Kaosu Düzene Dönüştüren Adam, DEE Ward Hock

DEE Ward Hock, bir demiryolu hat bekçisinin altı çocuğundan biriydi. İlk gençliğinde bir taraftan okurken ailesinin geçimine katkıda bulunmak için her türlü işte çalıştı. Üniversite öğrenimi göremeyen Hock’un yerel bankalarda aldığı görevler katı hiyerarşiyi ve kuralları sevmediği için hep kısa sürmüştü. Bir ara kredi kartı borçlarını ödeyemeyen genç bankacı, bir daha kart kullanmamaya da karar vermişti.

Ailesinin geçimini sağlamak için suya sabuna karışmadan çalışmaya karar veren Hock’un beklediği fırsat Bank of Ameri-ca’nın kredi kartları bölümünün zarar etmesiyle ortaya çıktı. Gençliğinde kartlardan nefret eden adam, özgür çalışma sözü alınca yeni bir sistem kurmaya talip oldu. Hock’un ve ekibinin bir süre kuluçkaya yatarak geliştirdikleri yeni örgütsel yapı, rekabet ile işbirliğinin aynı çatı altında ve örnek bir eşgüdümle geliştirilmesine imkân veriyordu. Hock’un yeni modeli, farklı para birimlerinin, sayısız bankanın ve farklı ödeme birimlerinin ortaya çıkardığı kaosu, teknolojinin imkânlarından da yararlanarak bir düzene sokabiliyordu.

Hock, 1984 yılında 55 yaşındayken kendi isteği ile Visa’nın başkanlığını bırakırken, “Ulaşabileceğim en iyi yere geldikten sonra doğaya dönmek istedim” diyordu.

California’nın ücra bir bölgesinde 800 dönümlük kıraç bir arazide çiftçilik yapmaya başlayan Hock, kaos ortamında bir düzen sağlamanın genel ilkeleri konusunda araştırmalarını sürdürdü. Mevlana’dan Emerson’a, Lucretius’tan Lao-Tse’ye ve Ömer Hayyam’dan Gandi’ye kadar, bilgelerin eserlerini inceledi. Hock, inzivada geçirdiği 10 yıldan sonra 1994’te Vi-sa’daki deneyimlerinden ve araştırmalarından elde ettiği bulguları yeni bir teorik çerçevede birleştirdi.

İngilizcedeki “chaos” (kaos) ile “or-der”(düzen) kelimelerinin ilk hecelerini birleştirerek oluş-turduğu “chaord” kelimesi etrafından geliştirdiği kavramlar, bazı sivil toplum kuruluşlarında başarıyla uygulandı. CEO’larm çoğunluğunun aksine demokrat ve hümanist bir kişiliğe sahip olan Hock, geçmişin özüne ve bilgeliğine, geleceğin elbisesini giydirme konusunda ustaydı.

Bu başarıya rağmen iş dünyasının çoğunluğu Hock’un yol ve yöntemlerini başarılı bir profesyonelin orijinal ama hayalci düşünceleri olarak gördü. Hock’un bir süre sonra gündemden düşen görüşleri, 2008 Krizi’nden sonra tekrar tartışılmaya başlandı. Çünkü geleneksel yöntemlere göre faaliyet gösteren resmi ve özel kurumlar artık krizi yönetemiyor, yeni sorunlara çözüm üretemiyordu. Hock’un temelini attığı “kaosu düzene dönüştüren sistem” ise gelişmesini sürdürmekteydi: Sistemdeki kartların sayısı 2012’nin ortasında 2 milyara yükselmişti. Visa kartları 14 bin 900 banka ve finans kuruluşunun 2 milyon ATM’sinde işlem görüyordu…

DEE HOCK’UN ÖĞÜTLERİ

Visa kart sisteminin kurucusu Dee Ward Hock’un, genç yöneticilere verdiği öğütlerin bazılarını aşağıda bulabilirsiniz:

■ “Zihinlerimiz eskimiş mobilyalarla dolu bir oda gibidir. Bu odaya yeni bir şeyler girmesi için eski bilgilerin ve düşüncelerin bir kısmının odanın dışına çıkarılması gerekir. Zihnimizin bir köşesinde boş bir yer açtığımızda yaratıcılık bu alanı hemen doldurur.”

■ “Yöneticiler, işe eleman alırken veya terfi ettirirken önce dürüstlüğe sonra sırasıyla motivasyona, anlayışa, bilgiye ve en sonunda deneyime bakmalıdır. Dürüstlük olmadan motivasyon tehlikelidir. Motivasyon yoksa kapasite kısır kalır. Kapasitenin yokluğu anlayışı sınırlar. Anlayış eksikse bilgi anlamsızdır. Bilgi olmazsa deneyim kördür. Bunlardan en kolay elde edileni deneyimdir. Diğer nitelikler mevcutsa deneyim kendiliğinden devreye girer.”

■ “Kendine benzeyen kişileri işe alma. Çünkü güçlü veya zayıf yönlerini kopyalama isteği aptallıktır. Başarı için perspektifi, yetenekleri

ve yargıları, seninkilerden çok farklı olanları çalıştırman ve ödüllendirmen, onlara güvenmen gerekir. Ancak olağandışı bir alçakgönüllülük, hoşgörü ve bilgelik isteyen bu tür bir tutum çok nadirdir.”

■ “Kişiler, manipüle edilecek, etiketlenecek, ambalajlanacak, alınıp satılacak bir eşya değildir. Onlar “insan kaynakları” da değildir. Biz onlara sınır koyuncaya kadar sınırsız yetenekleri vardır.”