Girişimciler İçin Afrika Fırsatlar İle Dolu
Afrika’nın ilk melek yatırımcılık zirvesi 1 milyarı aşan nüfusuyla dev kıtanın girişimcilik açısından sunduğu fırsatların sergilendiği bir etkinlik oldu…
SİZE bu yazıyı Nijerya’nın başkenti Lagos’tan yazıyorum. Afrika’nın ilk melek yatırımcılık zirvesine EBAN Başkan Yardımcısı olarak hem ana konuşmacı hem de panel konuşmacısı olarak davetliydim.
Öncelikle şunu söylemeliyim ki Afrika bambaşka bir dünya. Ancak işin ilginç yanı bu bambaşka dünyanın içinden çıkan girişimcilik projeleri diğer ülkelerden hiç de farklı değil. Silikon Vadisi’nde, İstanbul’da veya Singapur’da dinlediğiniz veya yatırım yaptığınız girişimcilerle Afrikalı girişimciler arasında fazla fark yok. Buradan şu sonuç çıkıyor ki, aklın yolu bir!..
AFRİKALI GİRİŞİMCİLER ÇOK İSTEKLİ
Daha önce Dragons’ Den’de dinlediğim Araba Paylaşım Sistemi’ ile Bir Fikrin mi Var? da dinlediğim ‘Online Hikayeler’ projelerini, bu sefer Lagos’ta birini EtiyopyalI diğerini de Nijeryalı girişimcilerden dinledim. Aradaki fark nedir derseniz, Afrikalı girişimcileri daha ciddi, daha satış yetenekleri gelişmiş ve para kazanmaya daha istekli gördüm. Bireysel olarak değil, takım olarak karşınıza çıkıyorlar ki bu çok önemli bir detay.
Nijerya, 170 milyon nüfusuyla Afrika’nın ekonomik anlamda da en büyük ülkesi. Nijerya’dan sonra 90 milyon nüfusuyla Etiyopya geliyor. Her yıl Afrika’nın bir ülkesinde DEMO Afrika adı altında girişimcilerin yatırımcılarla buluştukları bir organizasyon gerçekleşiyor. Bu yılki organizasyona ABD Dışişleri Bakanı John Kerry bir video mesajıyla katıldı. Organizasyonu yapanlar VC4Africa adı altında Afrikalı startup’lara finansmana ulaşımı kolaylaştırmayı misyon edinmiş bir topluluk. Programın resmi açılışını ise, Nijerya İletişim ve Teknoloji Bakam Dr. Omobola Johnson yaptı ve Nijeryalı startup’lar için 9 milyon dolarlık bir yatırım müjdesi verdi.
YÜZDE 75’LİK AÇIK NASIL KAPATILACAK?
Sunum yapan 40 girişimci, Etiyopya’dan Zimbabwe’ye, Gana’dan Ruanda’ya kadar pek çok ülkeden gelen ve projeleriyle ilgilenen yatırımcılarla görüşmelerini konferans salonunun dışında açtıkları stantlarında devam ettirdiler. Toplam dokuz kategoride sunumlar gerçekleşti: Ziraat, iletişim, eğitim, eneıji, finans, sağlık, medya, çöp geri dönüşümü ve su temizliği… Dikkat ettiyseniz projeler Afrikalı tüketicinin en çok ihtiyaç duyduğu konulara odaklanmış durumda.
Avrupa’da en fazla sunum genellikle enerji ve sağlık konularında gerçekleştirilirken, Afrika’da ziraat üzerine projeler ilk sırada.
İlk gün düzenlenen ve sadece yatırımcıların katılımına açık olan Afrika Melek Yatırım Zirvesi’nin amacı şuydu: Afrika 1 milyar nüfusuyla dev bir coğrafya. Dünyada melek yatırım parasının yüzde 25’i bilgi teknolojileri ve mobil teknolojilere gidiyor. Geriye kalan yüzde 75’lik kısım ise ağırlıklı olarak sağlık ve diğer sektörlere dağılıyor. Yabancı bir melek yatırımcının bir başka ülkede yatırım yapması ancak bilgi teknolojileri ve mobil sektöründe gerçekleşebiliyor, çünkü melek yatırımcı yatırım yaptığı işi ancak bu sektörde uzaktan da olsa kontrol edebiliyor, girişimcisini yönlendirebiliyor. Dolayısıyla, yabancı startup’lar için yabancı yatırımcı çekmek demek, çoğunlukla bu sektörlere yönelik iş fikirleri için mümkün olabiliyor. Bu da ihtiyaç olunan sermayenin ancak yüzde 25’ine karşılık geliyor. İşte bu yüzden, her ülkede lokal melek yatırım ağlarının kurulması gerekiyor ki yüzde 75’lik sermaye açığı kapansın.
TÜRKİYE ARTIK MODEL ÜLKE
EBAN olarak, Afrika’da ABAN – Africa Melek Yatırım Ağı’nın kuruluşunu destekliyoruz ve Brüksel’deki merkezimiz kurulması planlanan ağın bir yıl boyunca kuluçka merkezi olarak faaliyet gösterecek. Nijerya Teknoloji Bakanı ile bire bir yaptığım toplantıdan da çok olumlu sonuçlar çıktı. Nijerya hükümeti bu çalışmayı destekleyecek. Böylelikle, Afrika’nın en büyük ekonomisinin desteğini alan bir proje olarak ABAN yola çıkacak.
Girişimcilik ve melek yatırımcılık ekosisteminin gelişiminde Avrupa’nın en iyi örneği olarak, hem Teknoloji Bakam’na hem de zirve delegelerine Türkiye’deki melek yatırımcılık uygulamasını anlattım. Özellikle, kamu parasının melek yatırımcılarla iş birliği içinde ortak yatırım fonu olarak girişimcilere aktarılmasında Türkiye’nin izlediği adımlar hakkında bilgi verdim. Son bir yıl içinde yüzde 75’lik yatırım boşluğunun doldurulması için kurulmuş ve sayısı 10’u geçen melek yatırım ağları, melek yatırımcılara verilen dünyadaki en yüksek vergi teşvik oraları vs hepsini anlattım. Nijerya’daki temaslarım sonunda şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki artık Türkiye melek yatırımcılıkta dünyaya bilgi transfer eder hale geldi, rol model olmaya başladı.
Haftaya görüşmek üzere…
Baybars Altuntaş
