Kamu ve Özel Sektör Kuruluşları Burs İmkanı Sağlıyor

ÜNİVERSİTE dünyası ikili bir heyecan içinde. Yeni üniversiteli olacaklar geçen hafta hangi öğrenim kurumuna gireceklerini öğrendiler. Halen üniversiteli olanlar ise gelecek dönemin başlamasına hazırlanıyorlar. Doğal olarak burs arayışları da bütün hızıyla sürüyor. Pek çok kurum ve kuruluşun burs başvuruları başlamış durumda. Üniversiteyi kazanan gençler için burs bulabilmek en önemli sorunlardan biri. Başvurular başlasa da kurumlardan bu yılın burs bedelleri henüz açıklanmadı. Geçmiş yıllardan bildiğimiz üzere burslar genellikle taban ücret olan 250 TL’den başlıyor. Ayrıca vakıf ve kurumlar öğrencilere ilerleyen dönemlerde staj ya da iş imkanı kapılarını da aralıyor. Türkiye’de burs veren hem özel sektörden hem de kamudan çok sayıda kurum ve kuruluş var. Kuramların burs başvurularını kabul ettiği şu son günlerde, eğitim burslarının nasıl alındığını, kimlerin burs verdiğini ve bu kurumların şartlarını sizler için araştırdık. Önce, verilen bursların çok büyük bir kısmını oluşturan kamu kurumlarının verdiği bursları, ardından da özel sektör firmalarının burslarını sıraladık…

150 BİN ÖĞRENCİYE BURS

Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın burslarla ilgili kurumu Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü, ilk defa başvuru yapan yüksek öğrenim öğrencilerinin ailelerinin sosyal durumları, başarı ve gelir durumlarının kamu kuramlarından araştırılması sonucu, ihtiyaç sahibi 150 bin öğrenciye burs, durumları mevzuata uygun olan diğer öğrencilere de kredi tahsisi yapıyor. Sosyal devlet anlayışı gereği, şehit çocukları ve şehitlerin evli olmayan kardeşlerine, gazi ve gazi çocuklarına, sağlık kurulu raporu ile yüzde 40 ve üzerinde engeli olduğu tespit edilen öğrencilere, anne ve babası vefat etmiş öğrencilere, lise ve dengi öğrenimlerini Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı Sevgi Evleri’nde barınarak tamamlayanlara ve 5395 sayılı Kanuna göre koruma altına alınan öğrencilere, lise ve dengi öğrenimlerini Darüşşa-faka Lisesi’nde tamamlayanlara, başvuru yılında ÖSYM Başkanlığı’nca belirlenen LYS puan türünde ham puan bazında ilk 100’e giren öğrencilere herhangi bir değerlendirme yapılmaksızın burs veriliyor.

Gençlik ve Spor Bakanı Dr. Mehmet Muharrem Kasapoğlu, başarılı öğrencilere, sporu ve sporcuyu desteklemek amacıyla amatör spor dallarından herhangi birinde Milli Sporcu Belgesi almış ve belirlenen kıstaslara uygun öğrencilere de aylık burs tutarının belirlenen katlarında burs imkânı sağlandığını söyledi. Kasapoğlu, “Biz hayatlarının her alanında gençlere yol arkadaşı olmak, onların yolunu açmak için çalışıyoruz. Yükseköğrenim hayatları boyunca da ihtiyaç duydukları her an bütün imkânlarımızla onların yanındayız. Hayatlarını kolaylaştıracağız, geleceği kazanma mücadelelerine var gücümüzle destek olacağız” dedi.

İLK 100’E GİRENE ÜÇ KATI BURS

Kredi ve Yurtlar Kurumu bursları için, durumu mevzuatlara uygun yurtiçinde veya yurtdışında herhangi bir yükseköğrenim programında öğrenim gören her öğrenci başvuruda bulunabiliyor. 2018/2019 öğretim yılında aylık 500 TL olan kredi/burs ödeme miktarı, 2019/2020 öğretim yılında aylık 550 TL’ye yükseldi. 2020 yılında yüksek lisans öğrencilerine aylık burs-kredi miktarının iki katı (bin 100 TL), doktora öğrencilerine ise üç katı (bin 650 TL) ödendi.

Bakanlıktan edinilen bilgiye göre 2018/2019 öğretim yılında 150 bini ilk defa burs başvurusu yapan olmak üzere toplamda 402 bin 812 öğrenci burs imkanından yararlandı. 2019/2020 öğretim yılında ise 150 bini ilk defa burs başvurusu yapan olmak üzere toplamda 422 bin 176 öğrenciye burs verildi. Yine 2020 yılında yurtiçinde ve yurtdışında öğrenim gören YGS/LYS’de ilk 100’e giren öğrencilere normal burs tutarının üç katı (bin 650 TL) ile amatör milli sporcu olan öğrencilere de normal kredi/burs miktarı veya iki üç katı burs imkânı sağlanıyor. 2020 Haziran ayı itibarıyla yurtiçinde ve dışında öğrenim gören öğrencilerden 1 milyon 169 bin 392 öğrenciye öğrenim kredisi, 422 bin 176 öğrenciye de burs olmak üzere toplam 1 milyon 591 bin 568 öğrenciye ödeme yapıldı. Burs ve kredi imkânından yalnızca Türk vatandaşı olan öğrenciler istifade edebiliyor.

Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’ne ayrılan bütçe ve kredi artış oranları her yıl Ekim-Kasım aylarında belirleniyor. Bakanlığın 2020/2021 yılı burs başvuruları tahmini olarak 2020’nin son aylarında, özellikle üniversite kayıtları bittikten sonra Ekim-Kasım ayları gibi alınıyor. Başvuru tarihleri kurumun resmi internet sitesinde ve ulusal basın üzerinden duyuruluyor.

Bu arada, 2012-2014 yılları arasında yüzde 80’i AB’den karşılanmak üzere öğrenim kredisi alan öğrencilerin kredileri bursa çevrilmişti (DEZODES). Bakanlıktan edinilen bilgiye göre AB projesi kapsamında yeni proje çalışmaları devam ediyor.

VGM’DEN EĞİTİM YARDIMI

Vakıflar Genel Müdürlüğü (VGM), öğrencilere eğitim yardımı veren kurumlardan biri. VGM, vakfiyelerde yer alan hayır şartlarının yerine getirilmesi amacıyla, sosyal ve ekonomik durumu iyi olmayan Türkiye’de eğitim gören ihtiyaç sahibi yükseköğrenim ve ortaöğrenim öğrencilerine karşılıksız eğitim yardımları veriyor. Burs başvuru değerlendirmelerinde ihtiyaç sahibi öksüz veya yetim öğrencilere öncelik veriliyor. Yükseköğrenimde eğitim yardımlarından (burs) sürekli bir işte çalışarak en az asgari ücret düzeyinde ücret alan veya gelire sahip öğrenciler, Polis Akademisi ile askeri okul öğrencileri, okumakta oldukları eğitim ku-rumunda ek süre öğrenim gören öğrenciler, yüksek lisans ve doktora öğrencileri, kamu kurumlarından karşılıksız eğitim yardımı ve burs alan öğrenciler ve VGM’den muhtaç aylığı alan öğrenciler yararlanamıyor.

Bu noktada hemen şunu da hatırlatalım. Kamuda ilgili mevzuat gereği burs, kredi verilmesi öngörülen yükseköğrenim öğrencileri, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu’na bildiriliyor. Ancak 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 51. Maddesi’nde yapılan değişiklik ile usul ve esasları Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce çıkarılan yönetmelikle belirlenmek üzere ihtiyaç sahibi yükseköğrenim öğrencilerine VGM tarafından Yüksek öğrenim öğrencilerine Burs Kredi Verilmesine İlişkin Kanun hükümlerine tabi olmaksızın burs verilmesi sağlanmış bulunuyor.

ÜNİVERSİTELİ BURSİYERE 300 TL

Vakıflar Genel Müdürü Burhan Ersoy’un verdiği bilgiye göre, yükseköğrenimde öğrenci burs almaya devam ettiği süre boyunca her eğitim yılında sekiz ay (ekim-mayıs), ortaöğrenim bursu ise öğrenci burs almaya devam ettiği süre boyunca her eğitim yılında dokuz ay (ekim-haziran) süre ile veriliyor. Ülke genelinde ortaöğrenim burs kadrosunun 15 bin, yükseköğrenim burs kadrosunun 6 bin olduğunu söyleyen Ersoy, yükseköğrenim burs kadrolarının yüzde 10’unun (600 kişi) Türkiye’de eğitim gören yabancı uyruklu yükseköğrenim öğrencilerine ayrıldığını vurguladı.

Ersoy, halen ortaöğrenim öğrencilerine aylık 75 TL, yükseköğrenim öğrencilerine aylık 300 TL, yabancı uyruklu yükseköğrenim öğrencilerine ise aylık 600 TL burs verildiğini söyledi. 2019-2020 eğitim öğretim yılında yükseköğrenim burslarından 235’i yabancı uyruklu öğrenci olmak üzere toplam 2 bin 615 yükseköğrenim öğrencisinin ilk kez yararlanmaya başladığını belirten Ersoy, 2018-2019 eğitim yılında toplam yükseköğrenim burs kadro sayısının 6 bin olup yükseköğrenim burslarından 180’ini yabancı uyruklu öğrenci olmak üzere toplam 2 bin 988 yükseköğrenim öğrencisinin ilk kez yararlanmaya başladığını kaydetti.

SADECE BİR KARDEŞE BURS

Vakıflar Genel Müdürlüğü Yükseköğrenim Burs Yönetmeliği’ne göre, kamu kurumlarından karşılıksız eğitim yardımı ve burs alan öğrenciler yükseköğrenim bursundan yararlanamıyor. Bu nedenle Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün Burs Başvuru Sonuçları”, Kredi ve Yurtlar Kurumu’nun burs başvuru sonuçlarını açıklamasının ardından duyuruluyor. Hem Kredi ve Yurtlar Kurumu’na hem de Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne burs başvurusu yapılabildiğini vurgulayan Ersoy şunları kaydetti:

“Kredi ve Yurtlar Kurumu’ndan bursu almaya hak kazanan öğrencilerin Vakıflar Genel Müdürlüğü Yükseköğrenim Bursu başvurusu iptal ediliyor ve halen Vakıflar Genel Müdürlüğü Yükseköğrenim Bursu almakta olan öğrencilerin ise bursları kesiliyor. Öğrencinin Kredi ve Yurtlar Kurumu’ndan öğrenim kredi alması ise burslardan yararlanmasına engel olmuyor. Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün burslarından yararlanma şartlarından biri de öğrencinin okumakta olduğu eğitim kurumunun yurtiçinde olması. 25 yaş üzeri kişiler burs başvurusu yapabilirler ancak anne veya babası vefat etmiş ise 25 yaş altı öğrenciler gibi bu durumları nedeniyle başvuru değerlendirme kriterlerinde belirtilen puanı alamıyor. Kardeşler aynı zaman başvuru yapabilirler ancak ilgili mevzuat gereği her iki kardeş aynı burs türünden aynı zamanda yararlanamayacağı için sadece bir kardeşe burs çıkabiliyor.”

TÜBİTAK’TAN İLK 25 BİNE DESTEK

Üniversiteyi kazanan adaylara karşılıksız ve geri ödemesiz burs veren kamu kurumlan arasında Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) da bulunuyor. TÜBİTAK’ın lisans öğrencilerinin yararlandıkları burs ve destek programlarından biri “2205-Lisans Burs Programı”. TÜBİTAK bu programla, üniversitede örgün öğretim gören lisans öğrencilerini temel fen ve sosyal bilimler alanlarına yönlendirmek, yaratıcı ve araştırmacı yönlerini ortaya çıkarıp gelişmelerini sağlamak, bilimsel düşünme ve araştırıcılığa yatkınlıklarını geliştirerek geleceğin bilim insanları olarak yetişmelerini sağlamak amacıyla, üniversite sınavında ilk 25 bin sıralamasında olan öğrencilere burs veriyor. Program kapsamında fizik, kimya, biyoloji, matematik, astronomi ve uzay bilimleri ile Türk dili ve edebiyatı, felsefe, tarih, coğrafya, sosyoloji, antropoloji, arkeoloji, sanat tarihi, arkeoloji ve sanat tarihi ve ilahiyat bölümlerinde öğrenim gören öğrencilere lisans eğitimleri boyunca aylık 750 TL ile 2 bin TL arasında değişen burs desteği sağlıyor.

İlk 25 bin sıralamasında olup bu bölümlerde çift ana dal programına (ÇAP) kayıt yaptıran öğrencilere de 750 TL ÇAP bursu veriliyor. Ayrıca Ulusal/Uluslararası Bilim Olimpiyatları ile Uluslararası Proje Yarışmalarında derece alan öğrenciler de ödül derecelerine göre 4 bin TL’ye kadar lisans bursundan yararlanabiliyor. Ulusal proje yarışmaları ve bilim olimpiyatlarında derece alan öğrenciler, üniversiteye yerleşme aşamasında ek kat sayı; uluslararası proje yarışmaları ve uluslararası olimpiyatlarda derece alan öğrenciler, üniversiteye sınavsız yerleşme veya ek kat sayı hakkından yararlanabiliyor.

5 BİN TL HİBE DESTEĞİ

TÜBİTAK’ın üniversite öğrencilerine burs verdiği bir diğer program ise “2209-Üniversite öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı.” Üniversitelerde, öğrenim görmekte olan lisans öğrencilerini, projeler yoluyla araştırma yapmaya teşvik etmek amacıyla lisans öğrencilerinin hazırladıkları araştırma projelerinin gerektirdiği makine, teçhizat, sarf malzemesi, seyahat, hizmet alımı vb. giderler için 4 bin TL, sanayinin bir sorununu çözmeyi hedefleyen veya sanayide uygulama potansiyeli olan ürün, yöntem, süreç iyileştirme veya geliştirmeye yönelik araştırma konusuna sahip lisans projelerine ise 5 bin TL hibe desteği veriyor.

TÜBİTAK, “2242 Üniversite öğrencileri Araştırma Proje Yarışmaları” ile de öğrencileri destekliyor. Türkiye’nin bilim temelli bilgi ve teknoloji üretimi ile milli teknoloji hamlesine ve bunun için ihtiyaç duyulan nitelikli insan kaynaklarının gelişimi süreçlerine katkı sağlamak, ön lisans ve lisans öğrencilerini, projeler yoluyla araştırma yapmaya teşvik etmek amacıyla proje yarışmaları düzenliyor.

TÜBİTAK Bilim insanı Destek Programları Başkanlığı (BIDEB) tarafından desteklenen lisans programı bursiyerlerinin ve olimpiyat öğrencilerinin kariyer gelişimlerine destek olmak ve hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlamak amacıyla 2019’dan beri mentorluk desteği veriyor. 2248 Mentorluk Desteği Programı’ndan 213 kişi yararlanıyor. Mentorluk desteğine, 2205 Lisans Burs Programı bursiyeri olanlar ile ulusal bilim olimpiyatları birinci aşama sınavında başarılı olan lise öğrencileri başvurabiliyor.

2 BİN ÖĞRENCİYE DAHA BURS

TÜBİTAK, lisans ve lisansüstü bursları kapsamında 2020 sonu için 2 bin öğrenciye daha burs vermeyi planlıyor. Programlara yılda iki defa güz ve bahar döneminde başvuru alınıyor. TÜBİTAK BI-DEB lisans ve lisansüstü eğitim bursları kapsamında 2020 yılı ikinci dönem başvurularını 12-23 Ekim 2020 tarihleri arasında almayı planlıyor. TÜBİTAK’tan edinilen bilgiye göre burs programlarına 2020 yılı için 68 milyon TL, 2021 yılı için yaklaşık 97 milyon TL bütçe ayrıldı. Mentorluk Desteği Programı’nın ikinci çağrısı 20 Temmuz 2020-16 Ekim 2020 tarihleri arasında başvuruya açıldı. Başvuru şartlarını sağlayan ve programa başvuruda bulunan bütün öğrencilere mentor atanıyor. Programa 2020 için 300 bin TL, 2021 için 760 bin TL bütçe ayrıldı.

TÜBİTAK’tan 2018’de bin 611 kişi, 2019’da bin 965 kişi ve 2020 yılı Temmuz ayı itibarıyla bin 569 kişi lisans bursu aldı. Lisans burs programında 2018’de 16.2 milyon TL, 2019’da ise 16.5 milyon TL, 2020 Temmuz itibarıyla 11 milyon TL burs desteği sağlandı. Mentorluk Desteği Programı’ndan 213 kişi yararlandı. 2018’de 5 bin 110 kişi, 2019’da 5 bin 87 kişi ve 2020 Temmuz itibarıyla 4 bin 986 kişi lisansüstü bursu aldı. Lisansüstü burs programlarında 2018’de 39 milyon TL, 2019’da 52 milyon TL ve 2020 Temmuz itibarıyla 30 milyon TL burs desteği sağlandı.

TÜBİTAK, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine öğrenim süreleri boyunca 3 bin TL’ye kadar eğitim bursu veriyor. Yüksek lisans ve doktora eğitim burslarına bir yüksek lisans ve doktora programına kayıtlı olan her öğrenci başvuru yapabiliyor. TÜBİTAK’ın belirlediği öncelikli alanlarda tez önerisi kabul edilen doktora öğrencileri ile öncelikli alanlarda ve sanayiye yönelik alanlarda tez önerisi kabul edilen yüksek lisans öğrencileri tez süreleri boyunca (12 ay) destek alabiliyor. Bu alanlar şöyle:

“Bilgi güvenliği, biyoteknolojik ilaç teknolojileri, büyük veri ve veri analitiği, enerji depolama teknolojileri, ge-nişbant teknolojileri, ileri fonksiyonel malzeme ve enerjik malzeme teknolojileri, mikro/nano/opto-elektrome-kanik sistemler, motor teknolojileri, nesnelerin interneti, robotik, mekatronik ve otomasyon, yapay zekâ ve makina öğrenmesi.”

BİN 162 DOKTORA ÖĞRENCİSİ

TÜBİTAK, 2018’de oluşturdukları Sanayi Doktora Programı ile Türkiye’nin 2023 yılı hedefleri kapsamında sanayide ihtiyaç duyulan doktora derecesine sahip nitelikli insan kaynağının üniversite-sanayi işbirliği ile yetiştirilmesi ve sanayide doktoralı araştırmacı istihdamını teşvik ediyor. Bu kapsamda sanayi sektörünün ihtiyaçlarını merkeze alarak üniversitelerin, Ar-Ge veya tasarım merkezlerine sahip özel sektör kuruluşları veya teknoparklar bünyesinde Türkiye’de yerleşik sermaye şirketleriyle birlikte sunacakları projelere destek veriyor. Bu kapsamda bursiyerlere doktora öğrenimi boyunca 4 bin 500 TL burs ve doktora eğitimini tamamlaması ile istihdamını sağlıyor.

Açılan ilk çağrının değerlendirilmesi sonucunda 517 doktora öğrencisinin desteklenmesi kararı alındı. 33 farklı üniversite ve 77 farklı firma ile 120 protokol imzalandı. Programın 14 Ekim-31 Aralık 2020 tarihlerinde açılan ikinci çağrısı ile 47 farklı üniversitenin 147 farklı firma ile imzaladığı 188 protokol kapsamında 645 doktora öğrencisi yetiştirilecek. Böylelikle açılan iki çağrı kapsamında bin 162 doktora öğrencisi yetiştirilecek.

TÜBİTAK, 2213-A Yurt Dışı Doktora Burs Programı ile üniversite mezunlarının eğitimlerini tamamladıktan sonra Türkiye’ye dönmeleri kaydıyla yurt dışında doktora eğitimi almalarını destekliyor. Program kapsamında, Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu tarafından belirlenen öncelikli alanlarda yurt dışında doktora yapmak isteyen öğrencilere yurt dışındaki bir doktora programına kayıt yaptırmış olmaları şartıyla yıllık 60 bin dolar burs veriyor. Doktora öğrenimleri sırasında TÜBİTAK Enstitülerinde staj, doktora öğrenimlerini tamamladıklarında da TÜBİTAK Enstitülerinde istihdam imkânı sağlıyor. Program kapsamındaki alanlar şöyle:

“Bilgi güvenliği, biyoenerji, blok zincir teknolojileri, bulut bilişim, eklemeli (addivite) imalat, enerji depolama teknolojileri, geniş bant teknolojileri, güneş eneıjisi, kömür teknolojileri, kuantum teknolojileri, mikro/nano/opto-elektromekanik sistemler, nesnelerin interneti, robotik, mekatronik ve otomasyon, rüzgar enerjisi, tarım ve hayvan biyoteknolojisi, yapay zeka ve makine öğrenmesi.”