En yaratıcı fikir, aşı olana tavuk veren Endonezya’dan geldi

KORONAVlRÜS aşısı için bir yıl bekledik. Aşı bulundu, ülkelere dağıtımı yapıldı. Bu kez de ortaya aşı karşıtları çıktı. Gerekçeler çeşitli. “Aşı var diye olmak zorunda değilim”, “Benim biyolojik yapımı bozar”, “Zeka geriliğine neden olur”, “Kısır kalırım”, “Güvenmiyorum. Ciddi hastalık yapar veya ölüme yol açar”, “Risk almak istemiyorum”, “Hastalar yüzde 99 oranında iyileşiyor. Neden aşı olayım?” vs…

Aşı karşıtları işi o kadar ileri götürdü ki, Londra’da bir AVM’yi basma cesaretini bile gösterdiler. Bazıları da “sürü bağışıklığını bekleme eğiliminde. Ne var ki sürü bağışıklığı için toplumun en az yüzde 70’ini aşılamak gerekiyor. Çocukluk çağında gerekli olan verem, çocuk felci, boğmaca, tetanoz, menenjit, zatürre, hepatit A ve difteri gibi aşılar dışında aşı olmak, kişinin tercihine kalmış; grip aşısı gibi. Fakat bu, ölümcül yeni bir virüs. Geriye insanları ikna yöntemleri kalıyor. Bazı yerlerde de teşvik edici hediyeler. Bunların neler olduğuna bakalım…

ABD

Kaliforniya eyaletinde aşı olanlara ikramiye dağıtılacağı açıklandı. Büyük ödül, on kişiye 1.5 milyon dolar. Aşılı Amerikalılara dağıtılacak toplam ödül, 116.5 milyon doları buluyor. Ohio, Maryland ve New York eyaletlerinde de benzer bir piyango düzenlendi. Bazı eyaletlerde kazananlar açıklandı bile. Virginia eyaletinde ise çekilişe gerek olmadan, aşı olan herkese 100’er dolar veriliyor. Florida eyaletinde konserlere aşısız girmek isteyen seyircilerin, 55 kat daha fazla bilet ücreti ödemesi gerekiyor. İngiliz yayın kuruluşu BBC’nin haberine göre ABD’de şirketler, aşı olmayan elemanlarını işten çıkarma yetkisine sahip. Bu da, çalışan Amerikalıların aşı olmaları için etkili bir teşvik. Elemanını aşı oldu diye ödüllendiren şirketler bile var.

ALMANYA

Başbakan Angela Merkel ve ülkenin 16 eyaletinin başbakanları, aşı olanlara “ayrıcalıklar” tanınması konusunda fikir birliğine vardı. Ayrıcalıkların başında seyahat serbestliği geliyor. Deutsche Welle’nin haberine göre aşılı Alman vatandaşları, aşı olmayanlara oranla eski özgürlüklerinin hepsine kavuşacak. Ülke dışından gelseler bile karantinaya alınmayacak, pandemi döneminin gerektirdiği kısıtlamalara tabi tutulmayacak. Aşı takviminin gerisinde kalan Almanya’da, her üç Alman’dan biri aşı olmayı reddediyor.

BREZİLYA

Önceleri Covidl9’u ciddiye almayan Brezilya, rekor sayıda ölümleri istatistiklere geçirince aşılama kampanyalarına hız verdi. “Korona yüzünden sızlanmayı bırakın” diye halka sert çıkan Başkan Bolsonaro bile aşı olmak istemeyenlerin ikna edilmesi talimatını verdi. Amazon bölgesindeki yerlilerin, söylentilere çabuk inandığı, bunun için de bölgeye doktorlarla birlikte din adamlarının gönderildiği ifade ediliyor. Mobil telefon operatörleri ise aşı olanlara, ücretsiz uygulamalar, ücretsiz internet bağlantıları ve konuşma ücretlerinde indirim sağlıyor.

ÇİN

Nüfusu 1 milyar 398 milyonu bulan ülke, aşı olmak istemeyenlere 50-100 yuan (67-134 TL) değerinde parapuan veya nakit teklif ediyor. South China Morning Post gazetesine göre bir paket un, tuvalet kağıdı, ev aletleri, alışveriş çekleri, oyuncak, paket çay, çörek, yumurta, promosyonlardan bazıları. Çin’de aşılı olanlar, otellere giriş yapabilecekler, metroyu kullanabilecek.

ENDONEZYA

Amerikan CNN televizyonuna göre Endonezya’da aşı olanlara, canlı birer tavuk veriliyor. Kırsal kesimde aşı olmak istemeyenlerin çoğunlukta olması üzerine böyle bir karar alındı. Ancak tavuk kazanmak için 45 yaş ve üzeri olmak gerekiyor.

Teşvik oldukça işe yaradı. Köylerde günde 25 aşı yapan sağlık görevlileri, halen günde 250 aşı yapmaya yetişemiyor. Endonezya, pandemiden en çok etkilenen ülkelerden. Şimdiye kadar iki milyon vaka görüldü, 53 binden fazla ölüm kayıtlara geçti.

FRANSA

Fransa’da durum oldukça vahim. Yetişkinlerin yarısı aşı olmak istemiyor. Zaten çocukluk aşıları suçlanıyordu, şimdi korona aşısına güven çok çok daha az. Çocuğu sakat doğan, zeka özürlü olan, otizm olan anneler, bunun sebebini zorunlu oldukları aşılara bağlıyorlar (Otizm, genelde üç yaşında başlayan ve ömür boyu süren bir gelişim bozukluğu). “Anti-aşı” web sitelerinin çokluğu, halkın aşı aleyhtarı olmasında büyük etken. Bu nedenle Fransa’nın işi zor. Fransızlar, parayla, bedava alışveriş çekleriyle, yumurtayla, tavukla ikna edilecek gibi değil.

HİNDİSTAN

Ülkenin etkili gazetelerinden Hindustan Times’a göre bazı eyaletlerde aşıyı teşvik için kadınlara altın hızma, erkeklere de blender veriliyor. Buruna takılan hızmalar, Hintli kadınların en gözde süs aksesuarı olmakla birlikte erkeklerin blender’ı ne yapacağı merak konusu. Ücretsiz yumurta paketi, atıştırmalıklar, indirimli yemek, tatlı, kırtasiye ürünleri, yüzde 5 emlak vergisi indirimi vaat eden eyaletler de var.

KANADA

Kanada’da teşvik, “aşı olmazsanız işinize dönemezsiniz” şeklinde. Halkın dörtte biri aşı olmak istemiyor. Fakat aşıyı reddedenleri de iyi şeyler beklemiyor. Aşı karşıtları, aşı olanların sahip olduğu serbest dolaşım, restoranlara girme, metroyu kullanma gibi ayrıcalıklardan mahrum. Kısacası, aşı olmak istemeyenlere hemen hemen her alanda kapılar yüzlerine kapanıyor.

ROMANYA

Drakula’yı sevenler, ödüllü aşı olabiliyorlar. Irlandalı yazar Bram Stoker’m oluşturduğu korku karakterinin efsanevi evi “Bran Castle”ı ziyaret edenler, bugün müze haline getirilmiş şatoda aşı olma imkanı buluyor (Romenler şatoya “Bran” diyor). Şatonun yöneticisi Alex Priscu, “Çok iyi sonuç aldık. Hafta sonu 400 kişiyi aşıladık. Ancak fazla ziyaretçi yüzünden aşılama işlemini 200 kişiyle sınırlamak zorunda kaldık” diyor. Şatoya giriş bedava. Ancak bilet alanlar, halka kapalı olan işkence odalarını görme imkanı da buluyor. Ürkütücü bir ödül.

Rus haber ajansı TASS’a göre ülkede aşı zorunlu değil. Zorunlu olması için önerilerde bulunuldu ama Devlet Başkanı Vla-dimir Putin, kesin olarak aşı olup olmamanın halkın tercihine bırakıldığını bildirdi. Fakat gün boyu çok fazla kişiyle karşı karşıya olmak durumunda olan meslek sahipleri için aşının, ikna yoluyla veya teşviklerle yapılmasının mümkün olacağı belirtiliyor. Halk, aşıya güvenmiyor. Moskova Belediye Başkanı Sergei Sobyanin, “İnsanlar hastalanıyor, ölüyor, ama yine de aşı olmak istemiyor” diyor. Bazı kişilerin, aşıyı biyolojik silah olarak gördüğünü de kaydeden Sobyanin, emeklilere bin rublelik (120 TL) hediye kartları ve alışveriş kuponları dağıtıldığını sözlerine ekliyor.

SIRBİSTAN

Aşı olan herkese 3 bin dinar (250 TL) veriliyor. Aşılama çalışmalarının yavaşladığı bir dönemde, böyle bir karar alma gereği duyuldu. Aşıdan kaçmanın sorumsuz bir davranış olduğu vurgulansa da bunun cezai bir işlemi yok. Kamu çalışanlarının ücretli izin alamayacağı da karara bağlandı. Bu durum, daha önce para almadan aşı olan kesimde hoşnutsuzluk yarattı.

TAYLAND

Bu Uzakdoğu ülkesinde aşı olmak istemeyenler, aşı olmaya karar verirse milyoner bile olabilirler. Hükümet, aşı olan Tayland vatandaşlarından birine çekilişle milyon dolarlık bir apartman dairesi vermeyi taahhüt etti. Ayrıca şirketler çalışanlarına, elbette ki aşı olmuşlarsa, ücretli izin vermeyi garanti ediyor.