Koronavirüs Online Ticareti Artırdı

ORİJİN ülkesi Çin’de yeni vaka sayısı sıfıra yaklaşırken, diğer ülkelerde yayılmaya devam eden koronavirüs ve beraberinde getirdiği tedirginlik online ticareti de etkiledi. Elektronik Ticarct İşletmecileri Derneği (ETİD) tarafından yapılan açıklamaya göre, ülkemiz e-ticaret hacminde virüsten kaynaklanan olağan dışı bir işlem hacmi gözlemlenmiyor. Bununla beraber temizlik, hijyen ürünlerinin ve medikal korunma sağlayan ürün gruplarının satışında ortalama yüzde 300’e varan artışlar görülüyor. Birçok ülkede online alışverişte daha önce karşılaşılmayan bir büyüme yaşanmakta. Artışın koronavirüs tehlikesi devam ettikçe süreceği öngörülüyor. Tüm dünyada büyüyen e-ticaret pazarının, krizin tetiklemesi ile birkaç yıllık büyüme oranlanna çok daha kısa sürede ulaşabileceği öngörülüyor.

MEDİKALDE ARTIŞ YÜKSEK

Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Yönetim Kurulu Başkam Emre Ekmekçi konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Vakaların görüldüğü ülkelere kıyasla ülkemizde günlük alışveriş davranışlarında çok ciddi bir değişiklik görülmüyor. İnsanlar geleneksel perakendenin hakim olduğu AVM’lerde geziyor. E-ticarette de olağan dışı bir işlem hacmi gözlemlemiyoruz. Temizlik ve hijyen ürünlerinin, medikal korunma sağlayan ürün gruplarının satışında ortalama yüzde 300’e varan oranlarda bir artış olduğunu söyleyebiliriz” diyor.

Koronavirüs yol açtığı paniğin, internet alışverişlerinde sıra dışı bir hareketliliğe yol açtığını söyleyen TOBB E-ticaret Meclisi Üyesi, Ticimax E-ticaret Sistemleri Kurucusu Cenk Çiğdemli ise şunları aktarıyor:“Son günlerde gıda satışı yapan internet siteleri başta olmak üzere, kolonya markalarının web siteleri, hijyen ürünleri ve medikal ürün satışı yapan e-ticaret sitelerinde daha önce hiç rastlamadığımız bir yoğunluk var. Siteler özellikle kuru gıda ve kolonya siparişlerine yetişemediklerini aktarıyor. Bunu alışveriş merkezlerine gitmekten çekinen vatandaşların alışveriş kanallarını online’a yönelttiği şeklinde yorumlayabiliriz. Bazı kalemlerin satış hacminde yüzde 200’lere, 300’lere varan büyümeler olduğu görülüyor. Maalesef böyle durumlarda ürünleri normal fiyatından daha yüksek fiyatlara satmak isteyen fırsatçılar da ortaya çıkıyor.”

DEZENFEKSİYONDA ARTIŞ YÜZDE 1900

Türkiye’nin hizmet alanında en büyük online platformu Armut, ülkedeki ilk koronavirüs vakasının açıklanmasının ardından, dezenfeksiyon hizmetleriyle ilgili verilerini değerlendirdi. 11 Mart 2020 günlük taleplerde tüm zamanların en çok talep alan günü olurken, 2020’nin ilk gününden itibaren dezenfeksiyon hizmetine gelen taleplerin, 2014-2019 yılları arasında gelen tüm taleplerden fazla oldu ğu görülüyor, özellikle anaokulları, okullar ve ofislere yönelik dezenfeksiyon talepleri artarken, en çok “nano gümüş” dezenfeksiyon hizmeti tercih ediliyor. Nano gümüş dezenfektanların insana faydalı bakterilere zarar vermediği, ancak patojen yani hastalığa sebep olabilen bakterileri ve virüsleri yok ettiği iddia ediliyor.

Armut verilerine göre, Şubat ayının ilk 11 gününe göre, Mart ayının ilk 11 gününde gelen taleplerdeki artış yüzde 866’yı buldu. İlk kez Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde tespit edildiği belirtilen koronavirüs ardından, 2020’nin ilk üç ayında (11 Mart tarihine kadar) dezenfeksiyon hizmetine gelen talepler, 2019 boyunca gelen taleplerden yüzde 20 daha fazla. Söz konusu dönemde gelen talepler, 2014-2019 yılları arası yapılan yıllık taleplerin de üzerine çıkmış durumda. Hafta bazında talepler incelendiğinde ise talep yoğunluğunda önemli bir artış söz konusu. 2020’nin ilk sekiz haftası ile son üç haftasında alınan dezenfeksiyon hizmeti taleplerine ait sayılar kıyaslandığında, haftalık ortalama talep sayısının yüzde 770 arttığı görülüyor.

2019’un yıl boyunca haftalık talep ortalaması ile son üç haftanın haftalık ortalama talep sayısı karşılaştırıldığında artış yüzde 1900’ün üzerine çıkıyor.

BİLGİSAYAR TEMİZLİĞİ DE ÖNEMLİ

Monster Notebook, koronavirüse (Covid-19) karşı alınması gereken önlemler arasında cep telefonu, bilgisayar, klavye ve mouse gibi çok fazla temasta bulunulan cihazların sık sık dezenfekte edilmesinin önemine dair açıklamalarda bulundu. Monster Notebook Kurumsal İletişim Direktörü Kayra Keri Küpçü, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları ifade ediyor: “Uzmanlara göre koronavirüs cansız nesneler üzerindeki yaşamını sürdüremiyor, ancak telefon, bilgisayar, klavye, mouse, oyun aksesuarları gibi çok sık kullandığımız ve özellikle ortak paylaşılan cihazlar virüs gibi çeşitli hastalıkların bulaşma riskini artırabiliyor. Bu yüzden bu cihazların çok sık temizlenmesini ve temiz tutulmasını öneriyoruz. Özellikle ortak kullanım alanları, ofisler, oyun merkezleri gibi paylaşımlı mekanlardaki bilgisayarların temizliği için çeşitli mikrofiber bezler, cihazlara zarar vermeyecek dezenfektan özellikli solüsyon spreyler kullanılmalı, gün içinde düzenli aralıklarla bu temizlik yinelenmeli. Tüm mağazalarımız ve deneyim alanlarımızdaki cihazları her iki saatte bir dezenfekte ediyoruz.

SAHTE WHO DOSYALARINA DİKKAT

Koronavirüsden korunma yollarıyla ilgili merak, si-ber suçluların da oltasına takıldı. Araştırmacılar, koronavirüs ile ilgili pdf, mp4 ve docx belgelerine saklanan çok sayıda zararlı dosya tespit etti. Dosyaların içeriklerinde virüsten korunma yollarına ilişkin talimat videoları ve virüs tespit yöntemleri bulunduğu iddia ediliyor fakat böyle bir içerik sunulmuyor. Kaspersky Zararlı Yazılım Analisti An ton Ivanov, “Koronavirüs, siber suçlular tarafından tuzak olarak kullanılıyor. Adında koronavirüs geçen zararlı dosyalar içeren cihazların sayısı 2020’de 403’e ulaşırken 513 farklı tür dosya ve toplamda 2673 tehdit tespit edildi. Bu sayılar, önemli oranda artmış olsa da tehdit henüz düşük seviyede” diyor. Bazı zararlı dosyalar e-posta üzerinden yayılıyor, örneğin, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından gönderildiği iddia edilen Excel dosyasında koronavirüs kurbanlarının listesi olduğu söyleniyor. E-posta ile gönderilen bu dosya aslında zararlı dosyaları gizlice indirmekte kullanılan bir Truva atı.

Güvenlik araştırmacısı Tatyana Scherbakova ise şunları söylüyor: “Salgın başladıktan bu yana, maske ve benzeri ürünler gönderileceğini veya sahte aşılar hakkında bilgi verileceğini belirterek kimlik avı sitelerine yönlendiren e-postalar tespit ediyoruz.

Dünya Sağlık Örgütii’nü taklit eden kapsamlı dolandırıcılık yöntemlerine de rastladık. Kullanıcılar e-postadaki bağlantıya tıkladığında bir kimlik avı sitesine yönlendiriliyor. Burada kişisel bilgilerin paylaşılması isteniyor. Bu bilgiler siber suçluların eline geçiyor. Bu daha önce gördüğümüz örneklerden çok daha gerçekçi.”

“Yüzde 40 artış bekleniyor”

iPara, koronavirüs tehdidi nedeniyle artan e-ticaret verilerini açıkladı. Verilere göre, koronavirüs nedeniyle online alışveriş bir haftada gıda sektöründe yüzde 100, genelde yüzde 14 oranında artış gösterdi. En çok satışın gerçekleştiği il İstanbul oldu. Online alışverişte iPara altyapısını kullanan markaların satış rakamlarına göre belirlenen listenin ilk sırasında ise gıda sektörü yer aldı.

Bir haftada gıda sektöründeki online alışveriş yüzde 100 artış gösterdi. Koronavirüsün online alışverişe etkisini değerlendiren iPara Satıştan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Tarık Onat, “Virüsten korunmak için evden çıkmayanlar günlük ihtiyaçları için online alışverişe yöneliyor.

Geçen haftaya kıyasla bu hafta gıda sektöründeki satışlarımız iki kat arttı. Virüs tehdidi ortadan kalkana kadar önümüzdeki günlerde online alışveriş verilerinde yüzde 30-40 bandında artış olmasını bekliyoruz” dedi.

‘Haksız Fiyat Artışı’ mobil uygulaması çıktı

Ticaret Bakanlığı, koronavirüs nedeniyle maske ve eldiven gibi hjjyen ürünlerinde fahiş fiyat uygulayan fırsatçılara göz açtırmıyor. Bakanlık vatandaşların bu fırsatçıları şikayet edebilmeleri için ‘Haksız Fiyat Artışı’ mobil uygulamasını hayata geçirdi. Alınan bütün önlemlere ve denetimlere rağmen maske fırsatçıları durmuyor. Bir maskenin 200 TL’den, 1 litre kolonyanın 35 TL’den, el dezenfektanının da 120 TL’den satılmaya başlaması üzerine Ticaret Bakanlığı, yeni bir önlemi daha devreye aldı. Şimdiye kadar vatandaşlar fahiş fiyat şikayetlerini Alo 175 üzerinden bildirebilirken, artık Haksız Fiyat Artışı [HFA-Bildirimi] mobil uygulaması üzerinden de anında
şikayette bulunabilecek. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, maske ve dezenfektan gibi ürünleri fahiş fiyata satan 2 bin 183 firmanın 2 bin 641 ürününü denetlediklerini ve 2 bin 180’ini soruşturma kapsamına aldıklarını söyledi. Pekcan, “Haksız fiyat artışı yapanlara 10 bin ile 104 bin TL arasında ceza uygulanıyor. Suçu tekrar işleyene ceza 10’a katlanıyor. Son zamanlarda maskede fahiş fiyat artışı yapan dokuz firmaya da toplam 943 bin TL para cezası kesildi” dedi.

ÜRÜN DİRİER