Küresel pazarda yapay zeka yatırımları
Yapay zeka yatırımları. Küresel pazarda 2013-2016 arasında yapay zekaya 12,8 milyar dolar, 2017’de ise yüzde 144 artışla 12 milyar dolar yatırıldı. Araştırmalar, 2022’de bu teknolojinin yaratacağı iş değerinin 3,9 trilyon dolara ulaşacağını işaret ediyor. Türkiye ise dünyanın epey gerisinde. Toplam 60 olan girişim sayısı yetersiz.
Ancak tıpkı dünya genelinde olduğu gibi bu yıl Türkiye’de de yapay zeka yatırımlarının artması bekleniyor.
İsviçre kökenli dev ilaç şirketi Roche, kanserle tedavi üzerine faaliyet gösteren ve gerçek zamanlı onkoloji verilerini analiz eden New York merkezli bir yapay zeka start up’ı Flatiron Health’i geçtiğimiz şubat ayında 1,9 milyar dolara satın aldı. Ford, 2021 yılında pazara sunacağı otonom aracın sanal sürücü sistemini geliştirmek amacıyla Argo Al şirketine önümüzdeki 5 yıl boyunca 1 milyar dolar yatırım yapacağını açıkladı.
Sadece Roche ve Ford değil, Google, Apple, Amazon, Facebook gibi dev şirketler, yapay zeka şirketlerine aralıksız yatırım yapıyor. Tüm bu örnekler, yapay zekanın gideceği noktayı da aslında çok net gösteriyor. 2018 yılında yapay zekanın yaratacağı iş değerinin 1 trilyon 175 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor. 2020 yık tahmini ise 3 trilyon 923 milyar dolar. 2030’da dünya ekonomisinden 15,7 trilyon dolarlık bir pay alacağı düşünülüyor.
Pazar bu denli büyük olunca sadece şirketler değil, ülkeler de kendi stratejilerini geliştirip pastadan pay almaya çalışıyor. Sağlıktan fınansa, pazarlamadan siber güvenliğe tüm sektörleri yeniden yapılandıracak olan yapay zeka teknolojisinde, ABD ile Çin arasında büyük bir rekabet yaşanıyor.
Türkiye’nin ise yapay zekadaki payı ise henüz çok küçük. Yapay zeka girişimi olan ya da bu teknolojiyi kullanan girişim sayısının toplamda 60 olduğu tahmin ediliyor. En çok girişim kurulan yıllar 2016 ve 2017 olurken Start ups.watch ve Türkiye Yapay Zeka İnisiyatifinden gelen bilgilere göre bu girişimlerin toplam yatırım miktarı 11 milyon 872 bin dolar. 2018 yılında ise henüz yatırım alan bir start up olmadı.
DEVLERİN RADARINDA
Yapay zeka girişimlerine yapılan yatırımlar, küresel olarak artış gösteriyor. CB Insights’ın raporuna göre 2013 yılında 1,4 milyar dolar olan yatırım miktarı, 2016 yılında 4,9 milyar dolara yükseldi. Ancak 2017, yapay zeka için adeta atılım yılı oldu. Yatırım miktarı yüzde 144 artarak 12 milyar dolara ulaştı. Yatırım pastasından en fazla payı alan ülke ise Çin.
Onu, yüzde 38 pay ile Amerika izliyor. Gartner’ın yayımladığı “Küresel Yapay Zeka İş Değeri” araştırmasına göre 2018 sonunda sektörün toplam değerinin 1,2 trilyon dolar olması bekleniyor. Bu değerin, 2022 yılında 3,9 trilyon dolara erişeceği düşünülüyor.
Rakamların ortaya koyduğu bu büyük potansiyeli değerlendirmek isteyen ülkeler, yapay zekaya özel stratejiler geliştiriyor. Dünyadaki en büyük iki rakip, Çin ve ABD. Ancak dünyanın geri kalanı da pastadan pay almak istiyor.
Kanada ve Japonya gibi ülkeler yapay zekaya özel platformlar hayata geçiriyor. Avrupa Birliği ise Horizon 2020 programıyla yapay zeka alanına 1,5 milyar Euro’luk yatırım gerçekleştirecek.
Devletlerin yapay zekaya olan ilgisinin yanı sıra dev şirketler de yaptıkları yatırımlar ve satın almalarla sektörde söz sahibi olmak istiyor. Forrester’ın araştırmasına göre kurumların yüzde 70’i, önümüzdeki 12 ay içinde en az 1 yeni yapay zeka uygulamasını hayata geçireceğini belirtiyor. Satın alma yarışında listenin başını Google çekiyor.
2013’te DNNresearchu alarak başladığı yarışta Google, o günden bugüne 11 şirket satın aldı. İkinci sırayı 7 şirketle Apple alırken üçüncülüğü 5 er şirket alımıyla Facebook, Intel ve Microsoft paylaşıyor. Dördüncü sırada 4 şirketle Twitter, beşinci sırada ise 3 şirketle Salesforce var.
TÜRKİYE’DE YETERLİ DEĞİL
Türkiye ise dünyayla kıyaslandığında oldukça gerilerde. Startups.watch’un kayıtlarında 41, Türkiye Yapay Zeka înisiyatifı’nin kayıtlarında ise 60 civarında girişim var. Bu girişimlere yapılan toplam yatırım 11 milyon 871 bin dolar civarında. Tabii bu rakam, açıklanmayan yatırımlarla birlikte bir miktar daha fazla. Startups.watch’un kurucusu Serkan Unsal, kayıtlarındaki girişimlerin yarısından fazlasının 2016 ve 2017’de kurulduğunu söylüyor. 2018 yılında ise henüz Al konusunda yatırım olmadığını belirtiyor.
Türkiye’deki girişim sermayesi, yatırımcılar ve melek ağlarının henüz olgunlaşma aşamasında olduğunu söyleyen Türkiye Yapay Zeka İnisiyatifi (TRAI) Koordinatörü Halil Aksu, “Yapay zeka çok popüler olsa da Türk yatırımcıları yapay zeka ve onun doğurduğu fırsatları henüz yeni idrak ediyor” diyor ve şöyle devam ediyor:
“2018’de Türkiye’deki yatırımların da katlanarak artacağını düşünüyorum. Büyük şirketlerin bu alana daha çok bütçe ayırması faydalı olur. Zaman içinde ekosistem gelişecektir.”
Türkiye’deki başarılı yapay zeka girişimlerinden PIXSelect’in yönetici ortağı Kerem Yazıcı da yatırımcıların daha sabırlı olması gerektiğine dikkat çekerek şunları söylüyor:
“Türk mühendislerin ve girişimcilerinin performanslarının düşük olmasının altında yatan en önemli neden, kurumsal yatırımcının bu alana yeterli kaynak ayırmaması. Bir diğer konu da bu alanda yetişmiş mühendisimiz az. Kamu finansmanı da önemli. Bu tür yeni teknolojiler sanayi tarafında kullanılmadan önce devlet tarafından desteklenmezse yeni kurulan şirketler bir yandan Ar-Ge, bir yandan da var olma telaşında yok olup gidiyor.”
YATIRIMCILAR KEŞFETTİ
Türkiye’de teknoloji girişimlerine yapılan yıllık yatırım tutarının benzer ülkelerle kıyaslandığında çok düşük seviyelerde olduğuna dikkat çeken 500 İstanbul Yönetici Ortağı Rina Onur Şirinoğlu, 500 İstanbul olarak özellikle son 1 yıldır yaptıkları yatırımlar içerisinde yapay zekanın öneminin arttığını belirtiyor. Şirinoğlu, “Insider, yapay zeka ve makine öğrenimi kullanımına önemli örneklerden biri. Yine yatırımcısı olduğumuz şirketlerden Kimola, AppSamurai, Rakam ve Botanalytics bu alanda önemli atılımlar gerçekleştiriyor” diyor.
Özellikle 2017 yılında Al yatırımları yapmaya başladıklarını ifade eden İstanbul Startup Angels Kurucu Ortağı Gülsüm Çıracı, 2017’de toplam yatırımlarının yüzde 20’sinin yapay zeka girişimlerine olduğunu belirtiyor ve şöyle konuşuyor:
“Globalde, yılın ilk çeyreğinde 104 yapay zeka girişimi yatırım aldı. Bu start up’ların yüzde 62’si tohum ve Seri A aşamasındaydı. Türkiye’de girişimlerin finansman açısından daha dertli olabileceği malum ama buna fazla takılmak sonuç getirmez. Türkiye’de de toplam yatırımlar içindeki oranına dair net veriler olmasa da yapay zekanın yükselişte olduğu bir gerçek.” StartersHub Genel Müdürü Arda Taşkın, bu yıl robotik alanında hizmet veren bazı girişimleri portföylerine katacaklarının bilgisini veriyor. “Kimola, Segmentify, Monument gibi girişimlerimizde ise Al, ürünlerinin çekirdeğinde yer alıyor” diyor.
Silver Spring Network’ün Avrupa, Orta Doğu ve Afrika bölge başkanlığının yanı sıra yatırımcı ortak olarak yapay zeka şirketi Tarentum’u kuran Burak Aydın ise bundan sonra . yapay zeka odaklı yeni yatırımlar yapacağını belirtiyor. Bu yıl yapay zeka odağında 5 farklı şirkete, 2 yılda da 10 farklı girişime melek yatırımcı olarak yatırım yapacağını açıklıyor.
GİRİŞİMCİLERİN SORUNLARI
Yapay zeka alanına ilgi var, ancak yatırımcılar ve girişimciler var olan yatırımların yetersiz olduğu konusunda hemfikir. Türk girişimcilerin de global pazarda rekabet edebilir ürünler geliştirmesi gerektiğini söyleyen Next Horizons Kurucusu Davut Sadoğlu, bunun için de yapay zekayla alakalı kümelenmeler oluşturulması gerektiğini söylüyor ve sözlerine şöyle devam ediyor:
“Yapay zekayla sorunların çözüm hızı ve kararlılığı artıyor. Bununla birlikte maliyetler de azalıyor. Yapay zeka girişimleri, inovasyona önem veren yatırımcılar tarafından tercih ediliyor. Biz geliştirdiğimiz ürünlerde yapay zeka kullanarak insan güvenliği sağlıyor, görevlerinde yardımcı oluyor ve maliyetleri minimize ediyoruz. Robotik ürünlerimizde, nesne tespitini ve otonom sürüşü yapay zeka tabanlı algoritmalarla yaparak maliyetleri minimize ediyoruz. Hedefimiz, mevcut sistemlerimizi optimize ederek robotların fabrikalarda daha aktif çalışmasını sağlamak.”
Görüntü tanıma ve predictive analytics (tahmini analitik) konularında iş süreçlerini daha verimli hale getiren teknolojiler sağlayan Inovenin kurucu ortağı ve CEO’su Utkan Menteş, bu alanda çalışacak mühendis eksikliğine dikkat çekiyor ve şöyle konuşuyor:
“Yapay zeka start up’larının sayısına bakıldığında, kalifiye mühendislerin potansiyelimize göre düşük olduğunu düşünüyorum. Buradaki ana etken, finansman sorunu gibi görünüyor. G8 ülkeleri ve diğer birçok gelişmiş ülkenin yapay zeka alanında oldukça detaylı programları var. Bu alanda bakanlık oluşturan ülke bile mevcut. Bizde teknoloji şirketlerine verilen destekler güzel, ancak yapay zeka alanının özelleştirilmiş politikalarla güçlendirilmesi önemli. Bu sayede ülkemizden de geleceğin teknolojisine yön veren şirketler çıkabilir.”
KÜLTÜR DEĞİŞİMİ GEREKİYOR
Yatırımcıların da üzerinde durduğu gibi yapay zeka alanında faaliyet gösteren ya da çözümlerinde yapay zeka teknolojisi uygulayan girişimler, önümüzdeki dönemde en büyük ilgi odağı olacak. Toplamda aldığı 3,5 milyon dolarlık yatırımla dikkat çeken Monument’in kurucu ortağı Ercan Erciyes, yapay zekayla üzerinde çalışabilecek çok fazla konu ve fırsat olduğunu söylüyor. Erciyes, şöyle konuşuyor: “Sadece işinizin içinde yapay zeka var diye yatırımcıya cazip geleceği anlamını çıkarmak doğru olmaz.
Önemli olan, yapay zekayla neyi, nasıl farklılaştırdığınız, ürününüzde veya sunduğunuz hizmette nasıl bir üstünlük sağladığınız, genişleme ve satış potansiyeliniz. Bizim durumumuzda, yapay zeka destekli sunduğumuz ve ileride sunmayı hedeflediğimiz servisler ve özelliklerin potansiyeli, teknolojisi ve bugün bu özelliklerin yarattığı satış hacmi yatırımcı için önemli göstergeler oldu.”
Mutlaka okuyunuz: Yeni Bir Çağın Başlangıcı Yapay Zeka Teknolojisi
Vispera da aldığı 2 milyon 250 bin dolarlık yatırımla Türkiye’deki başarılı yapay zeka girişimlerinden biri.
Unilever, Coca-Cola, Ülker, Chobani gibi birçok uluslararası şirketle 8 ülkede faaliyet gösteren girişimin kurucu ortağı Aytül Erçil, şu anda yurt dışından bir yatırım daha almak için hazırlandıklarının da haberini veriyor. Sektörün durumunu ise şöyle değerlendiriyor:
“Teknolojik bir girişimin kâra geçmesi en az 5 yık buluyor. Bu sürecin finansmanı çok önemli. Türkiye’deki yatırımcılar genelde çok fazla risk almıyor, başarısı ispatlanmış girişimlere yatırım yapmak istiyorlar. İlk birkaç yılın finansmanı çok zor hale geliyor. Ayrıca bu alanda yerli girişimlere güvenilmesi için de önemli bir kültür değişimi gerekiyor.”
OĞUZHAN BAŞEĞMEZ SORUNN KURUCU ORTAĞI
“YURT DIŞINA AÇILACAĞIZ”
HEDEF
Biz yapay zekayı iletişim otomatizasyonu için kullanıyoruz. Müşterilerin, direkt müşteri temsilcileriyle değil, önce botlarla konuşmasını sağlayarak markalara maliyet avantajı yaratmaya çalışıyoruz.
Türkiye’de 30’dan fazla kurumsal şirkete hizmet veriyoruz. Şu an yabancı dillerde de bot yapabilmek için çalışmalarımız devam ediyor. Hedefimiz, ürün ve servislerimizi 2019’da farklı coğrafyalarda hizmet verebilecek hale getirebilmek.
ODAK
Yapay zeka alanında, iyi bir ürün ve servisle yatırımcıların ilgisini çekmenin diğer girişimlere göre daha kolay olduğunu düşünüyorum. Girişimciler, çözüm sağladıkları problemlere odaklanmalı. Hiçbir yatırımcı sadece yapay zeka üzerinde çalışıyor diye yatırım yapmaz. Yapay zeka sadece problemin çözümü için gerekli olan ürün veya servisin barındırdığı teknoloji, o yüzden değerli olan çözümün tamamı.
OKAN ŞENGAN VIRCON GROUP KURUCU ORTAĞI VE CFO’SU
“YIKICI ETKİYİ GÖRECEĞİZ”
TEKLİF ALIYOR
Önümüzdeki yıllarda veriye dayalı karar verilebilen her işte yapay zekanın yıkıcı etkisini göreceğiz. Bunun farkında olan yatırımcılar da doğru start up’ı bulmak konusunda hevesli.
Şirketimize yerli ve yabancı çeşitli bireysel yatırımcılar ve VC’Ierden teklif geliyor. Şirketimizin Nvidia’nın global hızlandırma programında olması yabancı birçok müşteriyle görüşmemizde bize oldukça büyük bir avantaj sağladı.
B2B İŞ BİRLİĞİ
Bizim çözümlerimiz doğal dil işleme üzerine toplanıyor. Cümlelerinin semantik analizini yaparak kurumların müşteri iletişimlerini geliştiriyor ve şirket içi maliyetleri düşürüyoruz. Ürünümüz dışında yılda birkaç kez B2B projeler gerçekleştiriyoruz. Örneğin bu yıl Vodafone iş birliğiyle geliştirdiğimiz, metinlerdeki cinsiyetçi dil kullanımını tespit eden yapay zeka teknolojimiz Hürriyet’te kullanılmaya başlandı.
Nil Dumansızoğlu
