Expatlardaki büyüme yeni iş alanı yarattı

Türkiye’de yetişmiş bireylerin tesisatçıdan emlakçıya, vergi damşmaımıdan doktora kadar çeşitli ihtiyaçları karşılayacak kişilere ulaşması kolay. Fakat expatlar (yabancı uyruklu profesyoneller) için durum böyle değil. Bu nedenle expatlaruı sayısı arttıkça onlara bu konularda hizmet veren şirket sayısı da artıyor. 10 yıl önce bir elin parmaklarım geçmeyen şirket sayısı bugün 15’e ulaşmış bulunuyor.

Küresel ekonomideki gelişme sonucunda dünya aıtık tek bir pazar olarak kabul ediliyor. Bu durum işgücü piyasasını da etkiliyor. Yabancı ortaklı şirket birleşmeleriyle birlikte işgücü sadece mobil hale gelmekle kalmıyor, uluslararası görevlendirmeler de gün geçtikçe önem kazanıyor. Çünkü farklı ülkelerden gelen yöneticilerin sahip oldukları farklı kültür ve değer sistemlerinin etkisiyle şirketlere farklı bakış açıları katması söz konusu oluyor.

Kendilerini değiştiren ve geliştiren bu farklı yaklaşımların başarılarına yenilerini eklemelerine katkı sağladığını düşünen şirketlerin sayısındaki yükseliş Türkiye’deki yabancı uyruklu profesyonel (expat) sayısını da gün geçtikçe artırıyor. Son rakamlara göre Türkiye’de iş yaşamındaki expat sayısı 40 bini aştı. Ancak expatların Türkiye’deki iş hayatından önce günlük yaşama uyum sağlaması gerekiyor ve bu da onlar için pek kolay değil. Ev bulma ve kiralamadan elektrik, telefon, doğalgaz, su, internet gibi bağlantı ve üyeliklerin yapılmasına, yaşam bölgelerini tanımaktan doktor, tesisatçı gibi hizmetleri almaya kadar neredeyse her konuda sıkıntı çekiliyor.

Bu sıkıntı, çok sayıda girişimci için fırsat oluşturdu. Expatları bu sıkıntılardan kurtarmak amacıyla kumlan şirket sayısında büyüme var. Bunlardan bazıları çalışma izni alıyor, bazıları taşınmalarına yardım ediyor. İhtiyaç duyulan tüm hizmetleri toplu halde veren şirket sayısı da gün geçtikçe artıyor. 10 yıl önce bir elin parmaklarını bulmayan expat danışmanlık şirketlerinin sayısı bugün 15’e ulaşmış durumda. Türkiye’de çalışma izni alan yabancı sayısının 40 binlere yaklaşıyor olması, bu şirketlerin sayısının daha da artacağını gösteriyor.

HANGİ HİZMETLER VAR?

Expat danışmanlık şirketleri ön ce çalışma izninin hazırlanması ve takibi ile işe başlıyor. Ev bulma ve kiralama, eve yerleşme, okul destek, günlük yaşam desteği ile hizmetler sürüyor. Expata yaşam bölgesinin tanıtımı ve turu da yaptırılıyor. Expatın ülkede kaldığı süre boyunca verilen hizmetler geri dönüş desteğiyle son buluyor. Yani expat, görev bitiminde Türkiye’den ayrılırken gerekli tüm üyelik ve aboneliklerin sona er-dilirlmesi, kira kontratı sürecinin sonlandırılması, yasal izinlerin iptali gibi süreçlerle de uğraşmak zonın-da kalmıyor.

2005 yılından bu yana expatlara bireysel danışmanlık himeti veren RNA Danışmanlık’ın sahibi Seray Nasırlı, expatların çoğunlukla şirketlerinden dolayı global ortamlarda bulunmaya ve çalışmaya alışık olduklarını söylüyor. Onlara yönelik ülkeyi, ülke insanını ve iş kültürünü tanıtma amaçlı içerikler hazırladıklarını söyleyen Nasırlı, konuşmasını şöyle sürdürüyor: “İlk kez expat olan ve farklı bir ülkede bu sıfatla yöneticilik yapacaklar için işe keşif görüşmesi ve expat yönetici koçluğu ile başlamak etkili oluyor. Bazen de ailelerin veya beraberinde gelenlerin sosyal uyumu için seminerler-hiz-metler öneriyoruz. Çünkü expat ev ortamında ve sosyal yaşamda huzurluysa işte de daha verimli oluyor.”

TALEP ARTIYOR

2009 yılında kurulan GolNative Relocation Consultancy’nin ortaklarından olan Arzu Parla, expat danışmanlığı şirketlerinde son üç yıldır ciddi bir artış yaşandığını söylüyor. Firmaların özellikle son yıllarda yeni gelen expat ve ailesi ne kadar çabuk kültürel adaptasyon sürecini atlatırsa işlerinde o kadar daha verimli ve daha başarılı olacaklarını fark etmeye başladıklarını anlatan Parla, buna istinaden de hem talebin arttığını hem de hizmet veren şirketlerin çoğaldığını belirtiyor. Bu tür şirketlerin expatın gerçek anlamda yükünü hafiflettiğinin altını çizen Parla, bunu örneklerle şöyle anlatıyor:

“Sabah 6:00da kapısı zorlanıp polisle iletişime geçemediği için önce bizi arayan, Bebek’te arabasını park ettiği yerde bulamayınca çalındı zannederek ilk olarak bize telefon eden, kedisi komşusunun inşaat halindeki evine kaçıp onu ararken yanlışlıkla camları kırıp güvenlikle iletişim kuramayan expatları tecrübe ettik.”

ZORLANDIKLARI KONULAR

Asist Expat şirket yöneticisi Hande Beyza Yenigün, Türkçe bilmemenin getirdiği zorlukların yanında sosyal davranış biçimlerine alışmanın, bilhassa Batı’dan gelen çocuklu ailelerin çocukları ile birlikte zaman geçirecekleri alanların, parkların, aktivitelerin yetersiz oluşunun, expatlan zorlayan başlıca konular olduğunu söylüyor. Expatlarm İstanbul trafiğinde yollarını bulmakta, trafik kurallarına uymayan ve aşırı sürat yapan sürücülere alışmakta zorlandıklarını da sözlerine ekliyor.

Yenigün, expat danışmanlık şirketlerinin çok uluslu firmalardan holdinglere, irtibat bürolarından bireysel girişimcilere kadar çok çeşitli müşteri portföyleri olduğunu anlatıyor. Şirket olarak yakın zamanda expatların her ihtiyaç duyduklarında kendilerine ulaşabilmelerini sağlayacak üyelik sistemine dayanan yeni bir yapılanma içine girmeyi planladıkları bilgisini de veriyor.

EXPAT’LARA DANIŞMANLIK VEREN ŞİRKETLER

• 1.    AFC
• 2.    Asist Expat
• 3.    Bedel Mobility Solutions
• 4.    GoNative
• 5.    Grovvn Worldwide Group
• 6.    İstanbul Danışmanlık
• 7.    KRS Consultancy
• 8.    Metis Relocation
• 9.    RNA
• 10.    Solutions Expatriate Consultancy
• 11.    Specialty Relocation
• 12.    Turkey Relocation Management Çenter
• 13.    YKC

GELİNEN ÜLKE İHTİYACI FARKLILAŞTIRIYOR

Expat danışmanları genei olarak Kuzey ülkelerinden (Norveç, Finlandiya, Danimarka gibi) gelenler ile Uzakdoğu ülkelerinden gelenlerin Türkiye’ye hem sosyal açıdan hem de iş kültürü açısından uyumunun daha zor olduğunun altını çiziyor. Akdeniz ve Latin ülkelerinden gelenlerse daha kolay uyum sağlıyor. Türkiye’de iş hayatında İngilizce görece yoğun kullanılıyor. İngilizce kullanımı konusunda sorunu olan ülkelerden gelen ve bu dili ileri düzeyde bilmeyenlerin bu konuda kendilerini geliştirme ihtiyaçları olabildiğinin de altı çiziliyor. Bu anlamda Araplar ve Rusların daha çok emlak yatırımı konusunda hizmet talebinde bulunduğu, Japonların ise tercüman desteğine ihtiyaç duyduğu üzerinde duruluyor.