Kadınlardan CEO Olur mu?

Aslında böylesi bir soru sormak bile utanç verici. Ne yazık ki, kadınların istihdama katılma oranının düşüklüğü kadar yönetici pozisyonundaki kadın sayısı da çok yetersiz. Oysa kalkınmanın anahtarı burada…

GEÇEN haftalarda Korn Ferry’nin yaptığı bir araştırma ilgimi çekti. 57 kadın CEO üzerinde yaptıkları araştırma ortaya ilginç sonuçlar çıkarmış. Bu arada şunu belirtmekte fayda var: Dünya Ekonomik Forumu’na göre Türkiye 2017 yılı itibariyle kadınların işgücüne katılımında dünyada 131. sırada yer alıyor.

Yapılan araştırma sonucunda kadın CEO’ların yüzde 40’mdan fazlasının bilim, teknoloji, mühendislik ya da matematik alanında akademik derecelerle iş hayatlarına başladıkları görülüyor.

Bu oran sanat ve sosyal bilimlerde akademik derecesi bulunan kadın yöneticilerin yaklaşık iki katına eşdeğer. Bununla birlikte kadın CEO’ların farklı kariyer yaklaşımlarının olduğu görülüyor. Yöneticilerden bir kısmı engelleri aşıp aynı zamanda yeni şeyler öğrenmek isterken diğerleri doğrudan büyüme odaklı yaklaşıyor ve yenilikçi çalışmalarla zirveye ulaşacağına inanıyor.

OLUMSUZ ROL MODEL Mİ?

Türkiye’nin kadın CEO oranında geride kalmasını anlamakta biraz güçlük çekiyorum. Bunda özellikle ilköğretim okullarında sınıf öğretmenlerinin çoğunun kadınlardan oluşmasının bir etkisi var mıdır diye de düşünmeden edemiyorum. Neden mi?

Kadın öğretmenler sınıf içinde çocuklar için tek lider ve tek rol model konumundalar. En hassas olunan yaşlarda ise en çok çekinilen figür olarak kadın öğretmenler o yaşlardaki çocukların hafızalarına yer ediyor. Acaba bilinçaltına yerleşen bir korku, bir ezilme içgüdüsü mü oluşturuyor insanlarda ki iş hayatımızda bir başka kadın lidere pek fırsat vermek istemiyoruz? Psikologların da bu işe el atmasının yerinde olacağını düşünüyorum.

Hatta okul hayatımızı düşünürsek, sınıfta kadın öğretmen rol model olarak karşımızda dururken, genellikle müdürler erkeklerden, müdür yardımcıları da kadınlardan oluşuyor. Böylelikle kadınların birinci adam değil de ikinci adam olarak hafızalarımızda iyice yer etmesinden sonra iş dünyasında da olması gerekenin de aslında bu olduğu gibi bir yaklaşım sergiliyor olabilir miyiz?

Yıllar önce bir üniversitenin işletme kulübünün davetlisi olarak öğrencilere bir konferans vermiştim. Konferansın sonunda kız öğrencilerden biri şunu sordu: ‘’Baybars Bey, iyi güzel tüm bunları anlatıyorsunuz da biz işletme son sınıftayız ve daha mezun olmadan bize evde söylenen şey şu: Mezun ol, hemen evlen, çocuklarını biraz büyüt, ondan sonra iş hayatına atılırsın. Bu şartlar altında bizden nasıl bir toplumsal veya bireysel başarı bekliyorsunuz? Biz çalışmaya başladığımızda zaten burada öğrendiklerimizin çoğunu unutmuş olacağız.”

ÖNLERİNDE ÇOK ENGEL VAR

Bu öğrencinin dile getirdiği konu aslında, çocukken bilinçaltına yerleşen kadınlardan intikam alma duygusu ile birleşince, tüm saha erkeklere kalıyor. Bunu da açıkça itiraf etmeliyiz.

Zaten işgücüne katılım aşamasında pek çok zorluklardan geçen kadınlar, bir de çocuk sahibi olmak ve hatta çocukları yetiştirmek gibi bir sorumluluğun da doğal muhatabı olarak kabul edilince, iş dünyasında sayısal üstünlüğü ele geçirmeyi bir kanara bırakın, sayısal eşitliğin bile yakınından geçemiyorlar.

Peki, gelelim sorumuzla ilgili kısma: Kadınlardan CEO olur mu?

Olur da, maalesef olamıyor. Yukarıda sıraladığım sebeplerden dolayı yönetim kurullarında da cinsiyet çoğunluğunu bir türlü sağlayamayan kadınlar, doğal olarak iş gücünde yönetici olarak soyu tükenmek üzere olan tavus kuşu gibiler.

Sayıları az olan kadınlardan tüm bu zorlukları aşarak CEO olan veya üst düzey yönetici olan kadınlara gelince. îşte bunlar, hakikaten dikkat edilmesi gereken insanlar kategorisine giriyorlar. Düşünsenize, tüm toplumsal engelleri aşmış; hem CEO hem anne hem de eş olarak üçlü bir rolü başarıyla yürütüyor. Eve gelince evi, eşe gelince eşi, şirkete gelince de milyonlarca dolarlık işleri yönetiyorlar.

Bu üçlü rolü başarıyla yürüten kadın CEO’larla tanışınca beni bir ürküntü basıyor. Aynen İlkokul öğretmenimden ürktüğüm gibi. Hele topuklu ayakkabı giymişse, eyvah eyvah!..

Sonuç: Ekonomik kalkınma için daha fazla kadın CEO’ya ihtiyaç var.

BAYBARS ALTUNTAŞ