MERKEZ Bankası bu yıl dördüncü faiz indirimini geçen hafta yaptı. Son yaptığı 200 baz puanlık indirimle bir hafta vadeli repo faizi oranını (politika faizi) yüzde 14’ten 12’ye indirdi. Yılın son ayında gelen bu faiz indirimi, yeni yıla girilmesine günler kala iş insanlarını gelecek adına umutlandırdı.
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, faiz indirimleri, önümüzdeki dönemde hem yatırımlara hem de istihdama önemli derecede katkı sağlayacağını vurguluyor. Olpak, “Merkez Bankası’nın son faiz indirimi, ekonomideki pozitif görünümün açık bir göstergesi. Faiz indirimleri, önümüzdeki dönemde büyüme patikasına geri dönen ülkemize daha fazla ivme kazandıracak. Merkez Bankası’nın piyasa gerçeklerini gözeten bu tavrını destekliyoruz. Bu noktada sıranın bankacılık sektöründe olduğunu ve bu karar sonrasında piyasaya uyguladıkları faizi en kısa sürede makul seviyelere çekmelerini bekliyoruz. Bizim önümüzü asıl açacak olan piyasa faizleridir” diyor.
İstanbul Ticaret Odası (İTO)Başkanı Şekip Avdagiç, kararın iş dünyasını motive edici nitelikte olduğunu belirterek, “Merkez Bankası’nın 200 baz puan ile süren faiz indirim serisi, 2020 için ekonominin hızlanmasında buzkıran gemisi vazifesi görecek. Bu indirimle finansmanda tek hanelere biraz daha yaklaştık” diyor. Faiz indirimi ile düşen finansman maliyetinin yatırıma, istihdama ve nihayetinde büyümeye olumlu etki yapacağını düşünen Avdagiç, şu değerlendirmelerde bulunuyor:
“Küresel piyasada atılan ‘genişleyici para politikası’ adımları 2020 için faiz indirimleri devamına katkı sağlayacaktır. İnanıyoruz ki bu indirimlerin devamı gelecek ve faizlerin seviyesi gelecek yıl tek haneye inecek. Kredi faiz indirimleri, Türk girişimcisi olarak elimizdeki imkanlar setini daha kullanılabilir hale getirdi. Merkez, dört seferde yaptığı toplamda 12 puanlık indirimle, 2020 yılı için yüzde 5 büyüme ve yüzde 8.2 enflasyon hedefine güçlü bir dayanak sağladı.”
“BÜYÜME İÇİN ZEMİN UYGUN”
Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Baş kanı Gürsel Baran da Merkez Bankası’nın Temmuz, Eylül, Ekim aylarındaki faiz indirimlerinin ardından yılın son ayında yaptığı 200 baz puanlık indirimin iş dünyasının 2020’ye daha umutlu girmesine yol açtığını söylüyor. “Rant ekonomisine fırsat vermeyen Merkez Bankası, gelecek yıl reel ekonominin çarklarının daha da güçlü dönmesi için zemini uygun hale getirdi. Bu tablo karşısında özel bankalar da üzerine düşeni yapmalı” diyen Baran, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Türkiye ekonomisi üzerinde kurulmak istenen tüm oyunlar ‘bozuldu. Merkez Bankası’nın dört toplantısında art arda yap-1 tığı faiz indirimleri hem içerde hem dışarıda ülkemiz ekonomisine spekülatif müdahalelerde bulunmaya çalışanların heveslerini kursağında bıraktı. Hükümetimizin aldığı tedbirler ve Merkez Bankası’nın indirim kararlarıyla yeni yıla daha umutlu, kararlı ve emin adımlarla ilerliyoruz. İndirim kararı reel sektör için yeni yıl hediyesi oldu.”
“2020 İÇİN UMUTLARIMIZ ARTIYOR”
İş insanları Merkez Bankası’nın faiz indiriminin yeni yılda yatırım ve üretime olumlu yansıyacağı görüşünde. Mcrkez’in ardından özel bankalardan da faiz indirimi bekleyen iş insanları, özel bankaların da üzerine düşeni yapması çağrısında bulunuyor.
İstanbul Ticaret Borsası (ÎSTİB) Başkanı Ali Kopuz, geçmiş aylarda Merkez’in yaptığı faiz indirimlerinin özel bankalar tarafından yeterince değerlendirilmediği görüşünde. Kopuz, “Kamu bankaları, Merkez Bankası’nm her indiriminden sonra hızla harekete geçerek kredi faizlerinde indirim yaptılar.
Ancak aynı reaksiyonu özel bankalarda göremiyoruz. Faiz indiriminin yatırımlara olumlu yansıması için sadece ‘Merkez’ değil, herkes üstüne düşeni yapmalı” diye konuşuyor.
Kopuz son aylarda yaşanan olumlu gelişmeleri şöyle sıralıyor: “Geçen yılın yaz aylarındaki ekonomik saldırılara hükümetimiz hızla karşılık verdi. Birbiri ardına açıklanan ekonomik paketler ve teşvikler ekonomimizin büyük hasarlar görmesini engelledi. Öte yandan 4.5 yıl boyunca hiç faiz ‘ndirimi yapmayan Merkez Bankası da Temmuz 2019 itibarıyla art arda aldığı kararlarla sürecin eksik ayağını tamamladı. Tüm bu çabaların sonuçları alınmaya başlandı. Son açıklanan Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Endeksi’nde 10 basamak birden atlayarak 33’iincü sıraya yükseldik. TOBB verilerine göre, son 10 ayda Türkiye’de 11 bine yakın yabancı şirket kurulmuş. Yine ekonomi güven endeksinde giderek yükselen bir eğilim var. Tüm bu gelişmeler umut verici. Süreç henüz bitmedi. Hükümet 2020’de faizlerde ve enflasyonda tek haneli rakamlar hedefliyor. Faizin ve enflasyonun gerilemesi yatırımların da istihdamın da yükselmesi demek. Yatırım ve istihdam artınca doğal olarak üretim artar, ihracat artar, zenginlik artar. Bu gelişmeler iş dünyasının 2020 ile ilgili umudunu artırıyor.”
“CANLANMA DEVAM EDER”
Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (AS-KON) Genel Başkanı Orhan Aydın ise Merkez Bankası’nın yeniden bir faiz indirimi karar, vererek yatırımı kilitleyen yüksek faize dur dediğini söylüyor. Dünyadaki gelişmelerin de Merkez’in bu kararında elini güçlendirdiğini düşünen Aydın, ‘Avrupa Merkez Bankası ve FED olmak üzere 47 merkez bankası küresel ekonominin ihtiyaç duyduğu teşvikleri karşılamak amacıyla genişlemeci para politikalarına dönüş yaptı. Haliyle bu risk algısının değişmesine Türkiye’de kayıtsız kalamazdı. Merkez Bankası, yerinde karar vererek ülkemizde yatırım ortamım kilitleyen yüksek faize ‘dur’ diyerek, piyasaları canlandıracak adımları atmaya başladı. İş dünyası olarak bu kararı yerinde buluyoruz. Bu karar ile birlikte yansımalarını önceden gördüğümüz üzere piyasalardaki canlanma artarak devam edecektir” şeklinde konuşuyor.
“KISMİ HAREKET BAŞLADI”
Merkez’in faiz indirimleri iç piyasayı canlandıracak bir enstrüman. Temmuzdan bu yana yapılan indirimler konuttaki stokların bir kısmını eritirken, sıfır araçlara olan ilgiyi de kısmen artırdı.
Ankara Mobilyacılar Lakeciler Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MAS-FED) Başkanı Aydın Erkoç, bazı markalara yönelik kampanyalarla faiz indirimlerinin sıfır araca talebi artırdığını, buna rağmen sıfır araç pazarında satışların geçen yıla göre düşük olacağını öngördüklerini söylüyor. Bu yılın sonunda toplam 8 milyon aracın el değiştireceğini tahmin ettiklerini dile getiren Erkoç, “Yılbaşından sonra hurda teşvikinin bitecek olması ve kurlardan dolayı sıfır araç fiyatlarındaki artışlar, ikinci el araca talebi artıracak” değerlendirmesinde bulunuyor.
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Genel Başkanı Tahir Tellioğlu ise, Merkez’in Temmuz ayından bu yana yaptığı faiz indirimlerinin konut kredisi faizlerini de düşürdüğünü, bunun da sektörü olumlu etkilediğini söylüyor. “Bu indirimler, konut stokunun yüzde 50’sine yakınını eritti” diyen Tellioğlu, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“2020’nin kentsel dönü şüm yılı olmasını bekliyoruz. Türkiye’de tıkanan müteahhitlik sektörünün yurtdışında teşvik edildiği bir yıl olmasını diliyoruz. Tapu harçlarının sıfır konut satışlarında yüzde 4’e çıkmasını değil yüzde 2’ye inmesini talep ediyoruz. Türkiye’nin şu anda içinde bulunduğu ekonomik durumda 0.90’larda olan faiz oranları 0.50’lerde olsun demek sürdürülebilir olmaz. Su anda faizdeki oranlar ideal.”
Anıl Alirıza ŞOHOĞLU / Türkiye Genç İşadamları Derneği (TÜGİAD) Genel Başkanı
“Bankaların iç piyasayı canlandırıcı hamlelerini bekliyoruz”
2020’de Türkiye’nin beklenen yüzde 3’ün üzerinde büyüme oranını yakalaması için yapılan faiz indirimi bu yılın en son adımı oldu. Enflasyonda yüzde 9 gibi tek hanenin yakalanması ile birlikte 2020’de faiz düzeyinde daha aşağıların görülmesi de mümkün olacaktır. Uzun süredir tekrarladığımız üzere, uzun soluklu yapısal reformlarla desteklendiği takdirde faiz indirimlerini olumlu karşılıyoruz. Bundan sonra çok fazla marjımız kalmadı. İleride TL için bir risk oluşmaması için minimum bir reel faiz gerekiyor. Dünyada ciddi rakiplerimiz var, ihtiyacımız olan sermayeyi çekmek için onların yanında dezavantajlı duruma düşmememiz gerekiyor. Şu anda piyasadaki fiyat yapışkanlığı ile topyekun mücadelede elde edilecek başarı üzerine yoğunlaşılması gerekiyor. Kurun, faiz kararlarına tepkisi de Merkez Bankasının doğru yolda olduğunun en net göstergesi. Merkez Bankası bu son indirim ile tüm marjını kullandı, bundan sonra yapılacak tüm indirimler tamamen enflasyondaki düşüşe bağlı olacak. Enflasyonda yaşanan gerileme ile birlikte mevcut faiz indirimini de dikkate alarak, bankaların ve diğer finansal kurumların iç piyasayı canlandırıcı hamlelerde bulunmalarını bekliyoruz.
RAHİME BAŞ UÇAR
