Kabak Çekirdeğindeki Fiyat Artışı

Kilogramı geçen yıl 13 -15 TL seviyesinde olan kabak çekirdeğinin fiyatı bugün 26 – 27 TL’ye çıkmış durumda. Ambalajlı, markalı kabak çekirdekleri ise 32 TL’den satılıyor. Yani son bir yılda en çok kazandıran ürün oldu.“Prostata faydası var” inanışının yaygınlığı nedeniyle de tüketicinin ilgisini gören kabak çekirdeğindeki fiyat hareketliliğini merak edip araştırdık. Pazar hakkında ilginç bilgilere ulaştık.

Kuruyemiş sektörünün aktörleri, kabak çekirdeğindeki fiyat artışını rekolte düşüklüğüne bağlıyor. Kabak çekirdeği bildiğimiz bal kabaklardan farklı bir özelliğe sahip. Sadece çekirdeği için üretimi gerçekleşiyor. Çekirdek dışındaki kısımları ya tarlalarda gübre olarak kalıyor ya da hayvanlara yem oluyor. Üretim ağırlıklı olarak Orta Anadolu ve İç Ege’de gerçekleşiyor. Kayseri, Niğde, Nevşehir, Konya, Eskişehir, Kütahya, Denizli üretimde başı çeken iller. Son yıllarda Sakarya’da da üreticiler kabak çekirdeği üretmeye başlamış. Türkiye’nin yıllık kabak çekirdeği üretimi 35 bin ton seviyesinde. Ayrıca 10 bin ton civarında da ağırlıklı olarak Ukrayna ve Çin’den ithalat yapılıyor.

Dekar maliyeti 350 TL’yi geçmiyor

Kabak çekirdeği ekimi mayıs ayında yapılıyor. Hasat ise ağustos sonu, eylül başında gerçekleştiriliyor. Bir dekar alana bir kilogram kabak çekirdeği yeterli oluyor. Tohumun kilogram fiyatı ise 17-18 TL Sulama, gübreleme ve işçilik maliyetleri hesap edildiğinde dekar başına maksimum maliyet 350 TL’yi geçmiyor. Buna karşılık bir dekar alandan 70 ila 150 kilogram arasında ürün alınabiliyor. Dekardan ortalama bin TL ciro elde ediliyor. Ürgüp Ziraat Odası Başkanı Mustafa Korkmaz, küçük ölçekli üretimlerde para kazanmanın zor olduğunu belirterek, “En az 100 dekarlık ölçeklerle işe girmelerini tavsiye ederim. Hem maliyetleri düşük olur hem de para kazanırlar” diyor. Kabağın çekirdeği çıkarıldıktan sonra posası gübre ve hayvan yemi olarak değerlendiriliyor.

KABAK ÇEKİRDEĞİNE DESTEK ÇAĞRISI

Tüm Kuruyemiş Sanayici ve işadamları Derneği Başkanı Muammer Çaputçu, rekoltenin düşük olması nedeniyle kabak çekirdeği arzının azaldığını söylüyor. Çaputçu, üretim alanlarının artması için diğer tarım ürünlerinde olduğu gibi teşviklerden yararlanılması gerektiğini söylüyor. Çaputçu, “Kabak çekirdeği üretim alanları genişlemiyor. Destekleme kapsamında olmadığı için üretici istekli değil. Tarım Bakanlığı bu ürünü de destekleme kapsamına alırsa üretim artar” diyor. Tarım envanteri olmadığı için üründeki rekolte düşüklüğünün önceden belirlenemediğini söyleyen Çaputçu, “Envanter sağlam olsa sezon başında rekolte kaybı belirlenir, ona göre tedbir alınır. Gerekli ithalatlar yapılır ve piyasanın dengesi korunur” diyor. Çaputçu’nun verdiği bilgiye göre, kabak çekirdeğinin ham hali tarlada 10 TL. Fabrikada işlenecek hale gelinceye kadar ise 12-13 TL’ye çıkıyor. Bu rakamlar geçen yıl 5-7 TL arasında değişiyordu.

Papağan Kuruyemiş Yönetim Kurulu Başkanı Kani Emekçi, son bir yıl içinde kabak çekirdeğinde hammadde fiyatlarının yüzde yüz yükseldiğini vurguluyor. Ekim alanlarında daralma yaşanmadığını ancak rekoltenin yüzde 40 seviyesinde düştüğünü söyleyen Emekçi şu değerlendirmeyi yapıyor: “Geçen yıl kabak çekirdeği ekim bölgelerinde ani iklim değişiklikleri yaşandı. Bu da verimi düşürdü. Ürün az olunca 7 TL’ye aldığımız kabak çekirdekleri 13 TL’ye çıktı. Mahsul azaldıkça fiyatlar yükseldi. Ukrayna ve Çin’den ithalat yapılıyordu. Bu ülkelerin iklimlerinde de benzer sorunlar yaşandı. Dolayısıyla ithalat da cazip değil. Fiyat artışının asıl nedeni bu. Öte yandan kabak çekirdeği sağlık gerekçesiyle hem iç hem de dış piyasada yoğun ilgi görüyor. Kabak çekirdeğinde ihracatımız yüzde 30 arttı. Arz düşük, talep yüksek olunca da fiyat artışları kaçınılmaz oluyor. Yeni ekim alanları açılmalı. Bunun için de üreticinin desteklenmesi gerekiyor.

Pcyman Kuruyemiş Genel Müdürü Oğuz Yükselir de kabak çekirdeğindeki fiyat artışını hasat düşüklüğüne bağlıyor. Bu durumun geçmiş yıllarda da yaşandığını söyleyen Yükselir, “Hasat döneminde 5 TL’den başlayan ürün fiyatları önce 8 TL’ye çıktı. En kalitelileri 13 TL’ye kadar yükseldi. Ağustos sonunda yeni hasat dönemine kadar fiyatlardaki bu tablo devam eder. Ağustostan sonra fiyat geriler” diyor.

Kabak çekirdeği sadece çerez olarak tüketilmiyor. İlaç sanayinde de yedi sekiz ilaçta hammadde olarak kullanılıyor. Kabak çekirdeği yağı hapı üreticileri de piyasadan yoğun bir şekilde kabak çekirdeği topluyor. Bu da fiyatların yükselmesine neden oluyor.

ÜRGÜP SİVRİSİ, KADIN TIRNAĞI

Kabak çekirdeğinin en önemli merkezlerinden biri Nevşehir’in Ürgüp ilçesi. Buğday, patates ve üzümden sonra bölgenin en önemli geçim kaynağı kabak çekirdeği. Bölgeye has kabak çekirdeği türleri gelişmiş. Ürgüp Ziraat Odası, bölgede yetişen, “Ürgüp Sivrisi” ve “Kadın Tırnağı” adını verdikleri iki çeşit kabak çekirdeği için coğrafi işaret ve patenti almış. 17 yıldır Ürgüp Ziraat Odası Başkanlığı’nı yürüten Mustafa Korkmaz, Ürgüp Sivrisi ve Kadın Tırnağı tohumlarını Konya, Eskişehir, Niğde ve Kütahya gibi illere sattıklarını söylüyor. Korkmaz’ın verdiği bilgiye göre özellikle Niğde’de kabak çekirdeği patatese alternatif ürün olarak öne çıkıyor. Konya’da ise 500 dekarlık kabak çekirdeği bahçeleri kuruluyor. Korkmaz, kabak çekirdeği üretiminin artması için destek verilmesi gerektiğini belirterek, “Tohumlar halen geleneksel yöntemlerle elde ediliyor. Sertifikalı ve hibrit değil. Dolayısıyla destek kapsamının dışında tutuluyor. Üniversite ve Tarım Bakanlığı ile konu üzerinde çalışıyoruz. Önümüzdeki yıllarda mutlaka destek kapsamına alınacağına inanıyorum. Ürgüp Sivrisi’nin yapımı özel. Yaş iken evlerde tavalarda ve fırınlarda kavruluyor. Kuru iken ise süt ile ıslanıp sonrasında kavruluyor. Bu yöntem Ürgüp’e özel” diyor.

İdriz Çokal / Para