Pellet Tekniğiyle Yenilikçi Ürün Yaratmak

Girişimcilere Pellet Tekniğiyle Yenilikçi Ürün Yaratma İşi

‘Pellet’ tekniğiyle onlarca yenilikçi ürün yaratmak mümkün. O kadar ki yakın gelecekte mutfağınızda ‘pelletlenmiş’ yeşillikler görürseniz şaşırmayın…

Enerjiden gıdaya pellet ürünleri

OKURLARIMIZ hatırlayacaktır; epey bir zaman önce pellet türü yakıtlar üzerine önerilerde bulunmuştum. Konu hayli rağbet gördü, ilgilenenler değişik iş yerleri açıp sıra dışı girişimlere imza attılar.

Biyokütle niteliği taşıyan hemen her şeyden pellet tipi yakıt çubukları üretmek mümkün. Şimdi sadece pellet yakıtla çalışan yeni nesil kalorifer kazanları bile var. Pellet üretimi sayesinde çevre atıkları değerleniyor, hem de ısınma maliyeti düşüyor.

Pellet üretimi için gerekli ekipman yatırımının makul düzeyde olması bir avantaj. Yoğun teknolojik bilgi gerektirmemesi ise bu sahada yeniliklere yol açıyor.

işte bu hafta değişik işkollarına değinerek girişimci adaylarına yepyeni bir ufuk açmak istiyorum. Pellet üretim makineleriyle başka neler yapılabilir?

BİYOYAKITIN ÖNCÜSÜ…

Öncelikle belirtmem gereken bir ayrıntı var: Pellet üretiminde kullanılan basit teçhizatın yanı sıra bu işi endüstriyel boyuta taşıyan modern tesislerin tamamı Türkiye’de rahatça üretilebilir. Öyle ki, bu konuda markalaşarak dünya pazarlarına açılmayı bile düşünebiliriz.

Oldukça hareketli bu pazarı şimdilik Çin, Kuzey Kore ve Hindistan paylaşıyor. Batı ülkelerinde ise başka amaçlara uygun yeni tip pellet makineleri var.

Çin yakıt konusunda söz sahibi. Pirinç kavuzları, mısır yaprağı, manyok sapı, atık odun parçaları önemli girdiler arasında. Mısır sapından, pamuk çiğitine kadar onlarca bitkisel atıktan üretim yapılıyor.

Hemen her ailede, her köyde basit birkaç pellet değirmenine rastlamak mümkün.

Pellet üretim makineleri Çin’de basit ama çok amaçlı fonksiyonlara sahip. Örneğin, bambu kamışı neredeyse her gün hasat edilerek pellet tipi yakıta dönüştürülebiliyor. Bir günde 30 cm boy atan bambu çeşitleri bu işin önemli hammadde kaynaklarından biri.

Anadolu’da ‘tezek’ olarak bilinen geleneksel yakıt türü ise Çin’de pellet makinelerinden geçiriliyor, hayvan dışkısı bile bu teçhizat sayesinde endüstriyel hammadde niteliği kazanıyor.

Çinliler işin kolayını bulmuşlar. Köy tipi yakıt üretimi için bizim paramızla en fazla 25 bin TL civarında bir yatırımla ilginç işler başarılıyor. Örneğin, mısır sapı ya da yem niteliğini yitirmiş bitkisel atıklar önce çekiçli sistemle çalışan ufak bir değirmende su ilavesiyle yumuşatılıp işlenecek hale getiriliyor. Selüloz tabakası çözünüyor, bağlayıcı ajan olarak ‘müsilaj’lı bitkiler ilave ediliyor. Amaç, bitkisel kitle içindeki bağlayıcı ‘lignin’ konsantrasyonunu dağıtıp homojen hale getirmek. Sonra içerik sıcak su ilavesi ya da buharla muamele edilip pellet şeklinde kalıplanıyor.

işin endüstriyel tarafında yer alan imalatçılar ise bağlayıcı olarak bazı reçine türlerini kullanıyor. Hatta kalori değerini artırmak için kömür tozu koyanlar da var.

Kore ve Çin yakın gelecekte termik santral gibi dev ünitelerde kalori değeri yüksek biyokütle bazlı odunsu pellet kullanımı için politikalar geliştiriyor. Şimdi ise sıra gıda endüstrisinde…

GIDA ENDÜSTRİSİNDE YENİLİK

Gelelim pellet tekniğiyle başka neler yapılabileceğine… Bu işin öncüsü lngilizler.

Amerikalılar da epey mesafe almışlar. Teknik olarak her şey klasik pellet üretimine benziyor. Sadece proses ve makine dizaynları farklı. Değirmen ve kalıp üniteleri daha ayrıntılı yapılmış. Endüstriyel boyutta olanları ise yem üretiminde kullanılıyor.

Miksajı hazırlanmış yem kompozisyonları özel bağlayıcılarla harmanlanıp işleme hazır hale getiriliyor. Çözünebilen granül yapıdaki yumuşak pellet çubukları büyük ve küçükbaş hayvan yemi olarak kullanılıyor.

Aynı teknikle kedi ve köpek yemleri de yapılıyor. İçerik farklı, boyutlar daha ufak. Bitkisel içerik taşımadığından renkler değişik, granül dokuları daha gevrek.

Kanatlılar, kuşlar, balıklar için üretilen yemler ise bir başka grup.

Genellikle pellet halinde değil, homojen granüller şeklinde. Çoğu ‘vitaminize’ edilmiş. Balık yağı ve soya türevleri bu grubu daha da zenginleştiren unsurlar arasında.

Balık yemlerinin ağırlıkları suyun yoğunluğuna göre ayarlanıyor. Pelletier dibe çökmüyor. ‘Süspansiyon’ özelliğiyle sucul ortamda asılı kalıyor. Bu yeni teknik “balık çiftlikleri çevre kirliliği yaratıyor” efsanesine de son vermiş.

Pellet tekniğiyle ilgilenen bir başka imalat grubu ise gübre endüstrisi. Kademeli olarak çözünen kompleks gübreler tüm bitkiler için yararlı. Ürünler çiçekçilik dâhil olmak üzere tarla bitkilerinde de kullanılabiliyor.

Mikrobesin, lüzumlu mineraller ve stabilize edilmiş hayvan dışkısıyla yapılan organik gübreler geleceğin önemli pazarlarından biri. Bu tür gübreler Meyvelerin şeker içeriğini arttırıyor, renk depolanmasını kolaylaştırıyor. Özel hazırlanmış ‘konsantre gübre kekleri’ ise sulandırılarak kullanılan yeni inovasyonlardan biri.

İLGİNÇ BULUŞLAR

Büyükbaş, küçükbaş hayvan besiciliğinde pellet tekniğinin değişik kullanım alanları da var. Özel imal edilmiş ‘absorban’ (emici) pelletier hayvan altılığı ya da yatağı olarak kullanılıyor.

Aynı zamanda ‘adsorban’ (toksik maddeleri tutan) pelletier hayvan refahı konusunda büyük konfor sağlıyor. Bu tür kullanımlarda hayvan dışkısı nötralize edilirken, idrar içeriğindeki amonyak emilerek zeminin temiz kalması sağlanıyor.

Türkiye’de böyle bir işi endüstriyel boyuta taşıyan girişimler var mı doğrusu ben bilmiyorum. Ancak benzer girişimlerin hayvan refahı açısından önemli bir inovasyon karakteri taşıdığından eminim.

Hemen her işkolunda pellet üretimlerini geliştirmek mümkün. Son yıllarda gıda endüstrisine de giren ilginç tekniğin girişimcilere yeni ufuklar açacağı şüphesiz. En başta ‘konsantre lezzet katkıları’ gündemde. Tıpkı et suyu özütlerinde olduğu gibi bitkisel içerikli yoğun lezzet tabletleri yakında bizi epey şaşırtabilir. Kısacası bu işte kesinlikle büyük iş var!

Pellet türü imalat çeşitleri arasında bildiğimiz kepekle yapılan özel türler dikkat çekiyor. Yüksek basınç altında preslenen kalıplar zamanla bozulmuyor, fermente olmuyor. Büyük hacimler halinde kalıplanmış kepekleri çok amaçlı kullanmak mümkün. Tozuşma, kontaminasyon [bulaşma] riski oldukça düşük. Kalıpların önemli özelliği ‘aflatoksin’ gibi mikro mantarların üremesine mani olması. Aynı yöntem bazı baharat çeşitleri için de kullanılabilir. Kalıplama şekli ‘kek’ halinde. Son gelişmeler ise meyve granüllerinin eksturüzyon kalıp sistemiyle ambalajlanmasını kapsıyor. Genellikle hammadde olarak kullanılan meyve özütleri sıkıştırıldığında dış kısmı jelöz maddeyle kaplanıyor, ömürleri uzuyor. Bağlayıcıların tümü yine bitkisel menşeli. Aynı yöntemle sebzeleri vitamin içeriklerini koruyarak uzun süreyle saklamak mümkün. Son yıllarda pellet sistemi çerez sektöründe de önemli yer kazanmaya başladı. Şimdi basit formüllerden daha doyurucu doğal sistemlere hızlı bir geçiş söz konusu.

Nur Demirok / Para