvay / Ekonomist