Dünyayı seramikle kapladık
Türk seramik-vitrifiye sektörü, son 15 yılda üretim ve ihracatını iki kata yakın artırdı. Kapasite artırıcı yatırımlara hız veren yatırımcılar, şirket satın almalarıyla rakiplerinin pazarlarında etkinlik kurmaya başladı…
TÜRKİYE seramik sanayi, dünya üzerinde kaplama malzemelerinde sekizinci, sağlık gereçlerinde dördüncü en büyük üretici. Seramik karolarda ve sağlık gerekçelerinde dünyanın dördüncü büyük ihracatçısı olan Türkiye, Avrupa’nın seramik karolarda üçüncü büyük ve sağlık gereçlerinde ise birinci ihracatçısı konumuna ulaştı.
Bunda 1990’larm ortalarında artan yatırımların önemi büyük. Büyüyen Türkiye’den hem iç pazarda hem de ihracatta payını alan sektör bir zamanlar bir avuç markanın hakimiyetindeyken bugün farklı sermaye guruplarının yatırımlarıyla 30’a yakın önemli büyüklükte tesise sahip. Seramiksan, Yüksel Seramik, Yurtbay Seramik, Graniser gibi firmalar 1990’lı yıllarda çıktıkları yolda önemli bir mesafe aldılar.
ÇİN EN BÜYÜK RAKİP
İş Bankası uzmanlarından Dilek Sarsm Kaya’nm Eylül 2016’da hazırladığı Seramik Sektörü raporuna göre, seramik sektörü seramikten kaplama malzemeleri, sağlık gereçleri, refrakter ürünler, ev ve süs eşyaları ile teknik ürünleri kapsıyor. Dünyada seramik sektörünün tüm alt sektörlerinde üretim ve ihracatta Çin’in hakimiyeti var. Dünya seramik kaplama malzemeleri üretiminin yaklaşık yüzde 50’sinin gerçekleştiği Çin sektörde fiyat avantajına sahipken, İtalya ve İspanya tasarım, kalite, markalaşma ve teknoloji gibi alanlarda öne çıkmakta. Dünya ev ve süs eşyaları ihracatının yaklaşık yüzde 71’i Çin tarafından gerçekleştirilirken, refrakter sektörü de ülkede hızlı bir büyüme kaydetti.
Türkiye’de seramik sektörü, yaklaşık 3.3 milyar dolar düzeyinde üretim değerine ve 36 bin civarında çalışana sahip. Dolaylı istihdam da dahil edildiğinde sektörün sağladığı toplam istihdam 220 bin kişiye ulaşıyor. TÜ1K verilerine göre, 2014’te seramik sektöründe 882 firma faaliyet gösteriyor. Sektörde üretimin yüzde 55’ini seramik kaplama malzemeleri, yüzde 13’ünü seramik sağlık gereçleri, yüzde 8’ini refrakter ürünler, yüzde 7’sini ise ev ve süs eşyaları imalatı oluşturuyor. Sektör genelinde hammaddenin yüzde 90’mın da yurtiçinden temin edildiğini belirtelim.
KAPASİTELER ARTTI
Seramik Kaplama Malzemeleri Üreticileri Derneği verilerine göre, 2002 yılında 255.1 milyon metrekare olan seramik kaplama kurulu kapasitesi, 2016’da 432 milyon metrekareye ulaştı. Halen 25 seramik kaplama üreticisi firma bulunurken, bu kapasitenin fiilen 300 milyon metrekaresi kullanılıyor.
Avrupa’nın bir numaralı ihracatçısı olduğumuz “seramik sağlık gereçleri” olarak bilinen banyo, tuvalet, mutfak gibi alanlarda kullanılan lavabo, eviye, klozet, rezervuar, bide helataşı, pisuar, duş teknesi gibi vitrifiye ürünlerini üreten veya yapan Türkiye’de 33 üretici firma var. Son 15 yıldır önemli bir yatırım atağına kalkan firmalar 2002 yılında 194 bin 500 ton olan üretim kapasitesini 2016 yılı sonu itibariyle 345 bin tona yani 24 milyon adet üretim miktarına çıkardı.
Türkiye’de seramik kaplama malzemesi ile vitrifiye ürünlerini birlikte üreten firmalar olduğu gibi ayrı ayrı üreten firmalar da mevcut. Seramik kaplama üreticilerinin bazıları (Vitra, Ege Seramik, Toprak gibi) aynı zamanda iddialı birer seramik sağlık gereçleri üreticisiyken, yalnızca vitrifiye alanına yönelmiş Çorum merkezli Isvea (Ece Holding) ve Zonguldak merkezli Creavit (Çanakçılar Seramik) gibi üreticiler olduğunu da belirtelim. Hangi alanda olurlarsa olsunlar firmaların tümü son 10 yılda oluşan yatırım ikliminden yararlanıp yatırımlarım büyüttüler.
YATIRIMLAR TAM GAZ
Sektörün en büyüğü olan Kaleseramik, bundan 59 yıl önce İbrahim Bodur öncülüğünde üretime geçen ilk seramik fabrikasının yerine, modem bir granit fabrikası inşa etti. Kaleseramik tesisleri içinde, yaklaşık 100 milyon TL’lik bir yatırımla tamamlanan granit fabrikası 2016 yılı başında üretime başlarken, Creavit üretim kapasitesini iki katma çıkaracak 25 milyon dolarlık yatırımım devreye aldı. Son yılların dinamik firmalarından Graniser ise, 2.8 milyon metrekarelik sırlı porselen yatırımını geçen yılın ikinci yarısında tamamladı. Bu tesis yüzde 70 oranında ihracata yönelik ürünler üreterek firmanın ihracatının 65 milyon dolar seviyelerine çıkartılması hedefini realize edecek. Seranit ise halen 100 milyon dolarlık bir yatırım planı yaparken, Yurtbay Seramik de yaptığı yeni yatırımla kurulu kapasitesini 16 milyon metrekareden 22 milyon metrekareye çıkarmayı planlıyor.
RAKİPLERİNİ SATIN ALDILAR
Seramik ve vitrifiye sektörünün önemli temsilcileri yalnızca doğrudan yatırımla değil yurtdışmda da şirket satın alma ve birleşmeleriyle dünyadaki konumlarım sağlamlaştırmaya ve pazarlarını büyütmeye çalışıyorlar. Sektörün öncüsü Kaleseramik, 2011’de İtalya’nın önde gelen markaları Edilcuoghi ve Edilgres’i üreten Fincuoghi şirketini satın alırken, Seramiksan 2014’te İtalya’nın en büyük üreticilerden olan ve 86 ülkeye ihracat yapan Rondine Group’un yüzde 50’sini bünyesine kattı. Çorum merkezli Ece Holding ise 2013’te 54 yıllık geçmişe sahip ve İtalya’nın lider markası Isvea’yı satın alarak büyük ses getirdi.
YATIRIMLAR SÜRÜYOR
Seramiksan Türkiye Satış Müdürü M. Süreyya Çağlar, “Seramiksan olarak bugün sadece Türkiye’de değil 2013 yılında ortak olduğumuz Rondine markası ile İtalya’da üç ayrı tesiste üretim yapıyoruz” diyerek sözlerine başlıyor. 1994’te 1.5 milyon metrekare yıllık kapasite ile üretime başlayan Seramiksan, bugün 33 milyon metrekare yıllık üretime sahip. Yatırımlarının sürdürdüklerini belirten Çağlar şöyle konuşuyor:
“2013 yılında ürün gamımıza vitrifiyeyi ekledik. Dünyadaki en modern vitrifiye üretim tesisine sahibiz. Buradaki yatırımımız tamamlandığında yıllık 2 milyon adetlik bir kapasiteye ulaşacağız. Seramiksan olarak 2016 ^ yılında önemli bir yatırım gerçekleştirdik. Türkiye’nin en modern ve dünyanın sayılı porselen ve granit karo üretim tesisi yatırımına imza atarak üretim gamımızı genişlettik. 5.5 milyon metrekare üretim kapasiteli, bu yatırımımızla büyük ebatlarda unglazed (sırsız) porselen karo üretimlerine başladık.”
“2017’DEN UMUTLUYUZ”
Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçıları Birliği (ÇCSİB) Başkanı Bahadır Kayan, birlik ihracatının yüzde 33’ünün seramik ihracatından oluştuğunu belirterek sözlerine başlıyor. Seramik-vitrifiye ihracatının 2016 yılında bir önceki yıla göre ihracatın miktar bazmda yüzde 6.2, değer bazında yüzde 1.3 arttığını ve 945 milyon dolar seviyesinde gerçekleştiğini belirtiyor.
“NAVLUN DESTEĞİ GEREKİYOR”
Ekonomi ve Strateji Danışmanlık Hizmetleri Kurucu Ortağı Doç. Dr. Can Fuat Gürlesel’in öngörülerine göre, 2017 yılında seramik karo üretiminin yüzde 2-3 arasında bir büyüme göstermesi bekleniyor. “2017 yılı öncelikle 2016 yılındaki üretimi düşüşünün telafi yılı olacaktır” diyen Gür lesel, Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçıları Birliği için Aralık 2016’da hazırladığı bir raporda şu değerlendirmelere yer veriyor:
“Seramik karo ve kaplama ihracatı 2017 yılında yüzde 5-6 arasında artış gerçekleştirebilecektir. ABD pazarında canlanma etkili olacaktır. Uzak yol navlun desteği alınması halinde Gü- °oÇ ney Amerika ve Afrika pazarları da daha belirgin katkı sağlayacaktır. Rusya yeniden büyümektedir. Yakın ve komşu pazarlarda son iki yıldır yaşanan zayıf talep ise toparlanacaktır. AB pazarı da büyümeye devam edecektir. Seramik sağlık gereçlerinde üretim yıl genelinde yüzde 5-6 arasında bir büyüme gösterecektir. İç ve dış talep göreceli yine daha canlı olacak ve üretimi destekleyecektir. Konut dışı ve özellikle konut yatırımları seramik sağlık gereçleri talebim desteklemeye devam edecektir. Seramik sağlık gereçleri ihracatı 2017 yılında yüzde 8-10 arasında bir ihracat artışı gerçekleştirebilecektir. ABD ve AB pazarlarından talep artacaktır. Ortadoğu ve Rusya pazarları da toparlanacaktır.”
2023 HEDEFİ: 3.5 MİLYAR DOLAR
Türk seramik sektörü ulaştığı noktadan aldığı cesaretle 2023 ihracat hedefini 3.5 milyar dolar olarak belirledi. Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçıları Birliği (ÇCSİB) Yönetim Kurulu Başkanı Bahadır Kayan, bu hedefe ulaşmak için ihracat yapılan ülkelerdeki pazar payını artırmaya ve yeni pazarlarda kalıcı ilişkiler kurmaya odaklandıklarım belirtiyor. Türkiye’nin önümüzdeki dönemde de dünyanın önde gelen seramik ihracatçı ülkesi olmaya devam edeceğini belirten Kayan; “8 bin yıllık bir geçmişe sahip seramik, her şeyden önce Anadolu’nun kültürel bir mirası… Bu eşsiz birikimden aldığımız güçle, bugün ülke olarak, dünyanın en büyük seramik üreticisi ve ihracatçılarından biri konumuna geldik. Bu konumu güçlendirmek için var gücümüzle çalışıyoruz” diyor.
Seramiksan Türkiye Satış Müdürü M. Süreyya Çağlar ise, 2023 hedeflerine ulaşılabilmesi için sektör adına yapılması gerekenleri şöyle özetliyor: “Sektörün hedeflerine ulaşması, yurtdışmdaki gücünü artırması için öncelikle Türk insanının ve Anadolu’nun binlerce yıllık birikimini ortaya çıkaracak bir tarzın oluşturulması gerekiyor. Bunun içinde Ar-Ge faaliyetlerine daha çok bütçe ve zaman ayrılmalı. Ayrıca iç pazarda da üreticilerin taklit ürünlerin yerine farklı ürünlerin ortaya çıkması için daha çok çalışması ve tasarıma gerekli yatırımların yapılması gerekiyor. Sektörde, kalifiye eleman ihtiyacı için özellikle üretim alanında endüstri meslek liselerinin ilgili bölümlerine daha fazla öğrenci alınması, Milli Eğitim Bakanlığı’nm ilgili bölümleri çoğaltması gerekmekte.”
RAHİME BAŞ UÇAR
