Kripto varlıklarla ilgili ödeme yasağı düzenlemesi

MERKEZ Bankası’nın geçen haftanın son günü kripto varlıklarla ilgili ödeme yasağı getiren düzenlemesi adeta bomba etkisi yarattı. Sayılarının 5 milyona ulaştığı tahmin edilen Türkiye’deki kripto para yatırımcıları, “Kripto paralara yatırım yasaklanıyor mu?” paniği yaşadı. Kripto para borsa yetkilileri ardı ardına yaptıkları açıklamalarla konuya netlik kazandırıp paniği azaltmaya çalıştılar.

Kripto Paralara Yasal Düzenleme

Kripto para piyasaları ikinci şoku ise geçen hafta yaşadı. Türkiye’de işlem yapan kripto para borsalarından Thodex’in kurucusu Fatih Faruk Özer’in müşterilerine ait 2 milyar dolar olduğu öne sürülen kripto para ile kaçtığı haberi gündeme damgasını vurdu. Yatırımcıların şikayeti üzerine olay savcılığa intikal etti. Öte yandan Özer, yazılı bir açıklama yaparak iddiaları reddedip, “Yatırımcılarla görüşmeye gittim” dedi. Tüm bu gelişmeler, Türkiye’de yasal zemini bulunmayan kripto para piyasasında güven konusunu yeniden gündeme getirdi.

Kripto para piyasasında yoğun bir hareketlilik söz konusu iken Merkez Bankası’nın düzenlemesinden kimler etkilenecek, kripto para piyasasına yatırım yapan milyonlarca insan zarar görecek mi, sorularına açıklık getirmek için uzmanlara sorduk…

ÖDEMELERDE KULLANILAMAYACAK

Aslında bu soruların yanıtları Merkez Bankası’nın Cuma günkü açıklamasında oldukça detaylı biçimde yer aldı. Banka Resmi Gazete’de yayımlanarak 30 Nisan’dan itibaren yürürlüğe girecek düzenlemeye ilişkin şu açıklamada bulundu: “Bu yönetmeliğin uygulanmasında kripto varlık, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade eder. Kripto varlıklar, ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamaz.

Kripto varlıkların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılmasına yönelik hizmet sunulamaz, ödeme hizmeti sağlayıcıları, ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların doğrudan veya dolaylı olarak kullanılacağı bir şekilde iş modelleri geliştiremez, bu tür iş modellerine ilişkin herhangi bir hizmet sunamaz, ödeme ve elektronik para kuruluşları, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edemez.

” Merkez Bankası böyle bir düzenlemeye neden ihtiyaç duyulduğunu açıklayan duyurusunda gelecekte oluşabilecek telafisi mümkün olmayan mağduriyetlere dikkat çekerek şu ifadelerde bulundu: “Kripto varlıklar herhangi bir düzenleme ve denetim mekanizmasına tabi olmaması, merkezi bir muhatabın bulunmaması, piyasa değerlerinin aşırı oynaklık göstermesi, anonim yapıları nedeniyle yasadışı faaliyetlerde kullanılabilmesi, cüzdanların çalınabilmesi veya sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz olarak kullanılabilmesi ile işlemlerin geri dönülemez nitelikte olması gibi nedenlerle ilgili taraflar açısından önemli riskler barındırmaktadır.

Son dönemde, söz konusu varlıkların ödemeler alanında kullanılmasına ilişkin çeşitli girişimlerin oluşmaya başladığı gözlenmiştir. Bu varlıkların ödemelerde kullanılmasının, yukarıda bahsedilen sebeplerle işlemin tarafları açısından telafisi mümkün olmayan mağduriyetler yaratma ihtimali bulunduğu ve bu alanda mevcutta kullanılan yöntem ve araçlara karşı güven zaafiyeti meydana getirebilecek unsurlar içerdiği değerlendirilmektedir.”

DÜZENLEME NE ANLAMA GELİYOR?

Merkez Bankası’nın yukarıda yer verdiğimiz düzenlemesi ne anlama geliyor ve bundan kimler etkileniyor sorusuna tekrar geri dönersek, açıklamadan da anlaşıldığı gibi bu düzenleme Türkiye’de kripto para alım satımını yasaklamıyor.

Düzenleme kripto para borsalarını da etkilemiyor, öte yandan kripto alım satımına aracılık eden elektronik para kuruluşları ve ödeme kuruluşları üzerinden para transferinin önü kapatılmış oluyor, örneğin, bu konuda önemli tespitlerde bulunan Blockchain Türkiye Platformu Yönetim Kurulu Üyesi ve TÜSİAD Teknoloji Hukuku Grubu Başkanı Av. Dr. Çiğdem Ayözger öngün, Türkiye’de ödemelerde kripto varlıkların doğrudan ya da dolaylı olarak kullanılmasını engelleyen düzenleme hakkında şunları söylüyor: “TCMB bu düzenlemeyle, elektronik para kuruluşlarının ve ödeme kuruluşlarının aracılık faaliyetlerinde kripto para kullanımını yasaklamış oldu.

Bu engel 30 Nisan’da yürürlüğe girecek. Düzenleme bütün bankacılık sistemi için verilen bir karar değil, sadece fintech’ler için geçerli. Karar ile ödeme kuruluşu lisansıyla kripto para alanında inovatif fikirleri olanların önü kapandı.”

PAPARA
“CİROMUZUN YÜZDE 10’U BİLE DEĞİL”

Yeni düzenlemeden etkilenen ödeme kuruluşlarından biri olan Papara ise kripto paraların toplam işlem hacmi içinde düşük bir pay sahibi olduğunu açıkladı. Yeni düzenlemenin hemen ardından bir TV kanalına açıklamalarda bulunan Papara CEO’su Ahmed Faruk Karslı, “Merkez Bankası’nın kripto varlıklar üzerine çalışmalar yaptığını biliyoruz. Ama bu düzenleme sürpriz oldu. Beklemiyorduk açıkçası” dedi. Düzenlemede Papara’yı finansal açıdan etkileyecek bir sonucun olmayacağını da söyleyen Karslı sözlerini şöyle sürdürdü:

“Kripto varlıklara ilişkin işlemler 2020 gelirlerimizin yüzde 10’u bile değil. Bugüne kadar Türkiye’de regülatörün desteğini arkamızda hissettik. Bildiğim kadarıyla dünyada bir işi yapamayacağına veya kripto paralarla ilgili bir faaliyette bulunamayacağına dair yapılan ilk düzenleme. Alınması gereken aksiyon neyse biz hepsini almaya açığız. Herkesin üzerine düşeni yapması gerekiyor.” Şu anda sosyal medyada çok büyük bir bilgi karmaşası olduğunu söyleyen Karslı, Türkiye’de kripto paraların yasaklanmadığını, kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılmasına ilişkin bir yasak olduğunu dile getirdi.

ABSTOCKS KRİPTO
“HEDEF KAYIT DIŞI EKONOMİYİ KAYIT ALTINA ALMAK”

ABStocks Kripto Borsası yatırımcısı AB Grup Holding Yönetim Kurulu Başkanı Muhsin Bayrak, 16 Nisan cuma sabaha karşı saat 01:00 sularında açıklanan ve 30 Nisan’da Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girecek olan yönetmelik konusunda şunları söyledi: “Yönetmelik, 24 saatte 5.5 milyar dolar hacim sınırını aşan Türk kripto borsaları sektörünü ve bu borsalara kayıtlı tüm kullanıcıları yakından ilgilendiriyor.

Yönetmelik, başlık itibariyle ‘kullanılmamasına yönelik’ olarak çıkarıldığından, kripto dünyasındaki tüm kullanıcıların endişelenmesine yol açtı. Ancak burada asıl önemli olan devletin üst seviyede ilk defa ‘Kripto Varlık’ terimini kullanması. Bence bu çok mühim bir gelişme” dedi.

Yönetmeliğin sadece TCMB’nin lisans verme yetkisindeki fintech kuruluşları ve bankaları kapsadığının  altını çizen Bayrak, “Zannedildiği gibi kriptonun yasaklanması, borsalarda alım satımının artık yapılamayacak olması ve/ veya kripto ile mal veya hizmet alınmayacak olması gibi bir durum şu an için söz konusu değil. Konu tamamıyla kayıt dışı ekonomiyi kayıt altına almak ki bu da olması gereken bir durum.

Bu yönetmelik ile kriptoların reel alışverişte kullanılmaması değil, bu kuruluşların ve hizmet sağlayıcıların buna aracılık yapmaması hedefleniyor. Yönetmelik ile kripto borsalarında herhangi bir işlem veya yönetmelik değişimi bulunmuyor. Kullanıcılar her zaman olduğu gibi kripto alım satım işlemlerini bu tür borsalar üzerinden yapmaya devam edebilecek.”

BİTPANDA
“PLATFORMLAR ETKİLENMEYECEK”

Merkez Bankası’nın son düzenlemesine ilişkin değerlendirmede bulunan Bitpanda Türkiye ve MENA Yönetici Direktörü Elbruz Yılmaz ise şunları söyledi; “Yönetmelik sürpriz olmadı. Yönetmelik ne anlama geliyor? Kripto para işlemleri yasaklandı mı? Hayır… Yönetmelikte ana hatlarıyla, kripto varlıkların ‘ödeme hizmetleri’ sağlamak için kullanılamayacağı ve kripto varlıklara ilişkin alım-satım, saklama, transfer veya ihraç hizmetleri sunan platformlara veya bu platformlardan, Türkiye’de bulunan “’ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları’ kullanılarak kaynak transferine aracılık yapılmasına izin verilmeyeceği ifade ediliyor.

Buna karşılık, Ödeme Hizmetleri Kanunu veya bu yönetmelik kapsamında, genel olarak kripto varlık alım-satımına aracılık eden platformlara ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmamış olup, bu kapsamda, bu tür platformların kripto varlık alım-satımına aracılık etmesi yasaklanmadı.

Türkiye’deki kullanıcılar, kriptopara birimi borsalarına para yatırmak ve çekmek için banka EFT’si ve havalesi kullanabiliyorlar. Türkiye’nin önde gelen bazı bankalarıyla güçlü bir işbirliği içinde olan Bitpanda, faaliyetlerini olağan biçimde sürdürmekte olup, platformumuz üzerinde EFT ve havale ile para yatırma ve çekme işlemleri yapılabiliyor.

Yasal bir çerçeve oluşturmak, Türkiye’nin dünya genelindeki öncü konumunu güçlendirip, müşterilerin bu varlık sınıfına yatırım yapması için daha güvenli bir ortam oluşturacaktır. Her türlü düzenleyici çerçevenin, devletlerin yenilikçi finans teknolojisi şirketlerine yol açma konusundaki kararlılık ve ilgisinin göstergesi olduğunu düşünüyoruz. Beklentilerimiz ve düzenleyici kurumlarla yaptığımız görüşmeler, Türkiye’de kripto varlık sektörünün gelişimini destekleyecek bir dizi kapsamlı yönetmelik üzerinde çalışmaların devam ettiğini gösteriyor.”

PARİBU
“PLATFORMLARIMIZ BU DÜZENLEME DIŞINDA”

Paribu CEO’su Yasin Oral ise 30 Nisan 2021 tarihinde yürürlüğe girecek olan ilgili yönetmeliğin yalnızca ödeme ve elektronik para şirketlerine yönelik olduğunu hatırlatıyor. Paribu gibi kripto varlık işlem platformlarının bu kapsamın dışında bulunduğunu hatırlatan Oral, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Paribu kullanıcıları mevcut düzendeki gibi TL yatırma çekme işlemlerini tüm bankalar üzerinden gerçekleştirebilecek. Zaten kripto varlık ekosisteminde elektronik para kuruluşları üzerinden yapılan işlemlerin oranı bankalara oranla hayli düşük.

Kullanıcı yönelimi daha ziyade bankalar üzerinden işlem yapmak şeklinde. Yönetmeliğin dayanakları henüz açıklanmadığı için uzun vadedeki etkileri hakkında yorum yapmak doğru olmaz. Bu yönetmeliği kripto varlık piyasasının regüle edilmesi çerçevesinde değerlendirmemek gerekiyor. Zira bu, sadece ödeme ve elektronik para kuruluşlarına yönelik bir yönetmelik.”

NARKASA
“VERGİLENDİRME İÇİN ZEMİN”

Narkasa CEO’su Erdal Kaya ise, “Genel kanının aksine yayınlanan yönetmelikte bireysel kullanıcıların ya da şirketlerin kripto para yatırımı yapmasını engelleyen bir durum yok” diyor. 2021’de resmi makamların kripto paralar üzerine ciddi çalışmalar yaptığını da hatırlatan Kaya, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Bu çalışmaların yasaklamaya yönelik değil, yasal bir zemin oluşturmaya yönelik olduğunu söylemek mümkün. Yönetmelikle kafa karışıklığı yaşandı. Borsamızın destek I ekibine yöneltilen sorularda ve bazı sosyal medya paylaşımlarında ‘kripto para borsalarınm kapandığı veya kripto varlıkların yasaklandığı’ yönünde yanlış bir algının oluştuğunu gördük.

Yönetmelik Merkez Bankası’na tabi bankaları ve dijital ödeme platformlarını ilgilendiriyor. Genel ticaret açısında herhangi bir sorun teşkil etmiyor ve bir yasak söz konusu değil, isteyen direkt cüzdan transferi ile kripto para ödemesi almaya devam edebilir, bunu engelleyen bir durum yok. Yapılan düzenleme ödeme ve elektronik para kuruluşlarına yönelik. Kripto paraların alım satımına aracılık hizmeti veren kripto para borsalarıyla bir ilgisi yok. Yönetmelikte kripto varlıkların yasaklandığına dair herhangi bir ifade yok.”

Kaya, Narkasa’nın herhangi bir ödeme ve elektronik para kuruluşu ile doğrudan veya dolaylı bir ilişkisi bulunmadığını da sözlerine ekliyor. Nisan ayının ilk günlerinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın, Türkiye’de işlem yapan kripto para borsalarına bir tebligat göndererek tüm kullanıcılarının verilerini istediğini belirten Kaya, “Bakanlık kullanıcıların TC kimlik numaraları, cüzdan numaraları, kayıt tarihleri ve TL cinsinden hesaplarının değerini istemişti.

Bu Türkiye’de regülasyonların uygulanması noktasında önemli bir adımdı. Bugün yapılan düzenlemenin de kripto paralara yönelik vergi ve yasallaşması konusunda zemin hazırlamaya yönelik olduğunu belirtebiliriz. Biz ilk günden itibaren olası tüm yasal düzenlemelere ve regülasyonlara göre hazırlığımızı yaptık” diyor.

BTC TÜRK
“İŞLEMLERDE BANKA KULLANILACAK”

BtcTurk CEO’su Özgür Güneri de, kripto varlıklara ilişkin olumsuz bir düzenleme beklemediğini ifade edip, “Düzenlemenin özüne baktığımızda kripto varlıklara yönelik değil, tamamen ödeme sistemleri ve ödeme kuruluşlarının düzenlemesine ilişkin” diyor. Firma olarak ödeme sistemlerine yatırım yapmadıklarının da altını çizen Güneri, şu değerlendirmede bulundu:

“Bu adımın, kripto varlıklara ilişkin genel düzenleme henüz netleşmeden, regüle kurumların bu taraftaki faaliyetlerini en azından bir süre bekletmek amacıyla atıldığı görüşündeyim. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde, bankalar, elektronik para kuruluşları veya farklı finansal kuruluşlarla birçok işbirliğine açık bir noktaya geleceğimize inanıyorum.

O güne kadar da mevcut kullanıcılarımızın BtcTurk’e para yatırıp çekerken, kripto para alım satımı yaparken veya saklarken hayatlarını değiştirecek bir durum öngörmüyoruz. Banka hesaplarımızdan bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da 7/24 TL yatırıp çekebilecekler. Düzenlemenin ana yaklaşımı ödeme kuruluşları üzerinde. Merkez Bankası tarafından atılan bu adımın kullanıcılar açısından yatırım stratejilerini değiştirecek bir gündem olarak değerlendirmiyorum. Hatta önümüzdeki dönemde kripto varlıkların genel çerçevesinin olumlu yönde netleştirileceğini düşünüyorum.”

Digilira Pay faaliyetini sonlandırdı

Merkez Bankası’nın kripto varlıklarla ilgili ödeme yasağı getiren düzenlemesinin yayınlanmasının hemen ardından ödeme şirketi Digilira Pay, faaliyetlerini sonlandırma kararı aldığını duyurdu. Söz konusu kararı Twitter hesabından yaptığı açıklamayla kamuoyuna duyuran Digilira Pay CEO’su Serkan Bayar, alternatif çözümler arayacaklarını belirterek, yönetmeliğin etkileriyle ilgili şu açıklamayı yaptı:

“Kripto para sahiplerinin güncel kurlardan alışveriş yapmasına imkan tanıyacak olan blokzincir ödeme geçidimiz Digilira Pay’i doğrudan etkileyen bir yönetmelik. Gerçekten ne diyeceğimi bilemiyorum ve çok üzgünüm. Alternatif çözümler üreteceğiz. Tüm işlemlerin şeffaf bir şekilde blokzincire yazıldığı, tarafların vergi ile ilgili beyanlarını eksiksiz yaptığı, özellikle yurtdışından ülkemize gelecek olan kişilerin kripto paralarının itibari paraya dönüştürülerek ekonomimize kazandırıldığı bir modelden geldiğimiz nokta bu…”

Onur Altan TAN / Bitci Teknoloji CEO’su
“Sektörde düzenleme beklentisi var”

Türkiye, kripto para farkındalığı en yüksek ülkelerden bir tanesi. Son dönemde kripto paralarda yaşanan yükseliş, kullanıcı sayısı ve işlem hacmi oranlarını ciddi biçimde artırdı. Bu artan ilgiyle sektörde bir düzenleme beklentisi çok daha yüksek bir sesle konuşulur oldu. Kurulduğumuz günden bu yana sektörde yapılacak kapsamlı bir düzenlemenin Türkiye’deki kripto para piyasasını uzun vadede güçlendireceğine, güvenlik ve sermaye yeterliliği gibi konularda getirilebilecek kriterlerin kullanıcılar için doğru ve güvenli yatırım ortamını sağlayacağına inanıyoruz.

Tüm faaliyetlerimizi uluslararası kriterlere uygun yürütüyoruz. Henüz sektöre ilişkin kapsamlı bir düzenleme olmasa da sanki böyle bir düzenleme varmış gibi kullanıcıların güvenliğini birincil öncelik olarak ele alarak çalışıyoruz. Bitci Teknoloji bir kripto para alım satım platformu olmanın ötesinde bir blockchain araştırma geliştirme firması. Türkiye’de yerli mühendislerimizin geliştirdiği blockchain platformumuz olan Bitci Chain aracılığıyla bugün bu teknolojiyi dünyanın farklı coğrafyalarında ihraç ediyoruz.

Esin Çetinel