Kamu zararı artık 60 günde sonuçlandırılmak zorunda

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesi gereğince karar verilerek, 14 Haziran 2019 tarihinde yayımlanan, 1147 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile “Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yeni değişikliklerle yürürlüğe girdi. Yönetmelik değişikliği ile kamu kuramlarında merkezde üst yöneticiye, taşrada ise idarenin taşrada bulunan en üst yöneticisine kamu zararlarının tahsil ve takibinde sorumluluk yükleniyor. Yönetmeliğe göre, kontrol, denetim veya inceleme sonucunda tespit edilen kamu zararının, ilgili yetkilisinin görüşü de alınarak bir değerlendirme formuyla birlikte merkezde üst yöneticinin, taşrada ise idarenin buradaki en üst yöneticisinin değerlendirmesine sunulması gerekiyor.

KAMU KAYNAĞI VE KAMU ZARARI

ilgili kanunda “Kamu kaynağı, borçlanma suretiyle elde edilen imkanlar dahil kamuya ait gelirler, taşınır ve taşınmazlar, hesaplarda bulunan para, alacak ve haklar ile her türlü değerleri”, “Kamu zararı, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağmda artışa engel veya eksilmeye neden olunmasından doğan zararı” olarak tanımlanıyor. Denetim veya inceleme, Sayıştay’ca kesin hükme bağlama, yargılama sonucunda tespit edilen kamu zararına ilişkin yazı, tutanak, rapor, ilâm ve benzeri belgelerin ilgili kamu idaresine gönderilmesi gerekiyor. Merkezde üst yönetici, taşrada ise taşrada bulunan idarenin en üst yönetici gerek görürse hukuk biriminin görüşüne, sorumluların ve/veya ilgililerin bilgisine başvurabiliyor. Değerlendirmenin 60 gün içerisinde sonuçlandırılması gerekiyor. Kamu zararına ilişkin tespitlerin değerlendirilmesinde aşağıda yer alan hususların birlikte dikkate alınması öngörülüyor:

■ Kamu görevlilerinin mevzuata aykırı karar, işlem veya eyleminin varlığı,

■ Mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemden bir kamu zararı oluşması,

■ Sorumlu ve ilgililerin belirlenmesi,

■ Kamu zararının, sorumlunun kasıt, kusur veya ihmalinden kaynaklandığına ilişkin illiyet bağının kurulması.

Tespit edilen zararın, sorumlular ve/veya ilgililerce defaten ödenmesi veya ödeneceğinin yazılı olarak taahhüt edilmesi halinde söz konusu alacağın, yukarıdaki fıkralarda belirtilen işlemlere gerek kalmaksızın borç tahakkuk kaydı yaptırılarak tahsil edilmesi gerekiyor. Kontrol, denetim veya inceleme sonucunda tespit edilen zararın, yapılan değerlendirme sonucunda kamu zararı niteliği taşımamakla birlikte, tahsili gereken bir alacak olduğuna karar verilmesi halinde bu alacağın genel hükümlere göre takip ve tahsil edilmesi gerekiyor.

ZARARIN TESPİTİ

Kamu zararı üç şekilde tespit edilerek, gerekli işlem de buna göre yapılmalı: Denetim veya inceleme, Sayıştay tarafından tespit, yargılama suretiyle tespit.

Kontrol, denetim veya inceleme sonucunda tespit edilen kamu zararına ilişkin belgelerde, sorumlularla birlikte tahsil sürecine dahil edilecek ilgililer de belirtilmek zorunda. Bu belirlemenin yapılmadığı durumlarda, zararın tahsil sürecine dahil edilecek ilgililerin, merkezde üst yönetici, taşrada ise idarenin en üst yöneticisi tarafından yaptırılacak inceleme ile belirlenmesi gerekiyor.

Sayıştay denetçileri tarafından yapılan denetim sonucunda, kamu zararına ilişkin hususları içeren ve bilgi amaçlı olarak üst yöneticiye gönderilen sorgulardan taşrayı ilgilendirenler mahalline gönderilecek. Değerlendirme sonucuna göre kamu zararı veya kamu zararı niteliği taşımamakla birlikte tahsü edilmesi gereken bir alacak olduğuna karar verilmesi durumunda sorumlular ve/veya ilgililer hakkında takip ve tahsil işlemleri başlatılması gerekiyor.

Mahkemeler tarafından tespit edilerek kamu zararı olduğuna hükmedilen kararların idareye tebliğini müteakiben alacağın, idareyi temsile yetkili hukuk birimi tarafından takip ve tahsil edilmesi öngörülüyor, idareyi temsile yetkili hukuk birimi tarafından mahkeme kararma ve yapılan tahsilata ilişkin olarak takibe yetkili birime bilgi verilmesi ve işlemlere ilişkin muhasebe kayıtlarının yaptırılmasının sağlaması gerekiyor.

Başta belediyeler ve bağlı kuruluşlar olmak üzere, kamu kuramlarının mali denetimlerinin gündemde olduğu şu günlerde, kamu zararına ilişkin değerlendirmelerin üst yönetim tarafından en geç 60 gün içerisinde sonuçlandırılması çok yerinde ve olumlu bir karar olarak görülüyor.

TALHA APAK