MERKEZ Bankası’nın son 1.5 yılda gösterge faiz oranlarında toplam 12.75 puanlık indirim yapması kredi faizlerinde de hızlı inişe neden oldu. Çok değil daha üç ay önce ortalama yüzde 14.5 seviyesindeki ticari kredi faizleri ise 31 Ocak tarihinde yüzde 10.5 seviyesine geriledi.
Merkez Bankası’nın en son 17 Ocak’ta gerçekleştirdiği toplantısında 0.75’lik faiz indirimine gittiğini hatırlatan bankacılar, bu indirimin daha fiyatlara yansımadığını söylüyorlar. Bankacılar yakın vadede ortalama kredi faizlerinin yüzde 10’lar seviyesine kadar gevşeyebileceği görüşünde…
Piyasaları yakından takip edenler hatırlarlar; Merkez Bankası 13 Eylül 2018 tarihinde yüzde 24 olan gösterge faiz oranlarını beklentilerin üzerinde bir indirimle yüzde 19.75’e çekti. Uzun süre tartışılan bu indirimi ise art arda dört faiz indirimi daha izledi. En son 16 Ocak’ta toplanan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nda (PPK) gösterge faiz olarak adlandırılan bir hafta vadeli repo faiz oranları 0.75 indirimle yüzde 11.25’e çekildi.
İYİLERİN FAİZİ YÜZDE 9
Bu aslında bir anlamda bankacılık sektörünün kaynak maliyetlerini de aşağıya çekti. Merkez Bankası’nın her faiz indiriminin ardından bankalarda mevduata uyguladıkları faiz oranlarında benzer oranlarda indirime gitti. Halihazırda bankacılık sektöründe TL mevduata uygulanan faiz oranları yüzde 10, hatta altına inmiş durumda. Bazı bankalar özellikle küçük tutarlı mevduatlara yüzde 8’lere varan faiz oranları teklif etmeye başladılar.
Kaynak maliyetlerindeki bu düşüşün aynı zamanda kredi faizlerine de doğrudan yansıdığım söyleyen bankacılar, halihazırda kredi-bilitesi yüksek firmalara yüzde 10 hatta altında faiz teklifleri yapıldığım söylüyor. KOBİ ve ticari segmentte yer alan işletmelerin faizi ise yüzde 13.6-21 bandında yoğunlaşıyor. Tabii bu kredibilitesi ortanın üstünde olan firmalar için geçerli…
Geçen hafta bir büyük bankadan 50 milyon TL’lik rotatif kredi kullanan Türkiye’nin tanıdığı bir büyük işadamı, “Banka yüzde 9.5’in altında faiz teklif etti. Üç dört ay önce bu faizle kredi kullanmamız imkansızdı” diyor.
ORTALAMADA 4 PUAN DÜŞTÜ
Bankaların kredi faizlerindeki indirimleri ortalama faizlere de yansımış durumda. Örneğin Merkez Bankası’nın Türk bankalarının kredi faizlerinin ortalamalarıyla hazırladığı ve yayınladığı verilerde bu düşüşü açıkça destekliyor. TCMB’nin internet sitesindeki verilere göre; 1 Kasım 2019 tarihinde bankacılık sektörünce ticari işletmelere kullandırılan kredilerin ortalama faizi yüzde 14.36 oldu. Bu tarihten itibaren adım adım gerileyen faiz oranları en son 31 Ocak 2020 tarihinde yüzde 10.56 seviyesine indi. Bir başka ifadeyle yaklaşık iki ayda ticari işletmelerin kullandığı kredilerin ortalama faizi 4 puan civarında gerilemiş oldu.
NOTA GÖRE FAİZ
Bankacılık sektörü son yıllarda gerek bireylere, gerekse şirketlere kredi verirken kredi notuna göre fiyatlandırma yapıyor. Yani kredi aşamasında kişiye özel faiz uygulaması çok yaygın. Bu yüzden Küçük ve Orta Ölçekli işletmeler (KOBİ) veya ticari segmentteki firmalar için tek bir faiz oranından bahsedilmeyeceği vurgusu yapan bankacılar, finansal durumu çok iyi ile iyi firmalar arasında bile zaman zaman yıllık bazda beş puana varan farklar oluştuğunu söylüyorlar.
Buna karşın ödeme sıkıntısı çeken firmalara ise bankacılık sektörü kredi verme konusunda uzun süredir çok da iştahlı görünmüyor. Kredi notu kötü firmalarla çalışmak istemediklerinin altını çizen bir bankanın üst düzey yetkilisi, “Geri ödeme konusunda şüpheli firmalara faiz yüzde 30 bile olsa bankalar kredi vermek istemez. Bu bizim bankamız için de geçerli” diyor.
Bugün Türk bankacılık sektöründe ticari ve KOBİ segmentindeki firmaların aylık kredi faiz oranları genelde yüzde 1 ile 1.5 arasında değişiyor. Bunun yıllık bazda karşılığı ise yüzde 12.5 ile yüzde 21 arasına ulaşıyor. Buna göre örneğin 36 ay vadeli 50 bin TL’lik kredi kullanan bir firma bu krediyi yüzde 0.89 faizle kullanırsa aylık ödemesi 1.680 TL oluyor. Yıllık maliyet oranı ise yüzde 13.60’a kadar geriledi. Bu krediyi kullananların vade sonunda toplam ödediği tutar bazı masraflarla birlikte 60.5 milyon TL’ye ulaşıyor. Buna karşın aynı krediyi aynı vade ile ancak yüzde 1.5 faizle kullanan bir firmanın aylık ödemesi 1.830 TL’ye yükseliyor. Yıllık maliyet oranı ise yüzde 20.86 seviyesine yükseliyor. 36 ay vade sonunda toplam ödeyeceği tutar ise 66.6 milyon TL’ye ulaşıyor.
REKABET BAŞLADI
Son dönemde gerileyen faiz oranları işletmelerin kredi talebini de yavaş yavaş harekete geçirmiş görünüyor. Ancak halihazırda hem işletmelerin, hem de kredi verme konusunda bankaların temkinli hareket ettiği belirtiliyor. Buna karşın son dönemde bankaların ticari kredilere ilişkin rekabetçi fiyatlar vermeye başlaması da dikkat çekmeye başladı.
özellikle son dönemde bazı küçük ölçekli bankalar ticari ve KOBİ segmentinde düşük faizli kredi kampanyaları düzenlemeye başladı. Hatta birçok banka bugünlerde aylık yüzde l’in altına çekilen kredi kampanyalarını ilanlarla ve haberlerle de duyurmaya çalışıyor.
Örneğin Fibabanka esnaf ve KOBİ kredileri kapsamında kolay kredi faiz oranlarını yüzde 1.09’a çektiğini açıkladı. Bu kampanya kapsamında kredi limitleri yeterli olan işletmeler 130 bin TL’ye kadar kredi kullanabiliyor. Banka ayrıca 2018 yılında Avrupa Yatırım Fonu ile birlikte Avrupa Birliği İstihdam ve Sosyal Yenilik Programı (EaSI) kapsamında kredi garanti anlaşması imzaladı. Bu kapsamda mikro işletmeleri Avrupa’dan gelen finansman desteğiyle buluşturuyor.
Albaraka Türk Katılım Bankası da KOBl’lere yönelik yeni bir kredi kampanyası başlattı. Banka “KOBİ Destek Finansmanı Kampanyası” kapsamında 24 aya kadar olan vadelere yüzde 0.90 oranı ile finansman kullanma imkanı sundu. Paket kapsamında Albaraka 25-36 ay vade içinse 0.93 oran uyguluyor.
Türkiye Ekonomi Bankası (TEB) ise Ar-Ge destekleri, KOSGEB destekleri, AB Hibeleri gibi destekler sağlıyor. Devlet tarafından KOBİ’ler için sıfır faizli işletme kredisi veren TEB bu kapsamda nakdi, gayrinakdi, afd enerji kredisi, sıfır faizli teknoloji kredisi, Hazine destekleri, KOSGEB destekli krediler de veriyor.
KOSGEB KREDİLERİ
KOSGEB kredileri denildiğinde ilk akla gelen banka ise tartışmasız Halkbank. Banka özellikle yeni iş açacaklara ya da halihazırda faaliyet gösteren iş yerleri için KOSGEB destekli krediler kullandırıyor. KOSGEB ve Halkbank arasında imzalanan anlaşmaya göre en fazla 50 bin TL limiti olan kredinin ilk 12 ayı geri ödemesiz sonrasında ise 24 ay planlanan bütçeye göre ödeme yapılıyor. Bu kredide başvuru sahibi sadece anaparayı öderken faizi ise KOSGEB üstleniyor.
KOSGEB anlaşmalı bankalar listesinde Halkbank dışında Akbank, Garanti BBVA, QNB Finansbank, Yapı Kredi, Vakıfbank, Denizbank, îş Bankası bulunuyor.
KÜÇÜKLERE 11 MİLYAR TL
Ziraat Bankası ise Girişimci Destek Kredileri, Girişimci Değer Kredileri, Ekonomi Değer Kredisi gibi ürünlerle KOBt’lere son bir yıllık dönemde yaklaşık 11 milyar TL finansman desteği sağladı.
Banka sadece Mayıs 2019’da başlayan İvme Finansman Paketi ile şu ana kadar 52 bine yakın kişiye toplam 14 milyar TL’lik finansman sağladı. Ziraat Bankası 2020 yılında da bu uygulamayı devam ettirmeyi planlıyor.
