İnovasyon süreci dertlere çare olabilir mi?

Doların yükselmesi ve kriz dönemleri buluşsal iklimi yaratmak için mükemmel bir fırsat sunuyor. Olağanüstü fikirlerin belirsizlik dönemlerinde ortaya çıktığını unutmayın…

BURADA inovasyon kurgusuyla ilgili ayrıntılara girmeyeceğim. Amacım, günümüz ortamında çoğu kez yanlış okuduğumuz inovasyon fikrinin olağanüstü durumlarda nasıl harekete geçirileceği.

Geçen hafta değindim. İnovasyon aslında özel bir sürecin ifadesi. İçinde iyileştirme, mükemmelleştirme ve yenileşim gibi unsurlar var. En çok da ürün geliştirme ve farklılaşma amacıyla kullanılıyor. Ama inovasyon her alanda geçerli bir uygulama.

BORCUN İLACI YENİLİK

Yapılan araştırmalar şunu gösteriyor:

Ekonominin daraldığı ya da genişlediği dönemlerde inovasyon düşüncesi zirve yapıyor. Küresel ölçekte bunun canlı misali 1929 krizi ve hemen sonrasındaki yıllar.

İnovasyon sadece üretim ve pazarlama düşüncesinin buluşsal uzantısı değil. Düşülen darboğazlardan kurtulma çarelerini üretmek de inovasyon sürecinin kapsamı içinde.

Özellikle de döviz borcu baskısından kurtulmak için.

İnovasyonla ilgili önceden hazırlık yapılmıyor. İşin içinde doğaçlama süreçler var. Her şey bir anda ortaya çıkması beklenen o parlak ışığın çakmasına bağlı. Sorun ister toplumsal olsun, ister ekonomik; olağanüstü dönemlerde hemen her yenilik düşüncesi birer inovasyon sayılıyor.

Özellikle KOBİ’ler için inovasyon geliştirmenin çeşitli yolları var. Karmaşık olanları burada anlatmamıza olanak yok.

Ancak, San Francisco’daki Stanford Üniversitesi?nde oluşturulmuş basit bir teknik günümüz koşullarına oldukça uygun.

KONSANTRE DÜŞÜNCE

Diyelim ki imalat sektörünün herhangi bir kolunda üretim faaliyetiniz var, umulmayan bir krizin etkisiyle işler bir anda bıçak gibi kesildi. Yapacağınız ilk iş oluşan sorunlarınızı, beklentilerinizi ağırlık sırasına göre sınıflayıp bir yere yazmak. Tıpkı stratejik planlama sürecindeki SWOT analizi gibi!

Önce sorun ve olası beklentilerinizi filtre ediyorsunuz. Onlarca cümle yazmış olsanız bile bunları önem sırası itibariyle iki üç sözcüğe indiriyorsunuz. Bunlar birbiriyle ilintili sözcükler. İşin çözüme yönelik ayrıntıları işte tam bu noktada! Karşınıza şöyle bir tablo çıkıyor örneğin:

•    Satışların yavaşlaması

•    Tahsilat problemleri

•    Finansal darboğazlar

•    Kaliteli imalat riskleri

•    Kredibilite imkânında daralma

•    Kreditörlerin olası tepkileri

•    Borçların istem dışı yükselmesi

İfadeleri mümkün olduğunca kısaltarak çeşitli kombinasyonlar için çözüme geliyor sıra. Sözcükleri büyük puntolar halinde yazarak toplantı odanızın duvarlarına asmanızda yarar var. Oluşturduğunuz sözcükler görsel etkiyle ani çağrışımlara yol açıyor.

Uzmanlar konsantre düşünce egzersizi sırasında oldukça pratik inovasyon fikirlerinin peş peşe doğduğunu söylüyor. Amaç tek başına değil, üretken beyinlerin yer aldığı toplu düşünceyi harekete geçirmek. Ortaya çıkan görüşler bir yere not ediliyor ve sonra bu görüşler kısa cümleler haline getirilip aynı yöntemle seanslara devam ediliyor.

BEKLENMEYEN ÇIKIŞ YOLLARI

İtiraf edeyim ki bu yöntemi önce saçma buldum. Sonra merak dürtüsüyle benzer ifadelerden yola çıkarak buluşsal becerisi olan arkadaşlarla olağanüstü çözümler üretildiğini gördüm. Eğer denerseniz siz de kendi sahanızda ilginç sonuçlar elde edebilirsiniz. Biz çalışmalarımızda şunu öğrendik: Her sahada sıra dışı çare üretmek birer inovasyona yol açıyor. Yeter ki özgünlük taşıyan elle tutulur bir sonuca ulaşılsın.

Peki, inovasyon iklimine giriş bu kadar kolay mı? Elbette değil!.. Ürün geliştirme ve yeniliklerle ilgili çok daha karmaşık olanları, teknik çalışma gerektirenleri var. Amacım burada herhangi bir sahada inovasyon faaliyetinin öncelikle bir çağrışım metoduyla başladığını size bir kere daha anımsatmak.

İnovasyon, bir ihtiyacı ortaya çıkarmayı değil, kimi zaman beklenmeyen yeni çıkış yolları üretmeyi de hedefliyor. Bu nedenle farklı ve kabul edilebilir düşünceler önem kazanıyor.

İnovasyon, ürün geliştirmeden yeni nesil pazarlama uygulamalarına kadar çok geniş bir yelpazeye sahip. Endüstri, ekonomi, hukuk, sosyoloji gibi alanlarda da yeri olan bir kavram! Sadece tek merkezli bir düşünsel aktivite değil. İnovasyonun hedefi insan yaşamında mutluluğu ve verimliliği artırmak. Durum böyle olunca en katı departmanlarda bile inovasyon kurgusunun gerçekleştirilmesi mümkün. Örneğin ortalama bir şirkette değişmez kuralları olduğuna inanılan maliye ve finansman bölümlerinde dahi inovasyon aktiviteleri her zaman geçerli.

HER ALANDA YENİLEŞİM

Rekabetten ve krizlerden bunalan şirketler tüm faaliyet alanlarında inovasyonu bir yaşam biçimi haline getirdikleri gibi organizasyon yapılanmalarında da yenileşimi temel değer olarak kabul ediyor. İnovasyon sürecini çalıştıramayan şirketler ise giderek hantallaşıyor, verimsiz hale gelip küçülüyor.

KOBİ’ler ise daha serpilip gelişmeden yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

İşin sırra şurada: Soyut düşünen akıl yenilik yaratıyor. Örneğin bugün kimi şirketlerin yenilikçi kimliğe sahip olmasının temelinde bu görüş var. Endüstrinin büyük firmalarında yaratıcı buluşlara ilişkin Ar-Ge gibi pozisyon kavramları sadece eski geleneğin klasik uzantısı. Oysa şirketteki herkes sanal ya da gerçek bir inovasyon komitesinin bağımsız üyesi sayılıyor. Üstelik unvanı ne olursa olsun…

İnovasyonda son yılların modası “sıfır hiyerarşi” kavramı.

Son örnekler Japon ve Güney Kore endüstrilerine sıçramış durumda. Japonya’daki uygulamalar hala olağanüstü yenilikçi. İşin ilginç tarafı her kademede yenilik peşinde olan KOBİ tipi işletmeler en parlak sonuçları alıyor.

•    En iyi inovasyon fikirleri kriz dönemlerinde ortaya çıkıyor.

•    Başkalarının gittiği yolu sonuna kadar izlemeyin. Unutmayın ki siz başkasınız.

•    İnovasyon söz konusu olduğunda organizasyon şemanızı çöp sepetine atın.

•    Bilinen metaforları kullanmayın. Söylem geliştirmek de mükemmel birer inovasyondur.

•    Konsantrasyon her şeydir. İşletmenizin soğuk duvarlarını hedef sözcüklerle donatın.

•    Zorlayıcı yöntemler yerine topluca inovasyona odaklanmayı tercih edin.

•    Ürün bazında yapılan yenilikler işletmenin alt kademelerine yansımadıkça hiçbir değeri yoktur.

•    Maliyeti düşürmek için de yenilik gerekiyor. En azından yol yöntemlere ilişkin inovasyon fikirleri geliştirin.

•    Yenilik düşüncüleri bilinçaltından kaynaklanıyor. Unutmayın ki işletmelerin de birer bilinçaltı var.

•    İnovasyona yol açan tek sözcüğün binlerce kelimeden daha değerli olduğunu bilin.

•    Unutmayın! Ortada değişmez standartlar varsa inovasyon kendine yol bulamıyor.

Nur Demirok