İş Dünyasında Metal Yakalılar İş Başında

ÇALIŞMA hayatına mavi ve beyaz yakalılardan sonra şimdi ‘metal yakalılar’ yani robotlar girdi. Artık birçok sektörde üretim bantlarında, rutin işlerde, örneğin ÎK gibi operasyonel yükü fazla olan alanlarda robotlar çalışmaya başladı. Yapılan çok sayıda araştırma gösteriyor ki bugün dünyada üretimde yüzde 10 civarları payı olan robotlar çok değil önümüzdeki beş yıl içinde paylarını yüzde 50’lere kadar yükseltecek. Peki, robotların iş hayatındaki bu hızlı yükselişi nasıl yorumlanıyor?

öncelikle şunu belirtmekte fayda var; robotlar firmalara ve firma çalışanlarına büyük avantajlar sağlıyor. Birçok sektörün ve işletmenin robota yönelmesinde en temel neden, kuşkusuz ilk kurulum maliyeti çıkartıldığında maliyetleri önemli oranda aşağı çekmesi. Ama tek özelliği bu değil. Çalışanlar cephesinden bakarsak; rutin can sıkıcı ve bir insanın kendinden bir şey katamadığı bazı rutin işlerden robotlar sayesinde kurtulacaklar. Burada avantajı doğal olarak şirketler yaşaya–Câk. Örneğin, RPA Projesi kapsamında robotlarla çalışan Albaraka Türk’ün robotları bugün 10-12 kişinin işini yapıyor. Önümüzdeki dönem hedef 35 personel randımanına ulaşmak. Bu sayede işlem sürelerinin beş kat hızlanması, buna karşın maliyetlerin ise altı kat gerilemesi bekleniyor. Yani banka süreçleri ve maliyetleri robotlar sayesinde aşağı çekiliyor. Bunun dışında 7/24 kesintisiz hizmet, hata oranında düşüş, hızda artış ve buna bağlı olarak müşteri memnuniyetindeki artış, özellikle insan sağlığına zararlı üretimlerde kullanılabilmesi gibi birçok avantaj da cabası…

SİCİL NUMARALARI BİLE VAR

İşte, bu özellikleri nedeniyle özellikle rutin işlemlerin yoğun olduğu sektörlerde robotların hızla yaygınlaştığını görüyoruz. Robotların daha doğrusu sanal zekanın en yoğun kullanıldığı sektörler ise kuşkusuz bankacılık ve sigortacılık başta olmak üzere finans sektörü. Reel kesimde ise otomotiv öne çıkıyor. Ancak metal yakalılar adım adım diğer sektörlere de yayılıyor. Sağlık, tarım ve gıda sektörlerinde önümüzdeki yıllarda robot kullanımında çok hızlı artışlar yaşanacağına kesin gözüyle bakılıyor. Yine yakın vadede ev robotlarında da önemli artış olacağı görüşü hakim.

Tüm bu özellik yüzünden şirketler de robotlara ve sanal zeka sahibi robot teknolojilerine yoğun ilgi gösteriyor. Robot kullanan şirketler metal yakalı personellerine bir isim hatta tıpkı diğer çalışanları gibi sicil numarası bile veriyor.

Üretim ve işlemlerde az sayıda robot kullanan birçok şirket, önümüzdeki yıllarda bu sayıyı artırıp daha çok alanda kullanmayı planlıyor. Bugün robot teknolojilerine yapılan yatırım önümüzdeki dönemin dev adımlarının habercisi gibi.

ÇALIŞAN SAYISI AZALIR MI?

Gelelim kritik soruya… Önümüzdeki dönem çalışma hayatında insanın yerini robotlar alır mı? Bu soruyu yönelttiğimiz tüm taraflar bunun mümkün olmadığı görüşünde. Robot üreticileri, robotları aktif biçimde kullanan firmaların yöneticileri ve insan kaynakları uzmanlarına göre, insan üretimde her zaman vazgeçilmez olacak. Robotlar işlerimizi elimizden alamayacak fakat iş yapış şekillerinde radikal değişimler yaşanacak. Her şeyden önemlisi iş hayatında robotların ağırlığı arttıkça robot dilini bilmek bugün İngilizce bilmek gibi zo runlu bir hal alacak. Robotik kodlamayı bilen, robot yazılımlara hakim olanlar avantaj elde edecek. Çünkü artık iş arkadaşınız bir robot olacak.

İNSANLAR CYBORGH OLUR MU?

Türkiye’nin önemli robot üreticilerinden Akınrobotics’in Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Özgür Akın’a göre, robotlar sadece iş hayatında değil hayatın tüm katmanlarında bizimle birlikte olacak. Daha birkaç yıl öncesine kadar robotları konuşurken, şimdilerde yürüyen, konuşan, şarkı söyleyen, keman çalan, yemek yapan bu türlerin teknolojisinin konuşulduğunu hatırlatan Akın’a göre, önümüzdeki 100 yılda şu gelişmeler yaşanacak:

“Bundan 40 yıl sonra robotların sosyal haklarından, 70 yıl sonra robotların seçme ve seçilme hakkından, 100 yıl sonra insan-robot iletişim ve etkileşiminin neredeyse her türünden bahsedilecek. Demir yakalı diye adlandırdığımız robotlar ve onları yöneten altın yakalı bizlere büyük sorumluluklar düşecek. Çok yakında insandan ayırt edilemeyen yapay zekalar yanımızdan geçip gidecek. Şu da bir gerçek ki uzaya bizden önce adım atıp koloniler oluşturacaklar. Filmlerdeki sahnelerin gerçekleşmesi çok uzak bir dilim değil; insanlık cyborg’a dönüşecek. Kaybedilen uzvun yerine mekanik tasarımlar almaya başladı, zamanla hafıza transferleri yapılabileceği konuşulmakta. 2025 yılında milyar dolarlık bütçeleri kapsayan yapay ülkeler dünyada yer almaya başlayacak. Buralarda insan ve robot sayısının eşit, hatta daha fazla robot olacağı öngörülmekte. Sonuçta yapay zekalar, bizleri ve şehirleri ülkeleri yönetebilir.”

AKBANK
Hata Oranı da Düşüyor

Akbank süreç otomasyonunda robotik yazılım kullanıyor. Robotları daha çok sanal iş arkadaşları olarak nitelediklerini söyleyen Akbank Teknoloji ve Operasyon Genel Müdür Yardımcısı İlker Altıntaş, “Bugün bankada farklı uzmanlık alanında çalışan ekiplere destek olan 10 sanal iş arkadaşımız var. Bugüne kadar uçtan uca 25’e yakın süreçte robotik otomasyon ile 20’ye yakın farklı uzmanlık alanındaki ekiplerle yeni deneyimler tasarladık ve hayata geçirdik. Kredi teklif aşamasından ATM işlemlerine, müşteri şikayetlerinin çözümünden para transferi işlemlerine kadar çok geniş bir yelpazede robotlarla çalışıyoruz” diyor. Robotların Akbank iş süreçlerine çok sayıda fayda sağladığına da dikkat çeken Altıntaş sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Çalışanlarımızın operasyonel iş yüklerini üzerlerinden alıp daha katma değerli aktivitelere zaman ayırabilmelerini sağlıyoruz. Robot desteği sağladığımız ekiplere ek kaynak desteği veriyoruz. Risk oluşturabilecek noktalardaki kontrolleri sistem tarafından otomatik yapılabilir hale getirdiğimiz için hatalı işlem oranını azaltıp hem banka, hem de müşterilerimiz için oluşabilecek riskleri minimuma indiriyoruz. Sırada bekleyen veya mesai saatleri dışında gerçekleşen taleplerin robotlar sayesinde daha hızlı çözümü ile müşteri memnuniyetinde de fark yaratmayı hedefliyoruz.”

Akbank, robotik süreç otomasyonunun banka içerisindeki uygulama alanlarını da zenginleştirmeyi hedefliyor. Banka uzmanlaşan ekiplerin yanı sıra banka içerisinde farklı ekiplerdeki çalışanlara da robotik otomasyon uzmanlığı kazandırmak için çalışıyor. Bu kapsamda bir buçuk yıldır devam eden kurum içi farkındalık ve eğitim çalışmaları sürekli yaygınlaşıyor. Robot sayısını artırırken, çalışan ve müşteri deneyiminde gerçekten değer yaratacak yeni fırsatları da hayata geçirmeyi amaçladıklarım ifade eden Altıntaş, “Bu amaçla robotik süreç otomasyonu alanındaki uygulamalarımızı OCR, chatbot ve diğer Al-merkezli teknolojilerle entegre ederek ilerlemek için çalışmalar yapıyoruz. Bu alanda hem sanal iş arkadaşlarımızın sayısını hem de yaratılan değeri artırarak ilerleme konusunda önemli hedeflerimiz var” diyor.

TOFAŞ
AB Destekli Projeler Var

Tofaş Ar-Ge merkezi endüstriyel alanda pek çok çalışmaya imza atıyor. Bu çalışmaların bir kısmı AB çerçeve programları bünyesinde, teknoloji şirketleri ve üniversitelerle işbirliği içinde yapılan araştırma programlarını içeriyor. Örneğin, farklı görevleri yerine getirebilen, birbirinin yetini alabilen otonom robot sistemleri geliştirmeamaçlı, “ileri robotik” projelerinden Autorecon, Tofaş’ın Avrupa Birliği destekli ilk araştırma projesi.

Tofaş, yine aynı dönemde, geleceğin fabrikalarında üstün yetenek gerektiren operasyonlar için çift kollu robot geliştirme amaçlı X-ACT projesinde yer aldı. Bu projelerdeki başarılar neticesinde Tofaş geleceğin fabrikalarında esnek, akıllı ve güvenli operasyonlar için insan robot işbirliği sistemleri geliştirmeyi amaçlayan, sekiz ülkeden 14 proje ortağının yer aldığı Robo-partner Projesi’ne katıldı.

Geleceğin fabrikalarını tasarlamayı amaçlayan Ufuk 2020 destek programı kapsamında ise, temel çıktısı farklı ağırlık, şekil ve yüzeye sahip parçalan kavrayabilecek, esnek ve güvenli robotik parça kavrama sistemleri konulu ‘PickPlace’ ve boya proseslerinde kalınlık, parlaklık ve renk kontrolü yapabilecek robotik boya kalite kontrol sistemi geliştirme amaçlı ‘Esmera’ projelerinde de Tofaş halen görev alıyor. Tofaş araştırma projeleri haricinde halihazırda, nesnelerin interneti ve veri analizini içeren, 30’un üzerinde uygulama projesini endüstriyel alanda devreye aldı. Bunların içinde, işbirlikçi robot uygulamaları, gelişmiş kamera ve sensörlerin kullanıldığı hat içi hatasızlaştırma sistemleri, veri toplama ve analizi ile gerçekleştirilen verimlilik ve kestirimci bakım projeleri, mobil karar destek sistemleri ve simülasyon projeleri yer alıyor.

SABANCIDX
Performans 15 Kar Artıyor

SabancıDx Genel Müdürü Burak Aydın, robotik süreç otomasyonu (RPA), sayesinde firmaların 24 saatlik hatasız çalışma ile departman performansını ortalama 7 ila 15 kat arasında yükseltebileceğini söylüyor. Iş süreçlerinde metal yaka kullanımını şirketlerin dijital dönüşüm olarak gördüklerini söyleyen Aydın, şirketteki yapılanmaya ilişkin şunları söylüyor:

“Daha iyi müşteri hizmeti sunmak, iş operasyonlarının standartlara uygunluğunu sağlamak, süreçlerin hızım artırmak, manuel ve tekrarlayan görevler için maliyet tasarrufu sağlamak, belki de en önemlisi çalışanların daha verimli işler yapmalarını sağlamak için RPA teknolojisi dönüştürücü bir güç. Finans, telekom, perakende, enerji, sanayi sektörleri başta olmak üzere muhasebe, operasyon, İK, BT ve satın alma gibi pek çok departmanın süreçleri için toplam 15 adet robotumuzla çalışıyoruz. Bu sayede veri girişinin yoğun olduğu süreçlerde, işin tamamlanması ortalama bir insanın en az yedi katı hızında gerçekleşebiliyor. Çalışanların kendilerini daha fazla geliştirebileceği katma değerli işlere vakit ayırabilmek için otomatize edilebilecek tüm süreçleri robotlara aktarıyoruz. Aramıza en son katılan metal yaka arkadaşımız Rosie, insan kaynaklarında işe giriş sürecinde kayıt açıyor, gerekli bilgilendirmeleri yapıyor, hatta çiçek siparişi bile veriyor. Robotik süreçler aynı zamanda doğruluk derecesini de büyük ölçüde artırıyor. Alıcı ve tedarikçi firmaları buluşturan Pratis uygulamamızda da işlemleri hızlı, kolay ve güvenilir kılmak için RPA teknolojisinden yararlanıyoruz. Pratis sayesinde Çimsa, ihale süreçlerini 15 dakikadan 2 dakikaya indirdi. Kararı robotlar veriyor. Karar sonrası sipariş bilgilerinin iletilmesi ve takibi de yine robot tarafından yapılıyor”