Kara Suları Nedir?

Kara Suları

Kara suları, bir devletin kara sınırlarından denize doğru uzanan ve tam egemenlik hakkına sahip olduğu deniz alanıdır. Bu alan, kıyı devletinin hem su yüzeyi, hem su sütunu, hem de deniz yatağı ve toprak altı üzerinde egemenliğini kapsar. Kara suları, uluslararası hukuka göre en fazla 12 deniz mili (yaklaşık 22,2 km) genişliğinde olabilir.

Bu kavram, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (BMDHS) kapsamında tanımlanmıştır ve devletlerin deniz yetki alanlarının en temel ve en geniş egemenlik sahasını oluşturur.

Kara Sularının Özellikleri

1. Tam Egemenlik:
   • Kara sularında kıyı devleti, iç hukukunu tamamen uygular.
   • Deniz, hava ve su altı dahil tüm alanlarda devletin tam kontrolü vardır.
2. Genişlik Sınırı:
   • Maksimum 12 deniz miline kadar belirlenebilir.
   • Daha az bir mesafe belirlemek kıyı devletinin tercihine bağlıdır.
3. Yabancı Gemilerin Geçiş Hakkı:
   • Zararsız geçiş hakkı tanınır. Yabancı gemiler, barışçıl ve güvenliği tehdit etmeyen şekilde kara sularından geçebilir.
   • Savaş gemileri için kıyı devleti özel izin veya ön bildirim şartı koyabilir.
4. Doğal Uzantı:
   • Kıyıdan itibaren adalar ve doğal oluşumlar kara sularına dahil edilir.
   • Bazı durumlarda kayalıklar veya mercan resifleri kara sularının sınırını etkileyebilir.
5. Egemenlik Hakkı:
   • Kara suları, iç sular gibi tam egemenlik alanı sayılır.
   • Kıyı devleti, balıkçılık, doğal kaynak çıkarımı ve çevre koruma gibi tüm faaliyetlerde tam yetkilidir.

Kara Suları ile Diğer Deniz Alanlarının Karşılaştırması

Zararsız Geçiş Hakkı Nedir?

• Zararsız geçiş hakkı, yabancı gemilerin kıyı devletinin kara sularından barışçıl amaçlarla ve kıyı devletinin güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde geçiş yapabilmesini ifade eder.
• Bu geçiş:
  • Sürekli ve kesintisiz olmalıdır.
  • Devletin huzurunu ve düzenini bozacak faaliyetler içeremez (casusluk, balıkçılık, silah kullanımı vs.).
  • Kıyı devleti, zararsız geçişi kısıtlayabilir veya askıya alabilir.

Kara Suları Sınırlarının Belirlenmesi

1. Normal Hat:
   • Kıyının doğal şekline göre düşük gelgit seviyesinden itibaren ölçülür.
2. Düz Hat Yöntemi:
   • Girintili çıkıntılı kıyılarda veya takımadalar çevresinde uygulanır.
   • En uç noktalar birleştirilerek sınır belirlenir.
3. Orta Hat:
   • İki devletin kıyılarının birbirine yakın olduğu durumlarda, eşit uzaklıktaki orta hat esas alınır.

Türkiye’nin Kara Suları Politikası

• Karadeniz ve Akdeniz: Türkiye, bu denizlerde kara sularını 12 deniz mili olarak belirlemiştir.
• Ege Denizi: Türkiye’nin Ege Denizi’ndeki kara suları 6 deniz milidir.
  • Yunanistan ile kara sularının genişliği konusunda uzun yıllardır süregelen bir anlaşmazlık bulunmaktadır.
  • Türkiye, Yunanistan’ın Ege Denizi’nde kara sularını 12 deniz miline çıkarması durumunda bunun savaş nedeni (casus belli) olacağını belirtmiştir.

Kara Sularının Önemi

1. Egemenlik ve Güvenlik:
   • Kıyı devleti, kara sularında tam kontrol sağlar ve ulusal güvenliği korur.
   • Deniz trafiğini denetleme ve çevreyi koruma yetkisi bulunur.
2. Ekonomik Değer:
   • Deniz tabanı ve su sütunundaki tüm doğal kaynakların kullanımı devletin yetkisindedir.
   • Balıkçılık, turizm ve enerji üretimi gibi ekonomik faaliyetler kara sularında gerçekleşir.
3. Stratejik Avantaj:
   • Jeopolitik olarak önemli boğazlar ve deniz yolları üzerindeki kontrolü sağlar.
   • Savaş ve kriz durumlarında savunma avantajı sunar.

Kara suları, kıyı devletlerinin tam egemenliğe sahip olduğu ve uluslararası hukukun koruduğu deniz alanlarıdır. Bu alan, kıyı devletlerine güvenlikten çevre korumaya, ekonomik faaliyetlerden doğal kaynak kullanımına kadar geniş yetkiler tanır. Türkiye için kara suları, özellikle Ege Denizi ve boğazlar gibi stratejik bölgelerde ulusal güvenlik ve ekonomik çıkarlar açısından kritik bir öneme sahiptir. Kara suları politikaları, hem ulusal hem de uluslararası ilişkilerde dengeleri doğrudan etkileyen bir faktördür.