SON yıllarda ülkemizdeki kahve kültürü hızlı bir yükseliş gösteriyor. Her köşe başında, hatta mahalle aralarında irütik kahveciler görür olduk. Bu gelişmeyle bağlantılı olarak kahveyi sanatla buluşturan baristaların sayısı da artmaya başladı. Artık pek çok genç sosyalleşme imkânı sunan, eğlenceli ve para kazandıran bu mesleği profesyonel olarak yapmak istiyor. Artan talep doğal olarak arzını da doğurdu ve pek çok kurum bu alanda eğitim vermeye başladı. Özel eğitim merkezlerinin yanı sıra üniversiteler de artan talebe kayıtsız kalmadı. Müfredatlara baris-talık eğitimleri eklenirken, gençlerin bu eğitimlere gösterdiği ilgi oldukça yoğun. Eğitimlerde baristalığın ötesinde kendi iş yerini açmak isteyen girişimcilere yönelik içerikler de mevcut. Eğitimli ve nitelikli baristalar sayesinde kahve kültürü yükselişini sürdürecek gibi görünüyor. Sektörde hem girişimciler hem de meslek sahibi olmak isteyen gençler için pek çok fırsat var.
“SEKTÖRÜN ÖNÜ AÇIK”
Barista olmak isteyenler için çeşitli eğitimler veren platformlardan biri Baristaol.com. Baristalığın çalışma alanlarının çok geniş olduğunu söyleyerek sözlerine başlayan platformun kurucusu Göksal izci, “insanlar artık yerel kahvelere, özel demleniş biçimlerine göre kahve içmek istiyor. Sürekli gelişen ve önü açık bir sektörden bahsediyoruz” diyor. Türkiye’de baristalı-ğın son dönemde önem kazandığını söyleyen izci, “Gençler, kısa sürede zevk alıp kazanca dönüştürebilecekleri bir meslek olduğu için baristalığı tercih ediyor. Sadece Türkiye’de değil, yurtdışında yaşamayı planlayan gençler de dünyanın her yerinde para kazandırabilecek bir meslek olduğu için ilgi gösteriyor” açıklamasını yapıyor.
Kariyer fırsatlarının oldukça geniş olduğunu vurgulayan izci, “Eğitimlerimizden aldıkları sertifikalarıyla Türkiye, ABD, İngiltere, Katar gibi ülkelerde baristalık yapan, işyeri açan, kendini geliştirerek eğitimci olan öğrencilerimiz var. Kişiler, baristalıkla başlayıp zincir mağaza yöneticiliğine yükselebilir, büyük kahve tedarikçisi firmalarda satış uzmanı olabilir ya da kendilerini bu alanda geliştirip danışmanlık yapabilirler” şeklinde konuşuyor.
Eğitimler hakkında da bilgi veren İzci, “Meslek sahibi olmak isteyenler, girişimciler, girişimci adayları ve halihazırda barista olan kişilere göre içerik değişebiliyor” diyor. Girişimcilerin çok ciddi maliyetlerle kahve dükkânı açtıklarını söyleyen İzci, “Eğitimlerimizde işyeri açmak isteyenler için planlamalar da yapıyoruz. Girişimciler bu sayede gereksiz maliyetleri tespit edebiliyor, hedef müşteri kitlesini yakalayıp ona göre bir yönetim planı yapabiliyor” ifadelerini kullanıyor. Türkiye’de baristalık eğitimlerinin -herkes bu eğitimi ben verebilirim’ düşüncesiyle arttığını söyleyen İzci sözlerini şöyle tamamlıyor: “Sektörde bir fiyat dengesi oluşturulamıyor. 400 TL’ye de eğitim veren yerler var, 8 bin TL’ye de. Eğitim fiyatlarımız tercih edilen eğitim kategorisine göre değişiyor.”
“ASIL DEĞİŞİM ARKA SOKAKTA”
İstanbul ve Ankara Kahve Festivalleri gibi etkinlikleri organize eden Dream Sales Machine Başkanı Alper Sesli, Türkiye’de kahve endüstrisinin yarattığı dalga ile butik kahveciler ve barista kültürünün ciddi şekilde arttığını söylüyor. Özellikle gençlerin baristalığı tercih ettiğini söyleyen Sesli, “Son beş yıl içinde Avrupa’da en çok kahve dükkânı yatırımı yapılan ilk üç ülkeden biriyiz, önemli değişimler arka sokaklarda yaşanıyor, önümüzdeki beş yılda ağırlıklı olarak ülkemizin orta batı ve batısında ciddi bir yatırım dalgası sürecek. Küçük dükkân yatırımcılığı, mahalle tipi kahve dükkânları artacak gibi gözüküyor” ifadelerini kullanıyor.
İnsan kaynakları anlamında ciddi sıkıntıların yaşandığını söyleyen Sesli, “Nitelikli barista beklentisine karşın ücretlerin düşüklüğüne sektörün daha ciddi yanıtlar vermesi gerekiyor. Sektörde gelir aralığı asgari ücret ile asgari ücretin maksimum iki katı aralığında. Daha yüksek rakamlar yabancı zincirler ve üçüncü dalga nitelikli oyuncularda mevcut” ifadelerini kullanıyor.”
HEM BARİSTA HEM GİRİŞİM EĞİTİMİ
Artan taleple birlikte üniversiteler dc kahve eğitimleri vermeye başladı. Bunlardan biri olan Yeditepe Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi’nde yılın belirli dönemlerinde barista eğitimleri veriliyor. Barista olmanın en temel şartının kahve tutkusu olduğunu dile getiren Yeditepe Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi Eğitmeni Şahin İvak, “Kahveye iş olarak değil de bir hobi, bir sanat gibi yaklaşan kişiler bu sektörde başarılı olabilir” diyor. Baristalığm, hem eğlenip hem de para kazanılabilecek nadir mesleklerden biri olduğunu söyleyen İvak, “Baristalık, ciddi gelir elde edebileceğiniz bir meslek. Yeni bir barista, 2 bin 500 ile 3 bin TL’den işe başlayabilirken, tecrübesi, çeşitliliği, aldığı mesleki eğitimler ve kazandığı başarılarla birlikte bu rakam zamanla beş hatta 10 katma çıkabilir” açıklamasını yapıyor.
Wora Akademi’de de kahve üzerine eğitimler veren İvak, “Kahve severlere hem eğitim hem : de işletme kurulum aşama-: sında tam destek veriyoruz” diyor. Barista eğitimlerinin, workshop ve uzmanlık olarak iki farklı programda verildiğini söyleyen İvak, “Workshop eğitimlerimizde öğrencilerimize kahvenin tanımı ve çeşitleri, kahve demleme yöntemleri, kahve tadımı, Türk kahvesi, espresso ve latte üzerine eğitim veriliyor. Uzmanlık eğitimimizde ise, bu konulara ilave olarak kahve kavurma ve öğütme, espresso bazlı kahvelerin yapımı, latteart, markalaşma, insan ilişkileri, kalite kontrol, kahve sunum ve yöresel kahveler konusunda detaylı teorik ve bolca pratik eğitim veriyoruz” şeklinde konuşuyor.
Barista eğitimi veren kurumlar
Kurslar alınacak eğitimin seviyesine göre değişiyor. Temel seviye eğitimler ortalama bir gün, daha ileri seviye eğitimler ise üç günden fazla sürüyor. Fiyatlar da alınan eğitime göre değişiyor. Temel barista eğitimleri ortalama bin TL civarındayken, uzmanlık ve profesyonellik eğitim fiyatları ise 2 bin ile 6 bin TL arasında değişiyor. Nitelikli Kahve Birliği [SCA] sertifikalı programlar arasında yer alan eğitimler için SCA Sertifika Bedeli ayrı olarak ödeniyor. İşte, barista eğitimi veren başlıca kuruluşlar…
- Mutfak Sanatları Akademisi [MSA]
- Usla Akademi
- Coffee Works İzmir
- İstanbul Kahve Akademisi
- M.O.C.
- Chef Akademi
- Barista Akademi
- Barista OL!
- İstanbul Gedik Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi
- Yeditepe Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi
- İstanbul Aydın Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi
- Federal Coffee Company
- İzmir Büyükşehir Belediyesi Meslek Fabrikası
- llly – Udc (Unıversıtâ Del Caffe) İstanbul
Buğra DOĞAN / Just Coffee Barista
“Farklı bir dil öğrenmek gibi”
Öğrencilik dönemimde boş kalan vakitlerimi değerlendirmek için Just Coffee’de garson olarak çalışmaya başladım. Bu süreçte dükkânın enerjisi ve kahve olayı beni içine çekti.
Boş zamanlarımı değerlendirmekten çok kahveyi öğrenmek istedim. Çünkü kahve derin bir kültürün ürünü; farklı bir dil öğrenmek gibi bir şey. Bunu fark ettiğimde hem teorik hem de pratik olarak en iyiye ulaşmanın yollarını aradım. Hala ilk günkü heyecan ve disiplinle çalışıyorum. Kısa bir süre önce avukat oldum. Kahve sektörüne biraz ara vermek zorundayım ama bu ara ne kadar sürer bilmiyorum, çünkü sektörü özleyeceğime eminim. Herkes barista olabilir. İşin teorik kısmına mutlaka önem verilmeli. Fakat nitelikli barista olabilmek için kahve ile yaşamak lazım.
Barista, kahveyle iletişim kurabilen kişidir. Onun dilinden anlamak için de çok okumak, pratik yapmak ve disiplinli olmak gerekir. Neyi nasıl yaptığını çok iyi bilmezsen iyi bir barista olamazsın. Barista yaptığı kahveye eleştiri geldiğinde kahvesini bilimsel olarak savunabilmelidir. Türkiye’de nitelikli bir kahvecide çalışan baristalar ortalama 2 bin TL ile 2 bin 500 TL arasında kazanıyor. Yurtdışında bu rakamlar çok daha yüksek.
Şamil DOKUMACI / Parodia Coffee Barista
“Bu iş beni içine çekti”
Beni meşgul edecek biraz da hobi gibi güzel zaman geçirerek yapabileceğim bir iş arıyordum. Bu mesleği yapan arkadaşlarım vardı. Onların yönlendirmesiyle başladım. Kahveyi tanıdıkça daha da içine girmeye ve yeni bir dil öğrenmeye başladım. Ellerimi kullanarak bir şeyler üretmek, olan bir üretimin üstüne kendi yorumumu eklemek keyifli ve cezbedici geldi. Ve beni içine çekti. Baristalık her zaman kendini yenileyen bir meslek. Bu yüzden kendini sürekli güncel tutman gerekiyor. Kendimi bu akışa kaptırdıktan sonra başka bir meslek yapmayı düşünmedim. Bu mesleği yapmak isteyenlere verebileceğim en büyük tavsiye, doğru yerde doğru kişilerden bu işi öğrenmeleri olur. Bu işi yıllardır yapıp da nitelikli barista olamayan birçok insan var. Bu meslekte nerede ne boyutta çalıştığına göre aldığın ücret de değişiyor.
YEŞİM OKSAY
