Erik Bahçesi Kurmak Kazandırıyor

Erik bahçesi kurmak kazançlı. Son beş yıldır üreticisinin yüzünü en çok güldüren meyvelerin başında erik geliyor. Üreticinin ilgisi o kadar yüksek ki erik seraya girdi. Sera ürünleri bu hafta pazara gelmeye başlayacak. İlk ürün eriğin kilosu Silifke’de 300 TL’den satıldı.

1 dekar bahçenin maliyeti

Erik bahçesi kurmanın diğer meyve bahçelerinden pek farkı yok. 1 dekar alana 50-60 adet arası ağaç dikiliyor. Fidelerin tanesi 20 TL. Bir bahçeye 60 adet ağaç dikerseniz fide maliyeti 1.200 TL oluyor. Sulama, gübreleme ve işçilik maliyetleri eklendiğinde maliyet 5 bin TL’yi bulmuyor. Uzmanlar meyve bahçeciliğine girecek olanların en az 50 dekarla bu işe başlamalarını öneriyor. Küçük ölçeklerle yapılan işlerin maliyeti yüksek oluyor. 1 dekar bahçeden ise 2 ton erik elde edilebiliyor. Yani 1 dekar bahçeden ortalama 10 bin TL gelir elde etmeniz mümkün.

ERİK son yıllarda üreticisinin yüzünü en fazla güldüren meyvelerin başında geliyor. Geçtiğimiz yıllarda pazarda ve manavda eriğin kilo fiyatı 10 TL’nin altına düşmedi. Diğer meyve ve sebzelerin aksine tarla çıkış fiyatları da 4-5 TL arasında oldu. Bu fiyatlar haliyle üreticinin de keyfini yerine getirdi. Daha erken üretip pazarda avantaj sağlamak isteyen üreticiler eriği seraya da soktu. Böylece şubat sonu, mart başı gibi eriği piyasaya sunma şansı oldu.

Geçen hafta Mersin Silifke’de ilk erik hasadı yapıldı. İlk ürünün Anadolu’da hep yeri ayrıdır. Özel ve sembolik bir fiyatla satılır. İlk ürün erik bu yıl kilosu 300 TL’den alıcı buldu. Çeyrek altından daha değerli… Ancak dediğimiz gibi bu sembolik bir fiyat. Gerçek öyle değil. Önümüzdeki haftalarda piyasaya girecek yeni mahsullerle birlikte gerçek fiyatlar da oluşacak. Sahada yaptığımız araştırmada bu yıl erikte bol bir sezon bekleniyor. Hem örtü altı üretimde hem de açık alandaki ağaçların verimi oldukça iyi. İlk ürün Silifke’de hasat edildi. Tarla eriklerinin hasadına da mart ayı sonunda başlanacak. Nisan ayının ilk haftasında erikler piyasalara gelecek.

Dediğimiz gibi geçen yıl pazarda, manavda eriğin kilosu 10 TL’nin altına neredeyse hiç düşmedi. Bu fiyatlardan yola çıkarak Türkiye’deki erik üretimi ve pazarını araştırdık. Eriğin tarladan çıkış fiyatı 4-5 TL arasında. 2016 yılında toplam erik üretimi 297 bin 589 ton olarak gerçekleşti. Tarladan çıkış fiyatı baz alındığında bile en az 1.2 milyar TL’lik pazarı söz konusu. Perakende fiyatlarına göre ise 3 milyar TL’lik bir pazarı var.

ERİĞİN MERKEZİ MERSİN VE İLÇELERİ

Erik özel bir iklim istemiyor. Türkiye’de Edirne’den Hakkari’ye her bölgede üretmek mümkün. Eriğin ilk hasadı Mersin’de başlıyor. Bugün ticari olarak da en fazla erik bu ilde üretiliyor. Sonraki dönemlerde Hatay, İzmir, Aydın, Denizli, Bursa, Balıkesir erikleri piyasaya giriyor. Yaz ortasında ise rakımı biraz daha yüksek olan Afyon, Tokat, Amasya, Karaman gibi illerden erikler pazarlara ulaşıyor.

Eriğin ilk piyasaya çıktığı ilçelerden biri olan Silifke’nin Ziraat Odası Başkanı Cafer Doygun, sezona dönük umutlu açıklamalar yaptı. Silifke’nin erik üretiminde liderliğe geçtiğini belirterek,

“Bu yıl iyi bir sezon bekliyoruz. Örtüleri kaldırdık hasada başladık. Sembolik cafer hasadı yaptık. Bu haftadan itibaren hasat başlayacak. Ay sonunda da seraların dışında tarla eriklerimiz piyasaya girecek. İlk ürün 300 TL’ye satıldı. Gerçek fiyat için konuşmak erken. Ürün pazara inince fiyatlar oluşur. Son yıllarda erik bizleri üzmüyor. Bu yıl da iyi bir sezon geçireceğimize inanıyorum. Sadece seralarda zarar var. Seralar fırtınada çöktü. Dolayısıyla seradaki erik rekoltesi bu yıl düşük. Ancak tarlalardaki erikler bu açığı kapatır diye düşünüyoruz” diyor.

CAN ERİK İLK SİLİFKE’DE ÇIKIYOR

Tadımlık olarak az miktarda toplanan eriği 100 gramlık kaselerde İstanbul, İzmir ve Ankara gibi büyük şehirlere göndereceklerini vurgulayan Ziraat Mühendisi Özhan Gündüz, “Türkiye genelinde ilk turfanda can eriğinin Silifke’de çıktığını herkes biliyor. Bu nedenle de aşerip cam erik çeken kadınlar için eşleri uzak yerlerden ilçemize gelerek tadımlık olan bu eriklerden alıp gidiyorlar” diyor.

Dört senedir erik üretimi yaptıklarım belirten üretici Koray Kucur da, “Bu sene çok zor şartlarda üretim yaptık. Yoğun bir kar yağışı oldu. 70 cm kar yağdı. Sürekli soba yaktık. Gece gündüz uyuyamadık. Seralarımızı bu şekilde kurtardık. 10 sobada günde yarım ton kömür yakarak seraları kurtardık. Üç defa sera naylonumuz patladı. İyi tarım uygulamaları yaparak bu günlere geldik” dedi.

“HEM İÇTE HEM DIŞTA PAZARI İYİ”

Mersin Ziraat Odası Başkam Cengiz Gökçel de yaptığı değerlendirmede, son yıllarda narenciye ağırlıklı çalışan bir çok üreticinin bahçelerinin bir kısmını sökerek erik diktiğini vurguladı. Gökçel, “Mersin meyvecilik için çok uygun iklim koşullarına sahip.

Bölgenin klasik meyvesi narenciyedir. Ancak son yıllarda kazancı düşen narenciye üreticileri diğer meyvelere yönelmeye başladı. Erik de bunların başında geliyor. Narenciye bahçelerinin yüzde 30-40’ı eriğe dönüştü” diyor.

İstanbul Meyve sebze Komisyoncuları ve Tüccarları Derneği Başkanı Burhan Er, halci olmasına rağmen üretici kimliği de olan bir isim. Aydın’daki arazilerinde 950 adet erik ağacı bulunuyor. Bu nedenle de erik konusunda söz söyleyebilecek bir isim. Burhan Er, “Bir çiftçi olarak öncelikle iyi bir sezon geçireceğimizi umuyorum. Tarımda erken konuşmak iyi değildir. Hava şartlarına bağlı bir sektördür bizimki. İklim şimdiki gibi devam ederse bol bir sezon geçiririz. Ancak dolu, fırtına, don gibi beklenmedik afet yaşarsak tablo bir anda değişir. Eriğin hem iç piyasada hem de ihracatta pazarı iyi. Bu yıl da iyi olmasını bekliyoruz” diyor.

Erik çeşitleri

Can Grubu Erikler

■ Papaz eriği: Meyveleri iri, yuvarlak, sap çukuru hafif basıktır. Meyve boyu 30 mm, meyve ağırlığı 18 g’dır. Rengi yeşil, meyve gevrek ve suludur.

■ Can eriği: Papaz eriğine göre daha yuvarlak, açık yeşil, mayhoş ve suludur. Et dokusu incedir. Meyve eti sarı ve gevrektir. Olgunluk ilerledikçe yeme kalitesi artar. Meyve ortalama 15-20 gram ağırlığındadır.

■ Havran [Bekiroğlu]: İri, yuvarlak, kısa saplı, kabuk açık yeşil renkli ve olgun meyve sarıdır. Çekirdek ete yapışık ve oldukça küçüktür. Papaz eriğinden 10-15 gün sonra hasat edilir.

■ Aynalı eriği: Kabuk düz parlak sarı zemin üzerine kırmızı renklidir. Olgun meyve yuvarlak, meyve eti gevrek, sulu ve mayhoştur. Çekirdek ete yapışıktır.

■ Kebap eriği: Papaz ve can eriğine göre daha küçük meyvelidir. Meyve basık yuvarlak, parlak koyu yeşildir.

Tatlı ve gevrektir. Kendine verimlidir.

Japon Grubu Erikler

■ Formasa: Meyveler 55-60 gram ağırlığında ve kalp şeklindedir. Sarı yeşil zemin üzerine morumsu kırmızı renktedir. Meyve eti sarı, sulu, ince dokulu, gevrek, tatlı ve aromalıdır.

Haziran ayı sonunda hasat edilir.

■ Ciimax: Formosa çeşidinden bir hafta sonra olgunlaşır. Meyve yumurta şeklinde, kabuk kırmızı-mor ve sarı benekli kalındır. Meyve eti sarı, yumuşak sulu, orta tatlı ve çok aromalıdır.

■ Santa Rosa: Formasa ile aynı anda olgunlaşır. 55-60 gram ağırlığında meyveleri olan bir çeşittir. Kabuk koyu mor renkli, çok puslu ve caziptir. Meyve eti koyu pembe-kırmızı, tatlı, sulu ve aromalıdır.

Avrupa Grubu Erikler

■ Stanley: Ülkemizde en yaygın olarak yetiştirilen çeşittir. Ağustos ayının sonunda olgunlaşır. Meyve uzun, yumurta şeklinde ve boyunludur. Kabuk rengi koyu mor, çok mumlu, meyve eti sarı, sulu, lifli, gevrek ve tatlıdır. Sofralık olarak tüketildiği gibi kurutmalık ve sanayilik olarak da değerlendirilir.

■ Giant: Meyve yumurta şeklinde boyunludur.

Meyve dış kabuk rengi koyu kırmızı, mor renklidir. Meyve eti sarı, sulu, gevrek ve tatlıdır. Kendine verimlidir. Sofralık tüketime uygun bir çeşittir.

■ President: Ağustos sonu eylül ayı başında olgunlaşır. Meyve yuvarlak, kabuk rengi bordo, kırmızıdır. Sap çukur alanı geniş, karın çizgisi belirgindir.

■ Sugar: Temmuz ayı sonunda olgunlaşır. Meyve yumurta şeklindedir.

Kabuk kırmızı, mor renkli, meyve eti koyu sarı, sulu ve aromalıdır.

Çekirdek ete yapışıktır. Sofralık ve kurutmalık olarak değerlendirilir.