Hayvancılık Sektörüne Verilen Teşvik ve Destekler

Hayvancılık sektörüne verilen destekler, hayvancılık sektörüne verilen hibeler, tarımsal destekler, hayvancılık sektörü, Damızlık etçi sığır yetiştiriciliği, damızlık düve yetiştiriciliği, küçükbaş hayvan yetiştiriciliği, Besi işletmeciliği, hayvacılığa verilen hibe ve destekler, Besi çiftliği maliyeti, Arıcılık, Manda yetiştiriciliği nasıl yapılır, organize hayvancılık

Devlet hayvancılık sektörü için kesenin ağzını açtı. 7 milyar TL’lik tarımsal desteğin yüzde 2 8’i (2.1 milyar TL) hayvancılık sektörüne ayrıldı. Ayrıca 7 yıl vadeli sıfır faizli işletme ve yatırım kredileri veriliyor…

HAYVANCILIK konusunda yeni stratejiler yatırımcılar için büyük bir fırsat oluşturuyor. Yatırım yapmak için geç kalınmış değil. Tarımsal destekler için belirlenen 7 milyar TL’lik kaynağın 2.1 milyar TL’si sadece hayvancılık sektörüne ayrıldı. Bu da toplamda yüzde 28’e karşılık geliyor. Söz konusu desteklerin tutarının 2002’de 83 milyon, 2011’de ise 1.7 milyon TL olduğunu belirtelim.

Bu arada, Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgeleri için çok daha özel teşvikler söz konusu. Bölgesel olarak uygulanan GAP kapsamında yatırıma alman 253 projeden 127’si tamamlandı. DAP kapsamında ise 79 proje hayata geçirildi. 2012 sonunda 440 işletmenin tamamlanması durumunda toplam 39 bin 643 baş hayvan dağıtılacak ve 2 bin 640 kişi istihdam edilecek.

0 FAİZLİ KREDİ DESTEĞİ

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının bu alandaki destekleri aslında yeni değil. 2004 yılından bu yana uygulanan bir proje. Geçen yıl bu anlamda 5.6 milyar TL tutarında düşük faizli kredi kullandırıldı. Uygulama 2012 sonuna kadar devam edecek. Bu yıl toplamda 6 milyar TL’nin üzerinde kredi müracaatı bekleniyor. Gelecek yıl içinse şimdiden bir şey söylemek zor.

Söz konusu krediler Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla veriliyor. Damızlık etçi sığır yetiştiriciliği, damızlık düve yetiştiriciliği ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde sıfır faizli yatırım kredileri 7 yıl vadeye kadar kullandırılıyor. İşletme kredileri ise 18 ay vadeli.

Düşük faizli kredi uygulamasında, damızlık süt sığırı yetiştiriciliği için üst limit 20 milyon TL. Damızlık etçi sığır ve damızlık düve yetiştiriciliğinde 7.5 milyon, küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde 5 milyon, büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ve besiciliği, su ürünleri yetiştiriciliği ve avcılığında 3 milyon, küçükbaş hayvan besiciliği, arıcılık ve kanatlı sektöründe ise 1.5 milyon TL üst limit uygulanıyor. Desteklerin istihdama katkısının ise 50 bin kişi, ekonomiye katkısının ise 5 milyar doların üzerinde olması hesaplanıyor.

DÜŞÜK FAİZLİ KREDİNİN ŞARTLARI

Kredilerden yararlanmak için öncelikle Çiftçi Kayıt Sistemi’ne dahil olmak gerekiyor. Müracaatlarsa bulunulan bölgedeki Ziraat Bankası ve Tarım Satış Kooperatifi üzerinden yapılabiliyor. 10 baş ve üzerinde damızlık sütçü ve etçi sığır yetiştiriciliği işletmesi kurmak veya işletmesinin kapasitesini 10 baş ve üzerine çıkarmak isteyen yetiştiriciler yatırım ve işletme kredisi kullanabiliyor. Damızlık düvede sayının en az 50 ve üzerinde olması gerekiyor.

Büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinde 10 baş ve üzerinde, küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde koyun için en az 50, keçi (Saanen, Kilis, Domaskus, Ankara keçisi yetiştiriciliği ve kıl keçisi ırk ıslahı amacıyla belirtilen ırklarla melezleme suretiyle yapılan yetiştiricilik) için en az 25 baş kapasiteye sahip işletme kurmak isteyen veya kurulu işletmesini bu kapasitelerin üzerine çıkarmak isteyen yetiştiricilere yatırım ve işletme kredisi kullandırılıyor.

Projesi bakanlık tarafından onaylanan ve su ürünleri yetiştiriciliği yapacak olan üreticilere, kafes ve havuz gibi her türlü su ürünleri yetiştiricilik sistemleri ve/veya ku-luçkahane kurulması veya bu sistemlerin kapalı devre üretim sistemine dönüştürülmesi dahil modernizasyonları ile alet-ekipman alımı konusunda yatırım kredisi; bakanlıkça verilen su ürünleri yetiştiricilik belgesine ve/veya su ürünleri kuluçkahane belgesine sahip üreticilere, üretimde ihtiyaç duyulan giderlerin finansmanı içinse işletme kredisi kullandırılıyor.

Kanatlı sektöründe et tavuğu, yumurta tavuğu, hindi, kaz, ördek ve bıldırcınla ilgili damızlık ve/veya ticari üretim yapacak işletmelerden asgari; etlik piliç yetiştiriciliğinde 10 bin, yumurta tavuğu yetiştiriciliğinde 5 bin, hindi yetiştiriciliğinde 2 bin 500, kaz, ördek veya bıldırcın yetiştiriciliğinde 2 bin adet ve üzeri kapasitelerde üretim yapan ve yapacak üreticiler yatırım ve işletme kredisinden faydalanabiliyor.

Arıcılık Kayıt Sistemi’ne kayıtlı asgari 50 ve daha fazla sayıda arılı kovanla üretim yapan veya mevcut arılı kovan sayısını 50 ve üzerine çıkarmak isteyen arıcılar da işletme ve yatırım kredisi kullanabiliyor.

Bu yıl hayvancılık sektörüne 2.1 milyar TL destek verileceğini belirtmiştik. Bu destekler ürün bazında yapılıyor. Büyükbaş hayvan sütüne kiloda 6 ile 10 kuruş arasında destek veriliyor. Küçükbaş ve manda sütü desteği ise 15 kuruş olarak belirlendi.

2012 yılında et sektörüne yönelik alınan tedbirler kapsamında ilk kez etçi damızlık sığır başına 350 TL destek verilecek. Yine besilik hayvan başına 300 TL ödeme yapılacak. Manda başına 350, anaç sığır başına 225, soy kütüğüne kayıtlı sığır başına 285, hastalıktan ari işletmede hayvan başına 350 TL ödeme yapılacak. Buzağı destekleri ise 75 TL’den başlıyor. Suni tohumlama 75, yerli sperma 100, çevirme melezi 150 TL destekleniyor. Küçükbaş hayvanlarda ise koyun ve keçi başına 18 TL ödeniyor.

Arıcılıkta kovan başına 8 TL destek veriliyor. Bombus (bambul) arısı ise koloni başına 60 TL destek görüyor. Gen kaynaklarını korumak için de özel destekler veriliyor. Büyükbaşta 440, küçükbaşta 75 TL destek var. Manda ıslahına ise 650 TL destek veriliyor. Hayvancılığın en önemli girdisi olan yem de unutulmamış. Yonca, korunga, mısır ve çayır mera destekleri dekar başına 75 ile 130 TL arasında değişiyor. Su ürünlerinde de alabalık, çipura, levrek, midye, yeni türler ve yavru balıklar 20 kuruş ile 1 TL arasında destekleniyor.

HİBE VE DESTEK PROGRAMLARI

Bakanlık ürün desteklerinden ayrı hibe programları da uyguluyor. Bu desteklerden faydalanmak için üreticilerin ikamet ettikleri il ve ilçe müdürlüklerine müracaat etmeleri gerekiyor. Müracaat öncesinde üreticinin bulunduğu yerdeki çiftçi örgütüne üye olması ve yaptığı üretimle ilgili belgeleri de müracaat esnasında ibraz etmesi gerekiyor. Burada sabit bir ücret yok. Hibe programlarının tutarı projeye göre değişiyor.

ORGANİZE HAYVANCILIK OSB’LERİ

Türkiye’de 50 baş ve üzeri hayvan barındıran işletme sayısı 24 bine ulaştı. Son dönemlerde ise organize hayvancılık bölgeleri öne çıkmaya başladı. Bu OSB’lerin ilki geçen yıl Konya Karatay’da kuruldu. Diyarbakır, Kelkit Havzası, Burdur, Afyon, Kayseri, Yozgat, Balıkesir, Erzurum ve Kars’ta yenileri kurulacak.

Organize sanayi bölgelerinin oluşturulmasıyla hayvanlar bir yerde toplanacak, çevre koruma altına alınacak, görüntü kirliliği ortadan kalkmış olacak. Yetiştirici açısından bakıldığında ise hayvansal üretimin ve sağlık kontrollerinin aynı yerde yapılmasından dolayı maliyet düşüyor. Organize bölgelerde yapılan yatırımlar için teşvik ve hibelerde pozitif ayrımcılık yapılacak.

GAP VE DAP’A ÖZEL TEŞVİK

Hayvancılık desteklerde bölge ayrımı yok. Ancak Trakya bölgesi yeterli yatırıma ulaştığı için sıfır ve düşük faizli kredilerden yararlanamıyor.

Bir dönem hayvancılığın merkezi olan GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi) ve DAP (Doğu Anadolu Projesi) bölgesindeki yatırımlarsa özel olarak desteklenerek eski günlerine dönmesi sağlanacak. Aslında teşviklerde bölgesel ayrım yapılmıyor. Ancak bu bölgelere yapılan yatırımlar transfer bütçeden kaynak aktarılarak özel desteklenecek.

GAP ve DAP kapsamındaki illerde damızlık süt işletmesi kuranlara inşaat yapımında yüzde 30, makine ve gebe düve alı-mında ise yüzde 40 oranında hibe desteği veriliyor. Bu destekler yıl sonunda bitecek.

YEMİNİZİ KENDİNİZ ÜRETİN

Besi işletmeciliğinde giderlerin yüzde 75’ini yem oluşturuyor. Yani bu işten kar etmek için kaba yemi de yatırımcının üretmesi olmazsa olmaz olarak görülüyor. Nitekim büyük işletme sahipleri de böyle yapıyor. Besicilikte hayvan başına 1.5-2, süt sığırcılığında ise 2-4 dönüm yem yetiştirme alanına ihtiyaç var. Kaba yem olarak silajlık mısır, ot, fiğ, buğday ve yonca ekiliyor. Devlet yem ekimini de destekliyor. Örneğin, silajlık mısıra (sulu) dekar başına 55 TL destek ödemesi yapılıyor. Sulu yonca ekimine 130 TL geri ödeme var.

ÖZSERMAYESİZ OLMAZ

Diyelim ki süt ve et sığırcılığı için yatırım yapmaya karar verdiniz. Bu alanda üst limit 7.5 milyon TL. Ancak uzmanlar, her yatırımda olduğu gibi bir miktar özsermayeniz olması gerektiğini vurguluyor. Örneğin, 10 milyon TL’lik bir yatırım için 2.5 milyon TL’lik özsermaye şart. Bu bütçeyle 500 başlık sağmal besi çiftliği kurabilirsiniz. 500 hayvan için en az bin dekarlık yem bitkisi ekim alanı ihtiyacınız olacak. Arazide suyun olması çok önemli. Sulama sistemleriyle birlikte, hayvan bedelleri dahil 500 sağmallık bir çiftliği 10 milyon TL’ye kurabilirsiniz. Süt hayvancılığında en çok holştayn cinsi inekler tercih ediliyor. Yatırımcılar bu ırkı Amerika’dan ya da Avustralya’dan getiriyor. Genetik yapısı saflığını koruyan holştayn ırkından iyi verim alınabiliyor. Türkiye’de inek başına günlük süt verimi 25-35 litre arasında değişiyor. Genelde 50 baş ve altı inek talepleri, bu işi yapan aracılar tarafından karşılanıyor. Doğrudan kendisi getirmek isteyenlerse en az 100 inek ithal edebiliyor. Bu konuda 3-5 işletme birleşerek ithalat yapabiliyor.

FİZİBİLİTE İYİ YAPILMALI

Et ve süt krizinden sonra kurulan Ulusal Et Konseyi’nin Başkanı Faruk Kayar, besi amaçlı hayvan ithalatının bir süre daha devam etmesinden yana. Gerekçesini şöyle açıklıyor:

“İthalat kararıyla et piyasası normalleşmeye başladı.

Ancak ithalatın sürdürülmesinin taşıma su ile değirmen döndürülmesi anlamına geleceği için yerli üretimimizin iç tüketimi karşılaması noktasında ithalata gerek kalmayacağı kanaatindeyiz. Nitekim 2012 yılı itibarı ile kırmızı et ithalat rakamlarında bir önceki yıla göre bir azalma görülmektedir. İçerideki üretimi artıracak teşvikler daha etkin hale gelmeli.”

“BESİCİLİK İYİ, TAVUK YETERSİZ”

Banvit, hem beyaz hem de kırmızı ette büyük yatırımları olan bir grup. Şirket, 2009 yılında girdiği kırmızı et sektörüne şimdiye kadar 90 milyon TL harcadı. Balıkesir’deki çiftliklerinde 30 bin hayvana ulaştı. Bu da Banvit’i hayvan sayısı açısından Saray Çiftliği’nin ardından ikinci yapıyor. Şirket, uzun vadede bu sayıyı 50 bine çıkaracak.

Banvit Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Görener, aynı zamanda Beyaz Et Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi. Her iki sektörü de iyi biliyor. Bir dönem ithalata sert tepki gösteren Görener, şimdi hayvancılık teşviklerini son derece olumlu buluyor:

“Bakanlığımızın tarım desteklerinde hayvancılığa ayırdığı payı artırması ve bazı yeni desteklerin gündeme getirilmesi sevindirici. Geçen yıl 6 ay boyunca besicilikte büyükbaş hayvan başına 300 TL destek uygulanmıştı. Şimdi yeniden gündeme gelen bu desteğin önümüzdeki yıllarda da devam etmesi hem sürü popülasyonunu artıracak hem de büyükbaş sürüsünün kayıt altına girmesini sağlayacak.

Öte yandan, biz besicilerin hayvanlan daha düşük maliyetle beslemesi ve tüketiciye daha ucuza et sunabilmesi için yem bitkilerinde çiftçimize verilen desteklerin gözden geçirilmesi, doğrudan destek sistemine geçilmesi ve desteklerin hasattan önce değil ekimden önce açıklanması gerektiğini düşünüyoruz. Besiciler olarak en büyük gider ve maliyet kalemimiz yem hammaddeleri. Yeni destek paketinde yem bitkileri için çiftçimize verilen desteklerin yeterli düzeyde olmadığını görüyoruz.

Hayvancılık sektörüyle kıyasladığımızda maalesef destekler kanatlı sektöründe daha zayıf kalıyor. Ama yine de kanatlı sektörü, artan iç tüketim ve ihracat sayesinde özellikle kümes yatırımı anlamında cazip konumda. Son dönemde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı projesi kapsamında yapılacak kümes ve diğer yatırımlara Ziraat Bankası’ndan yüzde 50 faiz indirimli yatırım ve işletme kredisi açılmaya başladı. Bu uygulama kısmen yararlı oldu. Ancak bu destek son uygulamada yüzde 25’e indi ve istediğimiz oranda uygulanmıyor.”

Manda yetiştiriciliği nasıl yapılır?

Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü öğretim görevlisi Prof. Dr. M. İhsan Soysal, “Manda yetiştiriciliğine ilk kez girecek yatırımcılara başlangıçta 50 sağmal hayvanla bu işe başlamaları öneriyoruz” diyor. Sağmal mandaların piyasadaki satış fiyatı, süt verimine göre 4 bin ile 7 bin TL arasında değişiyor. Manda, Türkiye’nin hemen her bölgede yaşayabiliyor. Hatta sığırların beslenemediği eğimli, yetersiz kaba yem alanlarında bile yaşamlarını sürdürebiliyorlar. Ancak mandanın derisi güneşe karşı daha hassas. Bu nedenle güneş tepedeyken çamurla sıvanması ya da suya girmeleri gerekiyor. Soysal, sulak alan ya da çamurlu göllerin şart olmadığını belirtiyor.

Çünkü modern yetiştiricilikte bu ihtiyaçlar suni olarak sağlanabiliyor. Bir manda barınağında yemlik, yem yolu, dışkı yolu, manda yatakları, yem deposu ve süt muhafaza bölümlerinin bulunması gerekiyor. Bina tavanının ahşap ve alçak olması öneriliyor. Zemininse tuğladan yapılması daha sağlıklı bulunuyor. Çünkü beton yataklarda hayvanlar enerji kaybedebiliyor.

Hayvan başına 650 TL destek

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Anadolu mandası yetiştiriciliğini canlandırmak için 2011’de uygulamaya başladığı “Halk Elinde Anadolu Mandasının Islahı Ülkesel Projesi”nin kapsamını genişletiyor. Örneğin, daha önce manda başına 500 TL olan destek miktarı 650 TL’ye çıkarıldı. Ayrıca faizsiz işletme kredisi ve yüzde 50 yatırım hibe desteği var.

Manda yetiştiricilerinin süt ve süt tozu ile yem desteklerinden de yararlanma imkanı var. Sıfır faizli, 2 yıl geri ödemesiz kredi desteği de söz konusu. Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) tarafından yürütülen Kırsal Kalkınma Programı’na mandacılıkla ilgili yatırımlar da dahil edildi. Buna göre kurulacak tesis yatırımlarının yarısı hibe yoluyla destekleniyor.

Besi çiftliği maliyeti 8-10 bin TL

50-250 baş sığır barındıran çiftlikler aile işletmesi, 250-600 arası modern işletme, 600 ve üzeri ise büyük işletme olarak tanımlanıyor. Hayvan sayısı ve işletme boyutu büyüdükçe birim maliyetler düşüyor.

Piyasada canlı büyükbaş hayvan fiyatı ortalama 4 bin 500 TL. Hayvan başına maliyet kabaca 10 bin TL’yi buluyor. Bu maliyete arsa ve tesis kurulumu dahil, işletme büyüdüğünde bu tutar 8 bin TL’ye kadar düşebiliyor. Kısacası 100 baş sığır barındıran bir çiftlik 1 milyon TL’ye kurulabiliyor. Ancak yemin önemli bir unsur olduğu unutulmamalı. Hayvan başına en az 2 dekar araziyi de yem bitkileri için ayarlamanız gerekiyor. İşin başında olmak ve bir miktar özsermayeye sahip olmak da önemli bir koşul. Çünkü en az 2 yılı para kazanmadan geçirmeniz söz konusu olabilir.

KÜÇÜKBAŞTA KEÇİ REVAÇTA

TÜİK verilerine göre, Türkiye genelindeki küçükbaş hayvan sayısı 29.6 milyon. Bunun 6.2 milyonu keçi, 23 milyonu ise koyun. Son yıllarda keçi sütü ve ürünlerine ilgi hayli yüksek. Hal böyle olunca da peş peşe keçi çiftlikleri kuruluyor. Ersin Özince, Murat Yalçıntaş gibi iş dünyasının yakından tanıdığı isimlerin yanı sıra Mado gibi birçok şirket bu alanda yatırımlar yapıyor. Antalya’da otelleri bulunan Sezer Grup da Antalya Manavgat’taki Raııi Çiftliği’nde 1.500 keçi besliyor. Bunların yüzde 80’i Saanen ırkı. Kalanları ise Kilis keçisi.

Rani Çiftliği’nin yöneticisi Kadri Arıcan, bu alana entegre yatırım yaptıklarını belirtiyor. Arıcan, “Süt işleme tesisi kurduk. Kendi keçilerimizin sütünü peynirden yoğurda kadar birçok ürüne çeviriyoruz. Rani Çiftliği markasıyla zincir marketlere ve otellere pazarlıyoruz” diyor.

Arıcan’a göre, bu alana yatırım yapmak isteyenlerin en az 500 sağmal keçiyle başlaması gerekiyor. Bir Saanen keçisi 800 ila 1.000 lira arasında satılıyor. 500 keçi için 10 dönüm alan yeterli. Buraya ağıllar ve yem depoları kurulması gerekiyor. Arazi hariç yatırım bedeli 1 milyon ila 1 milyon 250 bin TL’yi buluyor. Yarı açık ağıllarda yaşayan Saanen keçileri, günde 2.5-3 kilo süt veriyor. Doğduktan sonra 10 ayda çiftleşmeye hazır hale geliyorlar. Genelde ikiz doğurdukları için çabuk çoğalıyorlar. Bu da yatırımı verimli kılıyor.

Ancak Türkiye’de damızlık keçi üretim çiftliği yok. Bu nedenle ithal getirmeden bu alana yatırım yapmak zor. Türkiye’de keçi sütünü toplayıp depolayan, işleyen tesis sayısı yok denecek kadar az. Bu alana yatırım yapanların entegre düşünmeleri gerekiyor.

Devlet, küçükbaş hayvan alımında hayvan başına 18 TL destek veriyor. Bir Saanen keçisinin en az 800 TL olduğu düşünülürse destek oldukça az görünüyor. Bu yüzden yatırımcıların tek başına devlet teşviklerine güvenerek bu alana girmesi zor.

Son dönemlerde yem fiyatlarının artması da besicileri zorluyor. Örneğin, Saanen keçisi beslerken en az 15 çeşit yem kullanılıyor. Bunlardan biri de ayçiçeği tohumu küspesi. Tamamen ithal gelen bu yemin kilosu şubat ayında 390 kuruşken şimdilerde 470 kuruşa çıkmış.

Balıkçıların talep sorunu yok

Balıkçılık faaliyetleri kara ve deniz şeklinde ikiye ayrılıyor. Karada ağırlıklı olarak alabalık üretiliyor. Halen ülke genelinde bin 400 alabalık işletmesi var. Bunlar yılda yaklaşık 60 bin ton alabalık üretiyor. Denizlerde kültür balıkçılığı yapan işletme sayısı ise 250 civarında. Bu işletmelerin yıllık üretimi de 80 ila 90 bin ton arasında değişiyor.

Denizlerde eskiden kıyılarda kurulan işletmeler, 2003 yılında yapılan düzenlemeyle 1.5 kilometre açığa taşındı. İşletmeler, teşvik sözü alarak taşınmayı kabul etmişlerdi. Halen denizlerde çipura ve levrek üretimine kilo başına 85 kuruş, yeni balık türlerine ise 1 TL destek veriliyor. Karada alabalık yetiştiriciliği ise kilo başına 65 kuruşla teşvik ediliyor. Ancak 7 Mayıs 2012’de çıkan yeni tebliğ denizde kültür balıkçılığı yapan işletmelerin keyfini kaçırdı. Ege Canlı Hayvan ve Su Ürünleri İhracatçı Birlikleri Başkanı Sinan Kızıltan’ın bu konudaki değerlendirmesi şöyle:

“Bu yıl teşviklere sınırlama getirildi. Yılda 250 tona kadar üretim yapılan işletmelere kilo başına 85 kuruş destek veriliyor. 250 ila 500 ton üretim yapan işletmelere ise bunun yarısı destek verme kararı alındı. 500 tonun üzerinde üretim yapanlara ise destek yok. Bu sektörün gelişimini yavaşlatacaktır.”

Sinan Kızıltan aynı zamanda Türkiye’nin en büyük kültür balıkçısı konumundaki Kılıç Deniz Ürünleri’nin İcra Kurulu Başkan Yardımcısı. Kılıç Deniz Ürünleri, bu yıl 30 bin ton üretim planlıyor. Kızıltan, ihracatta ve iç piyasada talep sorunu yaşamadıklarını, özellikle ihracatta levreğe talep olduğunu belirtiyor. Kızıltan’a göre, kıyıdan 1.5 kilometre uzakta bir işletme kurulacağı dikkate alınırsa yılda bin 500-2 bin ton üretim kapasiteli bir tesisle işe başlamak rantabıl. Böyle bir işletme sermayesi dahil 5 milyon euro’ya kurulabilir. Ayrıca denizde kullanılan alanlar için il özel idarelerine kira veriliyor.

KOVANA DEĞİL ÜRÜNE DESTEK

Arıcılıkta da sağlıklı bir gelişimden söz etmek mümkün değil. Kişi başını yıllık tüketimimiz 1.1 kilo. Ülkemiz genelindeki 5 milyon 600 bin kovanla yılda 81 bin ton bal üretiyoruz. 4 bin 100 ton da bal mumu üretimimiz var. Trakya ayçiçeği, Ege çam, Akdeniz narenciye çiçeği balında öne çıkıyor. Doğu bölgelerimizde ise çiçek balı üretiliyor.

Devlet, halen kovan başına 8 TL destek veriyor. Anavarza Bal Genel Koordinatörü Can Sezen, kovan başına destekleri önemli buluyor.

Ancak asıl katma değeri yüksek bal ürünlerinin desteklenmesi gerektiğini düşünüyor. Bu noktada da arıcıların çok daha yüksek kazançlar sağlayabileceği polen, arısütü ve propolis üretimine işaret ediyor. Sezen, arıcılık yatırımı yapacaklara en az 200 kovanla işe başlamalarını öneriyor. Yıl içerisinde daha fazla ürün almak isteyenlerinse gezgin arıcılık yapması gerekiyor.

İdriz Çokal / Rahime Baş Uçar