Geçici iş pozisyonlarına ilgi yükselişte

Geçici iş pozisyonlarına ilgi hiç olmadığı kadar yükselişte. Geçici istihdam çalışana esneklik ve performans artışı sağlarken, işverene de verimlilik olarak geri dönüyor. Türkiye’de bu türden iş ilanları en çok satış pozisyonları için veriliyor…

TÜRKlYE’de yeni istihdamda bir süre daha hızlı artış beklenmezken son dönemde geçici istihdama yönelik bir eğilim olduğu gözleniyor. Bunu sektörün önde gelen yetkilileri de doğruluyor.

Sadece Türkiye’de değil, dünyada da böyle bir trend yükselişe geçmiş durumda. Engellenemez bir hızla değişen dünya düzeni, iş dinamiklerini de yeniden yapılandırıyor. Dünya genelinde hızla yayılan geçici istihdam, yönetici ya da çalışan kariyerini farklı profilde iş deneyimlerine yönlendiriyor. Klasik çalışma profilleri çok daha dinamik boyutlara taşınıyor.

Uluslararası işe alım ve danışmanlık şirketi Michael Page tarafından dünyanın farklı coğrafyalarındaki 65 ülkede yapılan ve Nisan ayında sonuçlanan “Geçici istihdam Araştırması” dönemsel çalışan ve geçici kontratlı profesyonel manzarasının değişmekte olduğunu gösteriyor. Son yıllarda geçici istihdamla çalışan yöneticilerin yüzde 67’si ve dönemlik çalışanların yüzde 47’si kariyerlerinde ilerleme kaydettiklerini söylüyor. Araştırma geçici istihdamda iş tatminin globalde yüzde 75 civarı olduğunu gösteriyor.

“DÜNYADA ÇOK YAYGIN”

Michael Page Türkiye Genel Müdürü Hugo Campo; “Artık çalışanların bir iş yerinde geçirdiği sürenin uzunluğu değil, belirli zaman diliminde ortaya koyduğu performans önem kazanıyor. Genç kuşak artık iş hayatının yanında sosyal olanaklar sunan, hayata zaman ayıran şirketleri tercih ediyor. Yüksek maaşın cazibesi, yerini daha viz– yoner ve yenilikçi çalışma ortamına bıraktı. Dönemsel I çalışma imkanları iş ve özel yaşamda kaliteli zaman geçirmeyi mümkün kılıyor. Henüz Türkiye’de iş çevreleri geçici kontratlı çalışma sistemine mesafeli yaklaşsa da, geçici istihdam devrimi dünyayı kasıp kavurmaya başladı bile” diyor.

DAHA ÇOK ERKEKLERİN TERCİHİ

Dünyada dönemlik süreli çalışanların sektörlere göre dağılımına bakıldığında bankacılık/finansta yüzde 13, endüstriyel üretim yüzde 11, teknoloji yüzde 9, sağlık yüzde 6 oranları öne çıkıyor. Geçici istihdamda yüzde 71’i iki yıl ve üzeri çalışırken, yüzde 44’ü beş yıl ve fazlası bir süre geçici işlerde çalışıyor. Geçici kontratla veya proje bazlı çalışanların yüzde 54’ü erkek ve yüzde 46’sı kadınlardan oluşuyor. Bu yeni akıma ayak uyduran çalışanların yaş ortalaması 42 ve yüzde 65’inin 10 yıldan fazla iş deneyimine sahip olduğu gözleniyor. Yüzde 70’e yakını lisans mezunu olan gruba neden alışılagelmiş uzun süreli bağlılıkları tercih etmek yerine bu şekilde çalıştıkları sorulduğunda büyük bir çoğunluğu bu soruya çalışma şartlarındaki esnekliğin cazibesi şeklinde cevap veriyor. Yüzde 61’lik bir bölüm geçici kontratla çalışmanın çok daha kompleks olduğunu ve daha fazla otonomi gerektirdiğini söylese de esnek çalışma saatleri bu trendin katlanarak büyümesini sağlıyor.

ŞİRKETLER MEMNUN

Araştırmaya göre, şirketler de bu durumdan oldukça memnun. Şirketlerin yüzde 40’ı eskiden kalıcı olarak gördükleri pozisyonlara artık sözleşmeli çalışanlar getirmeyi tercih ediyor. Bu durumun firmalara getirebileceği sıkıntıları ise yüzde 58’i şirket içi eğitimlerle çözüyor. Türkiye’de henüz sürekli işin cazibesi yerini koruyor. Ancak dünyada fi-nans, muhasebe, mühendislik, satın alma ve tedarik zinciri sektörleri kalıcı başarıyı geçici istihdamda buluyor.

Y KUŞAĞINA GÖRE

Bu trendin yaygınlaşmasının nedenlerine hem işveren hem de çalışan açısından bakmak gerekiyor elbette. İki taraf için de çok farklı avantaj ve dezavantajları var. HRM Kurucu Ortağı İlknur Seven’e göre, geçici istihdamı çekici kılan faktörler, finansal koşullar, iş koşulları ve sağladıkları olarak sınıflandırılabilir. Uzun dönemde daha da yaygınlaşması olası gözükse de, kısa dönemde tamamen geçici istihdamın tercih edilmesi gerçekçi değil. Ancak şirketler için finansal kriz anlarında oldukça faydalı olabilecek bir istihdam metodu; günümüzde yaygınlaşmaya başlamasının başlıca nedenlerinden biri de bu.

Araştırmalar geçici istihdam edilen personellerin daha iyi performans gösterdiğini gösteriyor. Seven’e göre, esnek çalışma saatleri, geçici olarak istihdam edilen bir eleman için en büyük motivasyon. Araştırmalar sonucunda ortaya çıkan veriler, artık gençlerin iş güvencesi yerine, esnek çalışma koşullarım tercih ettiklerini gösteriyor. Kuşağa bağlı olarak ortaya çıkan bu davranış biçimi günümüzde oldukça rastlanan bir trend. Çalışan kesimin çoğunluğunu oluşturan Y kuşağının tercihi daha esnek çalışma koşulları ve saatleri.

MALİYET AVANTAJI SAĞLIYOR

Geçici istihdam, işverenler açısından özellikle maliyet avantajı sağlıyor. Kısa vadeli ve proje bazlı ihtiyaçlar için düşük maliyetli bir çözüm olarak görülüyor. As-sessment Systems Kurucu Levent Sevinç’e göre, geçici istihdam dönemsel yoğunluğu olan sektörlerde özellikle tercih edilebiliyor. Bu sebeplerin dışında doğum iznindeki kadın çalışanlar yerine ya da organizasyonel rotasyon süreçlerinde geçici istihdam işletmelerin başvurduğu bir çözüm olarak karşımıza çıkıyor. Geçici istihdam, ekonomik olarak sıkıntılı dönemlerde çalışanlar için iş imkânı sağlıyor. Ayrıca bazı durumlarda sürekli işlere göre daha fazla kazanç getirebiliyor. Bu nedenlerle tercih edilebiliyor. Ancak geçici istihdam konusu Türkiye’de çalışanlar için biraz sorunlu olabilir. Çalışanlar için özlük hakları konusunda risk teşkil ediyor.

“BİR MOTİVASYON KAYNAĞI”

Geçici istihdam edilen personelin performansı da yüksek oluyor. Levent Sevinç bunu şöyle yorumluyor: “Geçici olarak istihdam edilen çalışanlar, kadroya geçebilme ihtimalini düşünerek kendilerini göstermek istiyorlar. Çalışanlar, geçici olarak çalıştıkları kurum içinde başka pozisyonlar için değerlen-dirilebiliyorlar, bu tarz imkanlar çalışanlar için motivasyon kaynağı oluyor. Böyle bir motivasyon da yüksek performansı getiriyor. Ben yüksek performansın en önemli nedeninin bu olduğunu düşünüyorum.”

Ayrıca geçici çalışanlar; de ğişime uyum, ilişki kurma, hedef odaklı hareket edebilme, zorlukların üstesinden gelme gibi birçok becerilerini geliştirmek zorunda kalıyor. Bu beceriler de performansa olumlu şekilde yansıyor. Hatta işe alım sü recinde bu yetkinlikleri ölçerek bu becerilere sahip olan adayları tercih etmek geçici personellerin performansım daha da arttırabilir.

KALICI İSTİHDAMA GİDEN YOL

Geçici istihdam çalışana esneklik sağladığı gibi yeni yetenekler ve tecrübeler edinme şansı da veriyor.

Var olan ekibe kalıcı bir çalışan olarak istihdam edilme olasılığı olan geçici çalışanlar yüksek performans gösteriyor.

One World Consulting Kurucu Ortaklarından Tim Bright’a göre, geçici istihdam edilmiş kişi, söz konusu işi, firmayı ve sektörü bir nevi “test sürüşü” ile deneyimle-me şansı buluyor. Bu da çalışan için farklı firma kültürlerini gözlemleyip kendisine uygun olanını belirlemesi için bir fırsat yaratıyor. Aynı zamanda geçici iş, işverenle kalıcı istihdam için de bir yol olabilir. Geçici istihdam edilen çalışan için dezavantajlara bakılacak olursa, çalışanın geçici olarak istihdam edilmesi nedeniyle uzun vadede iş güvencesi olmayabilir. Ayrıca, yan haklar kısıtlanmış olabilir ve görev düşük vasıf seviyesinde olup az sayıda gelişim ve öğrenme fırsatı banndırabilir.

Avantajları ve dezavantajları Avantajları:

■ işveren açısından baktığımızda, geçici istihdamın maliyeti daha düşük. Özellikle kriz dönemlerinde şirketlerin tam da isteyeceği türden bir trend.

■ Çalışan açısından baktığımızda ise esnek çalışma saatleri tercih sebebi.

■ Daha çok deneyim imkanı da geçici istihdamı çalışanların gözünde daha çekici kılan özelliklerden bir tanesi. Geçici istihdam ile bir çalışan kısa bir sürede birçok proje deneyimleyebilirken, sürekli eleman aynı süre zarfında sadece bir şirkette çalışabiliyor.

■ Daha çok deneyim imkanı sağlaması, işi aynı zamanda dinamik de kılıyor.

Dezavantajları:

■ Geçici istihdam edilen elemanda çalışan bağlılığı daha düşük olacağından, verimin de düşmesi ya da durağan ilerlemesi olası.

■ Çalışana verilen ücret açısından maliyeti daha düşük olsa da, kümülatife bakıldığında, geçici istihdamın getireceği süreçler oldukça maliyetli. Aday seçme süreci ve olası olarak başvurulan danışmanlık hizmetinin maliyeti, her yeni gelen çalışana verilecek olan oryantasyon ve hem de bu eğitim sürecindeki iş gücü kaybı gibi birçok faktör göz ardı edilemeyecek maliyetler yaratabilir.

■ Kısa süreli işler aynı zamanda kayıt dışı çalışan oranını yükseltiyor. Örneğin, haftalık 60 saat ve üzeri çalışan her üç kişiden birinin kayıt dışı çalışmakta olduğu tespit ediliyor.

Türkiye’de gençler tercih ediyor

Kariyer.net Genel Müdürü Yusuf Azoz’dan aldığımız bilgilere göre, sitede son bir yılda yayınlanan geçici/dönemsel ibareli ilan sayısı 1000’e yaklaşıyor.

Dönemsel/ geçici iş ilanlarına başvuran adayların demografik bilgileri incelendiğinde ağırlıklı olarak 25-30 yaş aralığındaki yeni mezun olarak nitelendirilebilecek adaylar karşımıza çıkıyor.

Yüzde 42’sini 25-30 yaş aralığındaki, yüzde 34’ünü 19-24 yaş aralığındaki fjfk adaylar oluşturuyor.

Yaş oranlarına paralel olarak k tecrübesiz ve 1-2 yıl tecrübeli adaylar bu ilanlara başvuran adayların yüzde 52’sini oluşturuyor. Diğer yandan bu ilanlara başvuranların yüzde 65’i üniversite mezunu veya üniversitede okuyan öğrencilerden oluşuyor.

En çok tekstilde

İstatistikler incelendiğinde geçici ya da dönemsel iş pozisyonları için en çok ilan yayınlayan sektörler arasında tekstil (yüzde 29) ilk sırada geliyor. Tekstili ticaret (yüzde 13), danışmanlık (yüzde 9), sağlık (yüzde 9), hizmet (yüzde 9), perakende (yüzde 8), hızlı tüketim malları (yüzde 7), topluluklar (yüzde 6), kimya (yüzde 5) ve otomotiv (yüzde 5) takip ediyor.

En çok ilan yayınlanan pozisyonlara bakıldığında ise ilanlar şöyle sıralanıyor:

Dönemsel Satış Temsilcisi, Dönemsel Muhasebe Elemanı, Dönemsel insan Kaynakları Uzmanı, Dönemsel Eleman, Dönemsel Mühendis, Dönemsel Stajyer, Dönemsel Çağrı Merkezi Elemanı, Dönemsel Depo Elemanı, Dönemsel Teknisyen, Dönemsel İşçi.