İkinci El Araç ve Emlak Ticaretinde Düzenleme

Yetki belgesi olmayan emlakçilik ve ikinci el taşıt ticareti yapamayacak. İkinci el motorlu araçlarda üç ay garanti verilecek, tanıtım kartı düzenlenecek. Konutun ipotek durumu sözleşmede yazacak. Alım satım hizmet bedeli yüzde 3’ü aşamayacak…

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın görüşe açtığı Taşınmaz Ticareti Yönetmelik Taslağı’na göre, herkes emlakçılık yapamayacak. Emlakçılık yapmak isteyenler yetki belgesi alacak. Piyasada düzensizlik ve başıboşluk giderilecek. Taşınmazın ipotek ve haciz durumu imzalanacak hizmet sözleşmesinde yazacak. Hizmet bedeli oranı, alım satım işlemlerinde satış bedelinin yüzde 3’ünden fazla olamayacak. Başbakanlığa gönderilmiş olan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik Taslağı ile ikinci el motorlu kara taşıtları ticaretine düzen gelecek. Sektördeki aktörler belirlenecek, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti, yetki belgesi olan tacirler ile esnaf ve sanatkarlar tarafından yapılacak. Sektörde kayıt dışı faaliyetler ve vergi kaybı önlenecek. Tanıtım kartı ve ekspertiz raporu ile ikinci el taşıta ilişkin bilgiler şeffaflaşacak. İkinci el otomobil veya motosiklete 3 ay veya 5 bin kilometre garantisi verilecek.

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, emlak ve ikinci el motorlu kara taşıtlarının ticaretine yönelik yeni düzenlemelere ilişkin açıklamalarda bulundu.

“SEKTÖR AKTÖRLERİ BELİRLENECEK”

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik Taslağı’nı yayımlanmak üzere 16 Mayıs’ta Başbakanlığa sevk etmişti. Bakan Tüfenkci, yönetmelik taslağında öne çıkan hususları şöyle sıraladı:

“İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti yetki belgesi olan tacirler ile esnaf ve sanatkarlar tarafından yapılacak. Böylece sektör aktörleri belirlenecek. Söz konusu yetki belgesi, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapılan işletmenin bulunduğu yerdeki il müdürlüğünce verilecek. Yetki belgesi verilirken ilgili odaya kayıtlı olma, gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olma, 18 yaşını doldurmuş olma, iflas etmemiş veya iflas etmiş olsa bile itibarını yeniden kazanmış olma, belirli suçlardan hüküm giymemiş olma, ticaret ve sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olma gibi şartlar aranacak. Bununla beraber, sektörde iştigal edecek kişiler ile bu kişilere ait işletmelerde pazarlama ve satış personeli olarak çalıştırılan kişilerin mesleki eğitim belgesi alması gerekecek. Bakanlık, gerektiğinde, mesleki eğitim şartı getirebilecek.”

VERGİ KAYBINA SON

Tüfenkci’nin verdiği bilgiye göre, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapılan işletmelere, toplu işyerlerine ve ikinci el taşıt pazarlarına standart getirilecek. Yetki belgesi ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin diğer bilgilerin takip ve kontrolü amacıyla Bakanlık tarafından İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sistemi oluşturulacak. Yetki belgesi verilen ve iptal edilen işletmeler il müdürlüklerince aynı gün sisteme işlenecek. Yetki belgesine sahip işletmelerin güncel listesi Bakanlığın internet sayfasında ilan edilecek. Tüfenkci, “Yetki belgesi sahibi araç bayileri ile galeri esnafının kayıt altına alınması ile devletin vergi kaybının önüne geçilmesi hedefleniyor. Taslağın tüm hazırlık aşamalarında, sektörün tüm tarafları ile görüş alışverişinde bulunuldu ve Taslağa nihai hali verildi” dedi.

“ÜÇ AYA GARANTİ”

Tanıtım kartı ve ekspertiz raporu ile ikinci el taşıta ilişkin bilgiler şeffaf hale gelecek. Hazırlanan düzenleme ile satışa sunulan ikinci el taşıtın üzerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde taşıta ilişkin bilgilerin yer aldığı bir tanıtım kartı bulundurulacak. Tanıtım kartı üzerinde ikinci el taşıtın markası, modeli, rakam veya harflerinin bir kısmı karartılmak suretiyle motor ve şasi numarası, plaka numarası, yakıt türü, kilometresi, satış fiyatı, boyalı ve değişen parçaları, varsa hasar kaydı, üzerinde rehin veya haciz gibi şerhlerin bulunup bulunmadığı ve değişen parça, hasar kaydı, rehin ve haciz gibi bilgilerin sistemden alındığı tarih yer alacak.

Söz konusu tanıtım kartının adeta bir kimlik vazifesi göreceğini belirten Bakan Tüfenkci, getirilmesi öngörülen bu kart ile sektörde yaşanan sıkıntıların giderilerek tüketiciler lehine şeffaflığın sağlanması ve taşıt satışı esnasında tüketicinin araca ilişkin tüm bilgilere sıkıntısız bir şekilde ulaşmasının hedeflendiğini kaydetti. Tanıtım kartları ile sektörde kimi zaman şikayete konu olan aldatıcı işlemlerin ortadan kalkmış olacağını ve ikinci el taşıt satışının standardize edilmesinin sağlanacağını dile getirdi. Tüfenkci, “Tanıtım kartıyla sektörde faaliyet gösteren esnafa yönelik olumsuz algı ile güvensizlik ortadan kalkacak olup ticari itibarı korunacak. Bununla beraber, esnafın ticari faaliyetlerinin kolaylaşması ve ticaret hacminin artışı söz konusu olacak” dedi.

Bakan Tüfenkci, ikinci el otomobil ve motosikletin motor, şanzıman, elektrik sistemi gibi parçaları satış tarihinden itibaren üç ay veya 5 bin kilometre satışı yapan veya satışa aracılık eden işletmenin garantisi altında olacağım açıkladı. Ödemelerin elektronik ortam üzerinden yapılabileceği bir sistem geliştirileceğini belirten Tüfenkci, böylece ortaya çıkabilecek tüketici mağduriyetleri giderileceğini vurguladı.

HERKES EMLAKÇİLİK YAPAMAYACAK

Bakan Tüfenkci, yakın bir zamanda ilgili kurum ve kuruluşların görüşüne açılan Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelik Taslağı’na, kurum ve kuruluşlardan gelecek görüşler çerçevesinde nihai şeklinin verilerek, Başbakanlığa gönderileceğini vurguladı. Yönetmelik taslağına göre, taşınmaz ticaretiyle iştigal edecek tacirler ile esnaf ve sanatkar yetki belgesi alacağını söyleyen Bakan Tüfenkci, böylece bu işle iştigal eden kişilerin mesleki itibarının korunmasını, taşınmaz ticaretinin güvenli bir ortamda yapılmasını, nitelikli insan kaynağı yaratılmasını, taşınmaz ticareti yapılan işletmelerde hizmet kalitesi ile tüketici memnuniyetinin artırılmasını hedeflediklerini söyledi. Tüfenkci, ilk defa mevzuatta bahse konu mesleğe yönelik davranış kurallarının belirlenmiş olacağının altını çizdi.

LİSE MEZUNİYETİ ŞARTI

Yönetmelik taslağına göre yetki belgesi Bakanlığın il müdürlüklerinden alınacak, beş yıl geçerli olacak. Vatandaşlar, yetki belgesine sahip emlakçıları Bakanlığın internet sitesinden kontrol edebilecek. Emlakçıların, esnaf ya da ticaret odalarına kayıt yaptırması ve vergi mükellefi olması zorunlu tutulacak. Taşınmaz ticareti yapılan işletmede çalışanların mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerekecek. Bakanlık tarafından Taşınmaz Ticareti Bilgi Sistemi oluşturulacak.

Emlakçılık yapmak için 18 yaşını doldurma ve en az lise mezunu olma şartı aranacak. Emlakçıların mesleki yeterlilik belgesine veya emlak yönetimine ilişkin ön lisans diplomasına sahip olması gerekecek. Yönetmelik taslağı ile işletmelerde aranacak şartlar da belirlenecek. Buna göre emlak işletmeleri, bağımsız bölüm niteliğini taşıyacak ve en az 30 metrekare büyüklüğe sahip olacak. Emlak işletmeleri, taşınmaz ticareti dışında faaliyette bulunamayacak.

Hizmet sözleşmesinin birer nüshası taraflarda kalacak şekilde en az iki nüsha düzenlenecek. Hizmet sözleşmesinde taşınmazın imar, iskan durumu, büyüklüğü, ipotek, haciz ve benzeri kısıtlamaların bulunup bulunmadığı, cephe ve manzara gibi konum özellikleri, ulaşım bilgileri, okul, ibadethane, hastane ve alışveriş merkezi gibi yerler ile sinema, tiyatro, park ve piknik alanı gibi sosyal alanlara mesafesi, araziler için hisse, emsal ve gabari bilgileri ile üzerinde ekili ve dikili ürün bulunup bulunmadığı gibi bilgiler yer alacak. Emlakçımn alacağı hizmet bedeli de sözleşmeye konulacak.

Taşınmazı gösterme hizmeti karşılığında bir ücret talep edilemeyecek. Ancak, taşınmaz ticareti ile iştigal eden işletmenin bulunduğu ilçe sınırı dışında verilen taşınmaz gösterme hizmeti için taşınmazın gösterildiği kişiden ulaşım masrafı talep edilebilecek.

HİZMET BEDELİ YÜZDE 3

işletmenin verdiği alım satıma aracılık hizmeti sonucunda alım satıma aracılık sözleşmesi düzenlenecek. Tapu harcının alıcı ve satıcı arasındaki paylaşım usulüyle taraflardan birinin cayması halinde, cayma bedeli ödenip ödenmeyeceği hususu da sözleşmeye girecek. Buna göre, alım satımda, hizmet bedelinin yüzde 10’u, kiralamada da hizmet bedelinin tamamının cayma bedeli olarak ödeneceği hükmüne sözleşmede yer verilecek. Taşınmaz sahibi, birden fazla emlakçıyla aynı taşınmaza yönelik anlaşabilecek.

Hizmet bedeli oranı, alım satım işlemlerinde aracılık sözleşmesinde yer alan satış bedelinin yüzde 3’ünden, kiralama işlemlerinde aracılık sözleşmesinde yer alan kira bedelinin bir aylık tutarından fazla olamayacak. Hizmet sözleşmesinde alım satıma ilişkin hizmet bedeli oranına yer verilmemesi halinde bu bedel, alım satıma aracılık sözleşmesinde yer alan satış bedelinin binde 5’i olacak.

Yönetmelik taslağının geçiş hükümlerine göre, mevcut emlak işletmeleri, yönetmelik yayınlandıktan sonra 18 ay içinde yetki belgesi alarak yönetmelik şartlarına uyacak. Lise mezunu olma şartı için mevcutlara muafiyet tanınırken, lise altı eğitimliler de işlerine devam edebilecek.

YENİ BİR DÖNEM

Zingat.com Kurucu Ortağı ve CEO’su Ahmet Kayhan, taşınmaz ticaretine ilişkin aracılık ve danışmanlık hizmetinin çerçevesini çizen Taşınmaz Ticareti Yönetmelik Taslağı’nm gayrimenkul sektöründe yepyeni bir dönemin kapılarını açtığını vurguladı. Hem alıcının hem de gayrimenkul I danışmanının yaşadığı sorunların büyük ölçüde çözüme kavuşturulacağını dile getiren Kayhan, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Taslağa göre alım satım işlemlerinde hizmet bedeli olarak satış bedelinin en fazla yüzde 3’ü alınabilecek. Hem gayrimenkul danışmanının farklı sözleşmeler hazırlaması hem de alıcının gayrimenkul danışmanını aradan çıkararak anlaşma yapması önlenecek. Her iki tarafın da mağduriyet yaşama riski en aza indirilecek. Ayrıca gayrimenkul danışmanlarına taşınmaz gösterme belgesi alma zorunluluğu getirilecek. Bu belgeye taşınmazın satışıyla ilgi bir süre yazılacak. Bu nedenle, düzenlemenin hayata geçirilmesiyle birlikte kuralların daha sıkı uygulanacağım ve karşılıklı güvenin sağlanacağını düşünüyoruz. Benzer uygulamaları gelişmiş piyasalarda görüyoruz. Örneğin Dubai’de 2008 krizinden hemen sonra bu ve bunun gibi birçok düzenleme ile gayrimenkul sektörü ve aracılık hizmetleri kısa sürede tekrar ayağa kaldırılmıştı ve bu piyasa canlandırılmıştı.”

İlkay KALKAN / Ankara Oto Galericileri Derneği (ANODER) Başkanı
”Alın teri döken esnafın pazar payı büyür”

Galerici esnafının son derece faydasına olan bu düzenlemeyi destekliyoruz. Yetki belgesi alınması sektörü düzene sokar. Mesleği sadece esnaf belgesi olanlar icra edebilir. Galerici esnafın adını kötüye çıkaran kötü niyetli insanlar ayıklanır. Esnafa yönelik olumsuz algı kısa sürede olumluya döner. Sektörde alın teri döken esnafın pazar payı büyür. Yönetmelikle, ikinci el araçların satışına tanıtım kartı ve ekspertiz raporu getiriliyor.

Biz internetten veya galerimizde sergilediğimiz arabamıza yönelik olarak biz ‘aracımızın özellikleri ve hataları şu’ zaten diyoruz. İkinci el otomobile arızası, kazası gibi ayrıntıların yer aldığı bir künye sisteminin getirilmesi galeri esnafını da rahatlatacak.

Satılan araçların niteliklerinin tam olarak beyan edilmesi ve sözleşmelerin çerçevelerinin netleşmesi hem galericilerin hem de vatandaşın güven unsurunu pekiştirecek. Ekspertiz raporu için belli yer gösterilip yeni bir rant kapısı oluşturulmaması lazım. İkinci el satışlara ‘garanti’ getirilecek. Taslak ilk görüşe açıldığında ikinci el otomobil ve motosikletin motor, şanzıman, elektrik sistemi gibi parçalarının garanti süresi altı ay ve 10 bin km olarak yer alıyordu.

Satın alınan araçların beyan dışı arızalarının da esnafa mal edilmeye çalışabileceği endişemizi dile getirdik. Bu süre üç ay ve 5 bin km olarak değiştirildi.

Osman EKEN / EKN Group Yönetim Kurulu Başkanı
”Emlakçı mağdurlan azalacak”

Türkiye’de her alana, her meslek grubuna yeni düzenlemeler geliyor. Bu düzenlemeler, meslek disiplinin oluşmasına temel dayanak sağlıyor. Buna karşın emlak sektöründe ciddi bir disiplinsizlik var. Her önüne gelenin emlakçı olmasının getirdiği sektörel dağınıklık, güven sorunu, mağduriyet gibi problemlerin çözülmesi için emlakçilik yapanların da belli bir çerçeve içerisinde hareket etmesi gerekiyor. Taşınmaz Ticareti Bilgi Sistemi ile ‘emlakçı mağdurlarının’ sayısında ciddi bir azalma olacak. Getirilecek bu düzenlemeyle beraber, emlakçıların en az lise mezunu olması, sektörün nitelikli temsilcilere sahip, başıboş ve düzensiz yapıdan arınmasını sağlayacak. Böylelikle konut alım satımı sırasında yaşanan maddi sorunlar son bulmuş olacak.

Hülya Genç Sertkaya