Lavanta Yetiştiriciliği Çok Kâzançlı İş

Ülkemizin lavanta yetiştiriciliğine uygun olması en önemli avantajımız. Lavanta katkılı ürünlerde büyük gelecek var! En az Bulgaristan, İtalya ve Fransa gibi ülkeler yanında dünyaca tanınır olmamız mümkün.

Lavanta yetiştiriciliğinde liderlik koltuğuna oturabiliriz

NUR DEMİROK ; Hemen yanı başımızdaki Bulgaristan, bizden yedi kat daha fazla ‘Lavanta’ yetiştirip ihraç ederek her yıl önemli gelir elde ediyor. Dünyada ilk sırada ise İtalya ve çoğu zaman Fransa var. Dünya İkincisi ise Bulgaristan. Çiçekleriyle mor rengin en güzel tonlarını yakalayan bu bitki, söylenenlerin aksine bizim topraklarımızda ancak dar bir çevrede yetiştiriliyor. Olağanüstü nitelikleriyle bu bitkinin bilimsel adı ‘Lavandula’.

Çok eski zamanlardan bu yana mutfak, parfüm, kozmetik, temizlik, hijyen; hatta ilaç ve dekoratif amaçlarla yetiştirilen lavanta, çiçekli bitkiler dünyasında baş sıralarda yer alıyor. Lavantanın 39 çeşidi ve 400’den fazla alt çeşit varyasyonları var. En yaygın adıyla ‘Angustifolia’ başta olmak üzere yerel dillerde çeşitli tanımlarla geniş bir literatürü kapsıyor. Bizde ‘Karabaş Otu’ tanımıyla anılan ‘Lavandula Stoechas’ ülkemizde tarımı yapılmadan kendi kendine yetişen tek tür. Oysa lavanta türlerinin tamamı Türkiye’nin tüm bölgelerinde tarımsal olarak yetiştirilebilir.

İlginizi çekebilir: Girişimsel yetiştiriciliğin odağındaki iki meyve

Her Türünü Yetiştirebiliriz

Lavantanın daha egzotik ‘Pinnata’, ‘Latifolia’ ve ‘Multifidia’ gibi alt türleri çoğunlukla Kuzey Afrika, İspanya, Portekiz ve İtalya’da (özellikle Liguria bölgesinde) yetiştirilse de en çok tarımsal verim elde edileni ‘Angustifolia’ türü. Bu türün tarımsal ömrü yaklaşık 9-10 yıla kadar çıkıyor. ‘Ballıbabagiller ailesinden olan lavanta, dünyanın belli ılıman iklimlerinde yetiştirilebiliyor.

Sıcağa, susuz ve kurak iklimlere hatta soğuğa oldukça dayanıklı olan bu bitki, en çok kalkerli ve kuru toprakları seviyor.

Günümüz dünyasında lavanta ve yan ürünlerinin ticaretinde başı çeken iki ülke Fransa ve Bulgaristan. Bu ülkelerde ‘Angustifolia’ türünün yanı sıra ünlü Fransız kozmetik sabunlarının, kolonyalarının ve parfümlerinin formülasyonlarına giren ‘Lavandula Dentata’ (Fransız Lavantası) türü de yetiştiriliyor. Bulgaristan’da ise birçok alt türü görülen lavanta yetiştiriciliği, bu ülkenin ekonomisine çok büyük katkı sağlıyor.

Kadın Girişimciden Lavanta Kokulu Proje

Kullanım Alanı Çok Zengin

Lavanta ifadesi etimolojik olarak Latince ‘Lavare’; yani ‘yıkamak’ sözcüğünden geliyor. Doğal antimikrobiyal özelliklerinin yanı sıra muhteşem kokusuyla gerçekten de temizliği ve tazeliği çağrıştırıyor. Çiçek literatüründe sağlığı, saflığı, dinginliği, dengeyi, şansı, zarafeti ve mutluluğu sembolize eden lavanta çiçekleri, birçok insan için dünyanın en güzel kokusuna sahip.

Özellikle aromaterapide sıklıkla kullanılan esansiyel yağı stresi, depresyonu ve anksiyeteyi önlüyor; sakinleştirici ve uyku verici özellikleriyle de dikkati çekiyor. Bunun yanında kas ve eklem ağrıları, yara, yanık, akne, böcek sokması ve daha birçok cilt sorunları için de topikal olarak sıklıkla kullanılıyor.

Hücre yenileyici, kırışıklık önleyici ve ‘antiaging’ özellikleri dolayısıyla da kozmetik firmalarının gözdesi olan lavanta, birçok ünlü losyonun, serum ve maskelerin, pahalı kremlerin formülünde yer alıyor.

Saç ve saç derisi üzerindeki olumlu etkileri lavantayı şampuan, saç kremi, saç boyası gibi ürünlerde de en çok aranan malzeme haline getiriyor. Hatta ciltteki mucizevi özellikleri sayesinde ruj, allık, rimel gibi makyaj malzemelerine de ekleniyor.

Her Şeye İyi Gelen Mucize Bitki

Güzel kokusunun yanında; çeşitli formüllerdeki koruyucu özelliklerinin antimikrobiyal temelli olması, hasar görmüş, kırışık, yanık ya da akneye yatkın ciltlerde hücre yenilenmesi sağlıyor, onu ‘anti-aging’ ve ‘panacea’ (her şeye iyi gelen) bitkiler arasında en başa yerleştiriyor. Ayrıca, organik esansiyel yağı, aromaterapi şişelerinde, kolonya ve parfüm olarak marketlerde yerlerini alıyor.

Lavanta ekstarktı uygun miktarlarda bebek pudraları ve losyonlarına eklenmeye de elverişli. Lavanta yağı ekstarktı ve kurutulmuş çiçeklerinden elde edilen tozu; deterjan, çamaşır yumuşatıcıları, sabun ve birçok temizlik ürünlerinde yer buluyor. Bunun yanında geleneksel Fransız kalıp sabunları adeta lavantayla özdeşleşerek, dünyada en çok aranan ürünlerden biri haline geliyor. Tüm bunların yanında haşaratları, sivrisinekleri ve parazitleri uzaklaştıran lavanta, fındık farelerini bile kaçırıcı ve caydırıcı özelliklere sahip olmasıyla da ünlü.

Bu bitkinin ilaç endüstrisindeki yerini ve önemini de unutmamak gerek; doğal analjezik (ağrı giderici), antimikrobiyal, sakinleştirici ve onarıcı özellikleriyle de tanınıyor. Topikal ağrı giderici olarak yanık ve akne merhemlerine giriyor, uyku verici, tansiyon düşürücü ve ‘sedatif’ (sakinleştirici) ilaçların, sinir sistemine katkıda bulunan toniklerin, hatta hazımsızlığı giderici preparatların formüllerinde yer buluyor. Özellikle soğuk algınlığı ve gripal vakalara olan pozitif etkileri sayesinde şuruplarda, gargaralarda, hatta ağız ve diş çalkalama sularında da ona sıkça rastlamak mümkün.

Şeflerin Pek Bilinmeyen Sırrı

Son olarak lavanta bitkisinin ‘culinaire’ (mutfak) kullanımından da söz etmek gerek: Organik çay harmanlarında, gurme tatlılarda ve dondurmalarda çiçeklerinin yağı aroma ve lezzet unsuru olarak kullanılıyor. Hatta daha birçok yararlı özelliği olan lavantanın alt türü Karabaş Otundan (L. Stoechas) Bizim Ege Bölgemizde aromatik reçeli bile yapılmakta. Ayrıca, bugün dünyada lavanta sirkesi, likörü, şekerlemeleri, hazır tatlı ve dondurmaları, çikolataları marketlerde yer alan diğer ürünlerden.

Bu arada lavanta çiçeği balını da unutmamak gerek: lavanta çiçeklerinin nektarından çok yüksek kalitede bal ve bal ürünleri elde ediliyor. Özellikle İtalya, Fransa ve Ispanya’da lavanta bazlı ürünler giderek daha popüler oluyor ve bu tür arı ürünleri arasında katkı malzemesi olarak başı çekiyor.

Mutlaka okuyun: Türkiye’de Meyve Yetiştiriciliği Ne Durumda?

Belgelenmiş şekilde 2 bin 500 yıldan beri, hatta çok daha öncesinde ilaç olarak kullanılan, antik Roma döneminin en ünlü parfümü ‘Nardinum’un formülünde yer alan, pagan toplumlarda ‘kötü ruhları kovalamak’ için yetiştirilen, Orta Çağ’da veba ve salgınları yayan pire ve haşaratları uzaklaştıran, özel sirke formüllerine giren bu ünlü bitki, ne şekilde kullanılırsa kullanılsın insana huzur, neşe ve sağlık veriyor.

NUR DEMİROK / PARA