Güneş panelleri de organik oluyor

GÜNEŞTEN enerji elde etmek, yüzyıllardır insanoğlunun hayali oldu. Sonuçta güneş panelleriyle elektrik ve ısı elde etmeyi başardık. Ama bu enerjinin, günlük hayatta kullanım oranı henüz oldukça çok az. Fosil vakit yakan elektrik santrallerini devre dışı bırakmaya yetmiyor. Güneş enerjisi çevre için temiz bir kaynak ancak dünyamızın nefes almasını sağlamaya katkısı yok denecek kadar az. Dünyamıza düşen güneş ışınlarının hepsini değerlendirebilseydik, hiç enerji sorunumuz kalmazdı.

Organik Güneş Panelleri

Güneş bize 174 petawat gücünde enerji gönderiyor. Işınlarının yüzde 30’u atmosferin dış katmanlarından yansıyıp uzaya dağılıyor. Bir bölümünü de bulutlar, okyanuslar absorbe ediyor. Buna rağmen bize ulaşan güneş ışınlarının gücü için “muazzam” demek bile hafif kalıyor. Çünkü hepimiz, toplam 24.5 teravvat enerji kullanıyoruz. Güneş enerjisi, bugün kullandığımız enerjinin, yedi bin katını bize sunuyor.

Bilgisayar kullananlar tera ve peta öneklerine alışıktır. Tera, 1 watın yanına 12 sıfır, peta ise 15 sıfır koymaktır. Günlük hayattan küçük bir örnek vermek gerekirse güneş ışığı, dünyada (eğer olsaydı) 1.740 trilyon adet televizyonu çalıştırabilirdi (Bir TV alıcısının 100 wat olduğunu var sayıyoruz. Dünyada TV alıcısı sayısı, 1995’te bir milyar barajını geçmişti).

Bu akıl almaz rakamlar, bilim adamlarını heyecanlandırıyor. Bugün herkes damına güneş panelleri taktırıp kendi mini santralini kurabilecek durumda. Ama sorun, maliyet. Bu paneller ucuza çıkmıyorlar. İnternet üzerinden yayıncılık yapan ScienceDaily sitesi, çok ucuz bir çözüm bulunduğunu açıkladı. Günümüzde paneller silikondan yapılıyor. Ağır, sert ve pahalılar. Kırıldığında ya da çatladığında çöpe atarsınız.

Dünyanın en eski eğilim kurumlarından İngiltere’deki Cambridge Üniversitesinde (kuruluş 1209) bir grup bilim insanının araştırmasına göre yeni paneller, organik olacak. Bu demektir ki paneli oluşturan güneş hücreleri, bitkilerden ve hayvanlardan elde edilecek elementlerden yapılacak. Esnek olacak. Kırılma ihtimali olmayacak. Ucuza çıkacak. Yeni buluş, henüz emekleme aşamasında olduğundan “daha çok enerji üretecek” diyemiyoruz. Henüz silikon panellerle rekabet edecek durumda değiller. Ama gelecek vaat eden bu buluşun bir gün silikon panellerin kapasitesini aşacağına kesin gözüyle bakılıyor.

Kanada. Belçika, Yeni Zelanda ve Çin’den gelen bilim insanlarıyla ortak çalışan Cambridge Üniversitesi Cavendish Laboratuarının buluşunda önemli olan nokta, silikonlara oranla bin kat daha hızlı olması. Bu da elektrik enerjisinin organik materyallerde çok daha hızlı hareket edip çevre kablolara ulaşması demek. Araştırmanın yöneticisi Doktor Akshav Rao, “Yeni buluş, çok heyecan verici. Gelecekte ucuz enerjiye ve temiz çevreye kavuşacağız” diyor. Büyüklüğüne göre değişmekle birlikte birkaç bin dolara mal olan silikonlu paneller yerine, birkaç yüz dolara mal olan organik paneller kullanacağımız günler uzak değil.

Sırası gelmişken güneş enerjisi üretiminde önde gelen ülkelere de bir göz atalım:

1. ÇİN

Güneş enerjisi alanında lider. 2015’te Almanların da yardımıyla dünyanın bir numarası olmayı başardılar. Hükümet de hem ülkede hem de dünyada Çin’in bu alanda daha da gelişmesi için yardımda bulunuyor. 2019 sonu itibariyle üretimi, 200 gigawat (200 milyar wat). Güneşten elde edilen enerji, hem ısı hem elektrik olarak değerlendirilebilir. Çin, güneş ışığıyla ısıtma alanında da önde.

2. ABD

2019’un sonunda kapasite 76 gigawat’tı. 2022 başlarında 100 gigawat’a çıkması bekleniyor. Bu kapasitenin yüzde 10’u, beş eyaletten geliyor: Kaliforniya, Hawaii, Nevada, Massachusetts, Vermont. Dünyanın en büyük güneş enerjisi parklarından dördü ABD’de. 2015’te ülkede 784 bin evin, güneş enerjisinden yararlandığı belirlenmişti.

3. JAPONYA

Güneş enerjisinin ülkedeki gelişimi, 1990’larda başladı. Kapasite de bu yıl 50 gigawat’a çıktı. En çok güneş paneli döşeyen ülkeler listesinde de dördüncü. Güneş paneli teknolojilerinde dünyanın ikinci büyük tedarikçisi. 2017’de 8 gigawat’lık kapasite artırımı yaparak rekor kırdılar.

4. ALMANYA

Ülkenin kapasitesi 45 gigawat’ı geçti. Henüz ülkenin elektrik şebekesine yüzde 6’lık bir katkı sağlıyor. Ama Almanya’nın rüzgar enerjisinden elde ettiği kazanım da az değil (Yüzde 22). 200’lerin başında patlayan güneş enerjisi piyasası, 2012’de yavaşladı. O yıl çıkan “Yenilelenebilir Enerji Yasası” gereği, 10 megawat’tan daha büyük tesis yapılması yasaklandı.

5. FRANSA

Fransızlar, 11.2 gigawat’lık bir kapasiteye sahipler. Hedef, 2023’te 20 gigawat’a ulaşmak. 2018’de güneş enerjisi tesislerinin geliştirilmesi için 25 milyar euro ayrıldı. Fransa’nın petrol ve doğalgaz devi Total da Hintli “Adani Green Energy” şirketinin yüzde 20 hissesini aldı. Söz konusu şirket, dünyanın en büyük güneş enerji teknolojisi şirketi. Sadece altı yıl önce kuruldu.

6. HİNDİSTAN

Güneş enerjisi teknolojisi en hızlı büyüyen ülke konumunda. Sadece 2017’de 9.2 gigawat’lık bir kapasiteyi mevcut şebekeye eklediler. Ülkenin yedinci büyük havaalanı Cochin International, tamamen güneş enerjisiyle çalışan, dünyanın ilk ve tek havaalanı. Ulusal demiryolları ise bütün vagonların üzerine güneş panelleri takarak trenin içini güneş enerjisiyle aydınlatmayı hedefliyor.

7. İTALYA

Çizme’de 156 binden fazla güneş elektrik üretimi tesisi, çiftliği veya parkı bulunuyor. Kapasite, 2009’da yüzde 251, 2010’da da yüzde 182’lik rekor artışlar görmüştü. Bu enerjinin beşte biri, güneydeki Apulia bölgesinden geliyor. Tasarımından üretimine ve tesisatının döşenmesine kadar her aşamasında 100 binden fazla kişi, bu sektörde çalışıyor.

8. AVUSTRALYA

Ülkenin neredeyse yüzde 90’ı çöl. Bu nedenle güneş enerjisi açısından şanslılar. Kapasiteleri 23.5 megawat. “Kişi başına düşen güneş enerjisi” açısından dünya lideri konumundalar. “Limondale”, “Darlington”, “Sunraysia” gibi devasa üretim kapasiteleri olan çiftliklere sahipler. Bu santraller, ülkenin en büyük kömür madeninin kapatılmasını sağlamış.

9. BİRLEŞİK KRALLIK

Ülkede 2011’in sonlarında 230 bin güneş paneli projesi bulunuyordu. 2020’de 22 megawat’lık bir kapasiteye ulaştılar. Güneşi nadiren gören bir ülke için oldukça etkileyici bir başarı (Hava bulutlu olsa da güneş panelleri çalışır. Ama kapasite düşer). Hükümet istatistiklerine göre dört milyon ev, güneş panelleriyle donatılmış.

10. HOLLANDA

Dört bin 300 megawat’lık güneş enerjisi kapasitesi var. 2018’de Avrupa’nın bu alanda en hızlı büyüyen ülkesi oldular. Hükümetin amacı, evlerin yanı sıra yolları da enerji üretecek hale getirmek. Ne de olsa güneş altında en çok ısınan materyal, asfalt. Ülkenin 140 bin km’lik yolunda, yüzde 20’ye kadar enerji üretilmesi için çalışma yapılıyor.

Size ilk 10’u sunduk. 11’inci sırada hangi ülkenin olduğunu merak ediyor musunuz? Türkiye (Kapasitesi dört bin megawat).

Alev Rigel / PARA