‘KORONAVİRÜSLE birlikte sanayi ve ticaret dünyasında taşlar yerinden oynamış durumda. Söyleyeceklerimiz sıradan bir kehanet değil; bu sürecin ciddi yansımaları olacak ve belki de bir süre daha devam edecek. Bazı kuruluşlar ile eski alışkanlıklarını sürdüren şirketler kısa süre sonra çok zorlanacak. Çünkü bundan böyle hiçbir şey eskisi gibi olmayacak; ‘işte bu bela da geldi geçti’ diyenler ise fena halde yanılacak.
‘Korona’ zirve döneminde her kesime bir şekilde ders verdi, vermeye de devam ediyor. Acıyla, ıstırapla ve de onulmaz yıkımlarla… Batı’da kimi yazar, eleştirmen ve düşünür genellikle şunları söylüyor: “Ne kadar güçlü olurlarsa olsun, iş dünyası bu süreçten ders çıkarmayıp eski alışkanlıklarını devam ettirirse, ortaya konacak ‘yeni normaller’ arz-talep dengelerini değiştirecek, eski alışkanlıklarında ısrar edenleri piyasadan silip süpürecek.” Ve devam ediyorlar, “Bildik metotlarla iş yaparak, tıpkı eskiden olduğu gibi para kazanmayı umut edenler çok daha ağır faturalar ödeyecek.”
İş dünyası olarak bu ayrıntının hızla dikkate alınması gerekiyor. Tüm sektörlerde parlak günlere dönmenin çaresi her kademeden çalışanı ‘yeni normal’in kurallarına göre baştan eğitmek, şirketlerde yönetim kademelerini, deneyimli profesyoneller ile teknik geçmişi olanlardan seçmek.
DUYGU VE ALGILAR DEĞİŞECEK
Uluslararası mevcut düzen daha şimdiden değişmeye başladı bile: İş geliştirme formülleri’, ‘üretim şemaları’, ‘sunum teknikleri’, ‘kalite sistemleri’, ‘başarı reçeteleri’, ‘klasik organizasyon alışkanlıkları’ gibi daha onlarca üretim ve pazarlama ayrıntısı ünlü benzetmeyle ‘terra ineognita’ya (henüz bilinmeyen topraklara) doğru hızla yol alıyor. Bundan böyle alışkanlıklar ve umutlar yeniden kalibre edilmedikçe klasik tipteki girişimler yavaşlayacak, akla gelmeyen sarsıntılar olacak.
Bunu biz söylemiyoruz; Avrupa ve Amerika’daki meslek örgütleri ve uluslararası arenada duayen sanayicilerin önde gelenleri dile getiriyor. Çoğuna göre yalnız klasik talep modelleri değil, tüketicilerin duygu ve algı normları da değişecek, tüketim sürecinde yeni bir evreye girilecek. Bildik klasik reklam ve tanıtım faaliyetleri salt tüketimi özendirmek yerine, sağlık temalarının ciddiyeti içinde yeni baştan dizayn edilecek. Müşteriler bundan böyle yalnız standart hale gelmiş üstünlük motiflerini değil, ikna edici sağlık avantajlarını da satın alacak.
Unutmamak gerekir ki, her sonuç bir nedene bağlıdır. Önümüzdeki günlerde ticari kurum ve şirketlerin yenilenmiş standartları devreye girecek. Tam bu aşamada şunu unutmamak gerekiyor: Tüm kurum ve şirketler kendilerine uyarladıkları sloganları takviye etmek ya da değiştirmek zorunda kalacaklar. Reklamlar, duyurular, açıklamalar şimdi ‘yeni normale göre’ üretilecek; yenilikler klasik algılara göre değil, özellikle ‘sağlıklı yaşam’ hedefine işaret edecek.
Birkaç basit örnekle ne demek istediğimizi genelden özele taşıyarak açıklamaya çalışalım…
SİZ DE HAZIRLIK YAPABİLİRSİNİZ
Aşağıda vereceğimiz örnekler kısmen yaşama geçmiş ya da geçmesi olası değişlik önerilerini kapsıyor. Çoğu fikir vermek ya da düşünce jimnastiğine katkı sunmak şeklinde düşünülmüştür. Fütürizm odaklılıktan çok, ‘korona’ algısını ve olası riskleri değiştirmeyi amaçlamaktadır. Burada kimi örnekler gerçekleşmiş ya da gerçekleşme aşamasında olabilir.
Enjlginç değişim gıda ambalajlarında görülecek. Tetrapak ,,tipi’ kutular, süt, peynir, yoğurt ambalajları, sıvı içecek şişeleri, kaynak suyu, bira ve benzerleri, dilimlenmiş pastırma, sucuk, sosis vb. ambalajlan, kuruyemiş ve çerez kutuları, içine gıda konan tüm plastik koruyucular, çikolata ve çikletler ile daha onlarca örnek… Çoğu el değmemiş ambalajlar içinde en temiz şekilde raflara çıkmakla birlikte, dokunma, koklama ya da istifleme sırasında virüs riski taşıyabiliyor. Bu konuda şimdi Avrupa ve Amerika’da asepsi-antisepsi çalışmaları yapılıyor. Ülkemizde de özel jel kaplanmış yeni ambalaj formları görülebilir. Yine de günümüzde her şeyi otomatik olarak ambalajlayan bizim tanınmış markalarımızdan şaşmamak lazım.
YEPYENİ ÜRÜNLER
Dünya otomotiv sektöründe de ilginç gelişmeler yaşanıyor. Yeni nesil havalandırma sistemleri evrim geçiriyor. Özellikle ‘koronaya duyarlı’ filtreler bazı ünlü araba markalarının üretim portföyünde sıkça yer alıyor. Sprey şeklinde temizlik yapan basınçlı ürünlerin içinde spesifik olarak ‘koronayı hedefleyen’ pratik temizleyiciler de satışa sunulmuş durumda. Kimi firmalar tablet formunda çözünen ve mikro partikülleri emerek yok eden çeşitleri de piyasaya sunmak üzereler.
Dünyada dikeyden yatay mimariye yönelen yepyeni bir akım var. Buna rağmen çok katlı yapılarda asansör içine konan duyarlı almaçlar nefes yoluyla yayılan virüs varlığını anında saptayabiliyor, asansör kapılarını kapatmıyor. Bu yeni teknik üzerinde daha ilginç çalışmalar yapılmaya devam ediliyor. Oldukça ilginç olanlardan biri de kapalı mekanların içine giren bireylerin alın bölgesindeki sıcaklığı uzaktan otomatik olarak ölçen duyarlı sistemler. Bunların özellikle sinema, tiyatro, konser salonları ve alışveriş merkezlerinin güvenlik kontrol bölgelerinde kullanılması düşünülüyor.
DUYARLI SENSÖR VE APARATLAR
Açık havada gezintiye çıkanların yakalarına iliştirilen rozet ya da kolye benzeri takı biçiminde bir almacın uyarı görevi yapacağı da söylentiler arasında. Riskli bölgelere, kapalı mekanlara ve taşıt araçlarına girilmesi halinde renk değiştirerek kişiyi uyaran sistemin henüz deneme aşamasında olduğu belirtiliyor. Yüksek düzeyde duyarlı olan bu türden bir aparatın piyasaya çıkması sonucu sağlıkta devrim sayılabilecek bir döneme kapı aralanmış olacak. Özellikle Japonya’da geliştirilmeye çalışıldığı rivayetler arasında.
Benzer teknolojiler tekstil, eğitim, lojistik ve perakende sektörlerinde de büyük yararlar sağlayabilecek. Tıpkı giysilerin prova edilirken çalınmasını önleyen güvenlik uyarıcısı ‘security pin’ benzeri bir almacın ani uyarı görevi yapabileceği düşünülüyor. Aynı tekniğin eğitim kuruluşlarında büyük çapta koruma sağlayacağı da beklentiler arasında. Bu konunun daha spesifik versiyonları diğer teknoloji alanlarında çokça kullanılabilecek.
Bir başka benzer teknoloji ise otobüs, tren, uçak, metro, vapur gibi toplu taşıma araçlarına uygulanarak enfekte kişilerin ve görevlilerin uyarılmasını sağlayacak. Ayrıca bu tür toplu taşıma yapan araçlar ile konferans salonu gibi mekanlarda enfekte bireylere sağlık görevlilerinin acil yardım vc işlem yapması da gerçekleşebilecek. (Benzer bir örnek ülkemizde pazar yerlerinin girişlerinde de ileride uygulamaya konabilir.)
NUR DEMİROK
