Dört Genç Kadın Girişimcinin Başarı Öyküsü

Dört genç kadın… 1980’li yıllarda dünyaya geldiler, iyi eğitim aldılar. İyi bir kariyer fırsatları da oldu. Ancak onlar, fikirlerine yatırım yapmaya, geleceği bu fikir üzerine kurgulamaya karar verdi. Didem Yeni giysici.com’u, Gizem Koç tarziman.com’u, Hande Çilingir SOCIAPlus’ı ve Natali Yeşilbahar vitringez.com’u kurdu. Bugün istisnasız hepsinin hedefinde, start up’larını büyütmek ve yurtdışına açılmak var.

GİZEM KOÇ/ TARZIMON.COM’UN KURUCU ORTAĞI
“BAŞARISIZLIKLARLA GİRİŞİMCİ OLDUM”

Tarzimon.com’un kurucu ortağı Gizem Koç, 1986 Eskişehir doğumlu. Eskişehir Anadolu Lisesi’nde okuduktan sonra ODTÜ Endüstri Ürünleri Bölümü’nü bitirdi. Endüstri ürünleri tasarımının tek tercihi olduğunu ve bu yönde eğitim almanın iş yaşamında birçok faydasını gördüğünü de söyleyen Koç, “Genelde iş dünyasında ve girişim ekosisteminde mühendis veya işletme kökenli kişiler bulunuyor. Tasarım eğitimi, benim farklı bir bakış açısı kazanmamı sağladı” diye konuşuyor.

İş yaşantısına mezuniyet sonrasında tasarımcı olarak başlayan Koç’un hem üniversitede hem iş yaşantısının ilk dönemlerinde girişimci olmak gibi bir hedefi yoktu. Peki onu girişimciliğe iten neden neydi? Bu soruyu Koç, şöyle yanıtlıyor: “Endüstri ürünleri tasarımcısı olan kişiler, meslekleri gereği sürekli insanları inceler ve gördükleri ihtiyaca bir çözüm geliştirir. Tabii bu daha çok endüstriyel ürün’ bazında oluyor. Tesadüfen birkaç tasarımcı arkadaşımızla beraber bir servis ihtiyacı olduğunu gördük. Şu an birçok örneği olan internetten usta çağırma hizmetini tasarladık. Sadece birkaç gün konuşulan bir konu, tesadüfen MIT Enterprise Forum Business Plan yarışmasını görmemizle bir girişimcilik serüvenine dönüştü. İlk defa ekosisteme bu şekilde girdim.”

Ancak Koç’un ilk deneyimi başarısızlıkla sonuçlandı. Bu deneyim Koç’a, iş yapacağı kişilerin ve halihazırda var olan işleyişin önemini gösterdi. “İlk fikrimizde, pazar araştırması yaparken ve iş ortaklıkları kurarken aslında iş yapacağımız kişilerle sağlıklı diyalog kurmak için servis sektöründe yeteri kadar tecrübeli olmadığımızı gördük” diyen Koç, hizmet sektörü hakkında bilgi sahibi olmamaları ve mevcut işleyişin farklı dinamikleri olduğunu pazara girince daha iyi anladıklarını söylüyor.

Bu tecrübeler, onun bildiği alanda top koşturmaya karar vermesini sağladı. Tasarım alanında iş yapmaya karar verdikten sonra buradaki sorunları görmek Koç için çok da zor olmadı. Çevresi nedeniyle bu alandaki sorunların farkında olması, işini kolaylaştırdı. Tasarımcıların satış konusunda sıkıntı çektiğini gören Koç, bu sorunu çözmek için birçok farklı model geliştirdi. Mevcut e-ticaret pazarında ayrışmak için de sosyal bir tasarım platformu vizyonuyla yola çıkarak Tarzimon. com’u kurdu. Tarzimon, tasarım ürünlerine odaklı bir sosyal paylaşım sitesi.

AZ SERMAYENİN ETKİSİ

Sosyal alt yapısıyla beraber sosyal bir pazaryeri tasarladıklarını anlatan Koç, oyunlaştırmayla sosyalliği artırdıklarını da söylüyor. Şöyle ki Tarzimon.com’a üye olmanızla profiliniz açılıyor. Beğendiğiniz ürünleri profilinize ekleyebiliyorsunuz. Sonrasında profilinizden satış olduğunda siz de gelir elde ediyorsunuz.

Bu aşamada kullanıcılarla görüşmeleri sonucunda farklı sitelerden de ürünleri profillerine eklemek istediklerini öğrenen Koç, bu yönde tarzimon.com’u değiştirdiklerini ve tasarım ürünlerine olan odağını bozmadan, üyelerin dışarıdan da tarzimon.com’a ürün eklemesi için gerekli sistemi kurduklarını anlatıyor. Yani sosyal pazaryeri olma hedefiyle çıkılan yolda, alışveriş yapılan ve kazandıran bir pinterest olarak ilerleme yaşandı. Tamamen kendi özsermayesiyle işletmeyi kurduklarını söyleyen Koç, kısıtlı sermaye olmasının kendilerini daha yaratıcı kıldığından da bahsetmeden geçmiyor.

BİZ DE YANLIŞLAR YAPTIK

Bir işi kurduktan sonra en önemli işlerden biri, ortaya çıkan ürün ve hizmetin pazarlama aşamasıdır. Bu noktada pek çok farklı yöntem denediklerini söyleyen Gizem Koç, birçoğunda da başarısız olduklarını anlatıyor. Koç, şöyle devam ediyor: “Farklı yöntemler denemeden başarılı olacağınız modeli bulamazsınız. Bu işin net bir tarifi yok ne yazık ki. Her girişimin farklı ‘en iyi’ tarifi var. Sürekli geri dönüşleri (R0I) takip ederek en iyi modeli bulduk. Bu süreçte yanlış yerlere yanlış harcamalar yaptık diyebilirim. Ancak denemeden bunu bilemezdik.”

HANDE ÇİLİNGİR/ SOCIAPLUS’IN KURUCU ORTAĞI
ALTIN ARAYICILARI BANA İLHAM VERDİ

1984 doğumlu olan Hande Çilingir, mezuniyetinin hemen sonrasında girişimci olanlardan değil. The London School of Economics, Economics&Management bölümünden mezun olan ve sonrasında Shanghai University’de ‘International Chinese and Culture’ yüksek lisans programına devam eden Çilingir, üniversite yıllarında yarı zamanlı çalışarak iş hayatına girdi.

Farklı şirketleri, iş yapış tarzlarını ve en önemlisi kültürlerini öğrenmek, hangi alanda kariyerine devam edeceğine karar vermek adına PepsiCo, Zorlu Holding, Eczacıbaşı, Alarko gibi şirketlerde fınans, iç denetim, pazarlama ve satış gibi departmanlarda çalıştı.

Profesyonel kariyerini ise Londra ve Şanghay’da uluslararası şirketlerde devam ettirme şansı buldu. Tüm bu farklı tecrübeler, Çilingire net ve berrak hedefler koymada çok yardımcı oldu. Üniversiteden arkadaşı Serhat Soyulerel ile üniversitenin kütüphanesinde çalışırken okudukları bir yazı, Bilgiaid’in kuruluşuna ilham verdi. Çilingirin bu start up’ı Juniors Chamber International tarafından ‘Yılın Sosyal Girişimi’seçildi.

YENİ ORTAKLAR GELDİ

Bu işten hisselerini bir yatırımcı şirkete satarak çıkan iki ortak, hemen akabinde yeni bir girişime imza atmak üzere kolları sıvadı. 1800’lü yıllarda Kaliforniya’da en çok kazananlar altını bulanlar, Kaliforniya’ya altın aramak için ilk gelenler ve Kaliforniya’ya altını aramaya gelenlere kazma, kürek gibi araçlar satanlardan oluşuyor. Bundan hareketle e-ticaret alanında belli köşelerin kapılmış olduğunu fark eden iki ortak, altın arayanlar olmak yerine altın arayanlara ihtiyaçları olan araçları yaratan bir şirket olmaya karar verdi. Bu doğrultuda, e-ticaret sitelerinin satış ve dönüşüm oranlarını artırıcı, tamamı teknolojik uygulamalar üzerinde çalışmaya başlayan iki ortağa, yazılımdan sorumlu olmak üzere Oracle çıkışlı arkadaşları Mehmet Sinan Toktay da katıldı. 2011 Eylül’de çalışmalara başlayan üç ortak SOCIAPlus’ı kurdu. Yaklaşık 6 ay süren pazar araştırmalarından sonra ürün fikirlerini oluşturan ekip, takım kurmaya başladı. Çilingir, “Dördüncü ortak ve satış tarafından sorumlu olmak üzere aramıza Arda Köterin katıldı. Arda’nın da P&G ve Colgate&Palmolive gibi uluslararası bir şirkette satış yöneticisi olarak tecrübeleri vardı. Son olarak yine kurucu ortak olarak aramıza Rocket Internet’ten transfer ettiğimiz Okan Yedibela katıldı.”

YATIRIMCILARIN İLGİSİ

Iş modeli, B2B üzerine kurulu olduğundan pazarlama çalışmaları yapmak yerine potansiyel partner’lara, birebir yaptıkları ziyaretlerle ürünlerini anlatarak ilerleyen ortaklar, ilk 9 ayda şirketi kendileri finanse etti. Devamında ise yatırım alındığını söyleyen Çilingir, şöyle devam ediyor: “Uygulamalarımızın hepsini, ‘Software as a Service’modelinde sunduğumuzdan, e-ticaret sitelerinden tüm SAAS modellerinde olduğu gibi, aylık olarak belirli bir ücret alıyoruz. İlk 9 ay şirketi kendimiz finanse ettik, ilk melek yatırımımızı, Galata Business Angels’dan aldık. 400 bin TL yatırımın ardından geçen mayıs ayında Ingiltere ve Rusya açılımımız başladı. Bu açılım başarılı ilerlediğinden, yurtdışından hızlı büyümek adına kısa bir süre önce 700 bin dolar civarlarındaki ikinci tur yatırımımızı aldık.”

Ingiltere, Rusya ve son olarak da Fransa ile devam eden açılımlarda, şu an 4 farklı ülkeden, 100’ü aşkın partnerleri bulunduğunu anlatan Çilingir, teknolojileriyle artık içerik sitelerini de hedefledikleri için önlerindeki pazarın oldukça genişlediğine vurgu yapıyor.

YAKIN COĞRAFYAYA ULAŞACAĞIZ

Bugün şirkette 28 kişilik bir ekip var. Yurtdışında 7 kişilik bir operasyonla büyümelerini sürdürdüklerini söyleyen Hande Çilingir, hedefleriyle ilgili şunları söylüyor:

“Hedefimiz, yakın coğrafyamızı kapsayan bölgenin (Rusya, Ortadoğu, Doğu Avrupa) en büyük SAAS şirketi olmak ve bunu yaparken de Türk teknolojisini, bu coğrafyaya ulaştırıyor olmak istiyoruz. Ağustos ayında Ortadoğu, öncelikli olarak da Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan, ocak ayında ise Doğu Avrupa açılımımız başlıyor olacak.”

NATALİ YEŞİLBAHAR/VİTRİNGEZ.COM’UN KURUCU ORTAĞI
TEKNOLOJİMİZİ YURTDIŞINA TAŞIYACAĞIZ

, Marmara Üniversitesi Radyo, TV ve Sinema Bölümü mezunu. Aile işi otomotiv yedek parça üretimi olan Natali Yeşilbahar, baba işine hiç bulaşmadı. İnternetin gelişimiyle beraber e-ticaret siteleri ve sosyal medya konusunda çalışmayı tercih etti. Bir gün spor ayakkabısının yırtılmasıyla beraber yeni bir ayakkabı almak için internete girmesi de bu iş modelini geliştirmesine vesile oldu. Bu süreci Yeşilbahar, şöyle anlatıyor:

“Spor ayakkabı almak için pek çok internet sitesini tek tek gezmek zorunda kaldım ve bu işin nasıl daha kolay yapılabileceğini düşünmeye başladım. Bir kutuya ihtiyacını yazıp aradığın ürünü tüm markalarda karşına çıkaran bir sistem olsa diye düşünürken, bunun iyi bir iş fikri olacağını düşündüm. Yakın arkadaşın! ve sektörde 16 yıllık deneyimi olan Önder Göğebakan’a konuyu açtım. Dünyada bu tarz platformların olduğunu ama Türkiye’de bu kapsamda bir işin henüz yapılmadığını söyledi. Ben de ona bu işi beraber yapmayı teklif ettim ve o günden beri beraber çalışıyoruz.”

1 MİLYONDAN FAZLA SEÇENEK

Dünyada internet girişimcileri genellikle iş fikirlerinin temellerini garajda atıyor. 4-5 ayı araştırma yaparak geçiren Yeşilbahar ve Göğebakan ise Yeşilbahar’ın babasına ait şirketin küçük toplantı odasında Vitringez.com’un ilk tohumlarını attı. İlk yatırımını ailesinden alan Yeşilbahar, öncelikle işin pazarlamasına odaklandı. Büyük markalar ve internet sitelerinin yöneticileriyle görüşen girişimci, yıllardır bu sektörde var olmanın avantajıyla tanıdığı marka yöneticilerinin onayını aldı. Bütün bu çalışmalar meyvelerini vermeye başladı ve arka arkaya markalar platforma katıldı. Geçen yıl sonunda açılmasına rağmen bugün Vitringez.com’da, 11 bin 400’den fazla marka ve 118 e-ticaret sitesi altında çantadan saate, giyimden aksesuara, ayakkabıdan kozmetiğe 1 milyondan fazla ürün seçeneği sunuluyor.

Vitringez.com’u alışveriş yapma odaklı kullananlar olduğu kadar, meraktan ve trendleri görmek için gezenlerin de olduğunu söyleyen Natali Yeşilbahar, özellikle dizi saatlerinde daha çok siteye girildiğini belirtiyor. Daha çok çocuklu ailelerin siteye giriş yaptığını anlatan Yeşilbahar, kadınları genellikle çocukları için alışveriş yaptığının, erkeklerin ise en çok saat aradığının bilgisini veriyor. İndirim alarmı ve moda alarmı gibi seçeneklerinin olduğunu da belirten Yeşilbahar şöyle konuşuyor:

“Örneğin bir saat beğendiniz ve pahalı geldi, ‘indirime girince haber ver’ butonuna bastığınızda, saat indirime girdiğinde size haber veriyoruz.”

YENİ ÖNERİLER SUNACAK

Dünyada kişiselleştirilmiş alışveriş deneyimi gün gittikçe önem kazanıyor. Kişiselleştirme, e-ticaret kullanıcılarına daha pratik ve keyifli bir alışveriş deneyimi sunuyor. Bu konuda yapacakları ve gelecek hedefleriyle ilgili olarak Yeşilbahar, şöyle konuşuyor:

“Vitringez.com olarak üzerinde çalışmaya başladığımız kişiselleştirme özellikleriyle kullanıcılarımızın alışveriş alışkanlıkları, aramaları, marka seçimleri gibi özelliklerine bakarak ilgi alanlarına göre ürünler ve öneriler sunacağız. Kısa vadede, gelecek yıl için hedefimiz, 2 milyon ürün ve 18 bin marka ile tüketicilere alışveriş keyfini yaşatırken, hayatlarını kolaylaştırmaya devam etmek. Gelecek 3 yıl içinde internetten alışveriş yapan her 4 kişiden l’inin Vitringez.com deneyimini yaşamasını hedefliyoruz. Uzun vadede ise Vitringez.com teknolojisini diğer ülkelerdeki alışveriş ve moda tutkunlarına sunmayı hedefliyoruz.”

“YURTDIŞINDAN TEKLİF ALIYORUZ”

Bu platformu yurtdışına taşımayı hedefleyen Natali Yeşilbahar, ilk teklifi EndonezyalI bir şirketten aldı. Bu konuda Yeşilbahar, şunları söylüyor:

“Şirketin ana dili İngilizce. Amacımız bunu yurtdışına taşımak. EndonezyalI bir şirket, bu sistemi oraya taşımak istedi.‘Bir başlangıç bir de aylık ücreti verelim, siz geliştirdikçe sistemi bize aktarın’ dediler. Ama şu anda hedefimiz önce Türkiye’de istediğimiz büyüklüğe ulaşmak. Ondan sonra tabii ki biz de bu açılımı istiyoruz.”

DİDEM YENİ/ GİYSİCİNİ.COM’UN KURUCU ORTAĞI
YENİ HEDEFİM MOBİLDE BÜYÜMEK

Yeni nesil kadın girişimcilerden Didem Yeni, 1989 doğumlu. Yıldız Teknik Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği mezunu olan Yeni’nin girişim macerası, üniversitenin son sınıfında ortağı Gökay Borulday ile katıldıkları bir iş planı geliştirme yarışmasında başladı. Yeni, “Gökay ile daha önce de birlikte proje geliştirmiştik ve mezuniyetten sonra kendi işimiz için çalışma fikri ikimize de yakın geliyordu. Giysicini fikri ortaya çıktığında, bu fikrin markalar ve kullanıcılar arasında kalan eksik parçaları tamamlayabileceğine çok inandık ve geliştirmek için kendi girişimimizi kurmaya karar verdik” diye konuşuyor.

Giysicini, aslında sanal bir dolap.

Kendi giysilerinizin fotoğraflarını çekerek ya da uygulamanın içinden markalardan seçerek dolabınıza ekleyebiliyorsunuz. Uygulamayı kullandıkça sizin giyim zevkleriniz öğreniliyor. Amaç da bu veriye göre o kişiye alışveriş sırasında ürün önerebilmek.

İki ortak, bu fikirlerini ilk bir yıl kendi sermayeleriyle hayata geçirmeye çalıştı. Turkcell Teknofıkir yarışmasının başvurularım gören Yeni’nin bu yarışmaya başvurmasıyla işin rengi değişti. İki ortağın fikri, yarışmanın finaline kaldı. O süreçte Melih Ödemiş’in mentorluğunda iş planını oluşturan ikili, yarışma sonrasında da çalışmaya devam etti. Daha sonra fikri, Ozyeğin Üniversitesi’nin Girişim Fabrikası’na götüren iki ortak, girişimlerini geliştirmeyi orada da sürdürdü. Nihayet, 2012 yılında giysicini.com’un ilk versiyonu yayınlandı.

BOYNER VE ÖZTARHAN DESTEKLEDİ

“Girişimci olmak demek yeni bir gelir modeli yaratmak demektir” diyen Yeni, nasıl bir gelir modeli yarattıklarını ise şöyle anlatıyor:

“Bir yöntem belirliyor, deniyoruz. Beklediğimiz kadar başarılı olmazsa başka bir model deniyoruz. Başlangıçta satış ortaklığı üzerinden devam edebiliriz diye düşünüyorduk ama sonra vazgeçtik. Şimdi offline (fiziksel mağazalar) tarafta markalara değer yaratarak gelir modeli oluşturmaya çalışıyoruz, görüşmeler yapıyoruz.”

Ürünü çıkardıktan sonra hem sektörel bilgisiyle hem bağlantılarıyla kendilerine destek olabilecek yatırımcı aramaya başlayan ortaklar, birçok görüşme yaptıktan sonra Vepa Group Yönetim Kurulu Başkanı Önder Öztarhan ve Kaan Boyner’den melek yatırım aldı.

DÖNÜM NOKTASI

2013 başında ise yeni bir kullanıcı deneyimi ve daha fazla içerikle yayına devam ettiklerini söyleyen Yeni, şöyle devam ediyor: “Fakat beklediğimiz hızı yakalayabilmek için mobil olarak devam etmemiz gerektiğini biliyorduk. Ekibimizi mobil yazılım konusunda güçlendirmek istediğimiz sırada kendi fikirlerini gerçekleştirmek isteyen mobil ve backend yazılımcıları Aslı Sabancı, Eren Bekar, Berk Çebi ve UX/UI tasarımcısı Pelin Kenez ile tanıştık. Bizim dönüm noktamız sanırım bu oldu. Bizim üç yıldır biriktirdiğimiz tecrübe ve onların yazılım kabiliyetini birleştirerek birkaç hafta önce şahane bir IOS uygulama yayınladık.”

Şu an 50 bine yakın kullanıcısı olan Giysicini.com’un mobil uygulaması, ilk iki haftada 30 binden fazla indirildi. İki ortak altı kişilik ekibiyle iş fikirlerini büyütmek ve geliştirmek için çalışmaya devam ediyor.

Ayrıca kullanıcılara alışverişleri sırasında dolaplarına uygun ürünleri önerebilecek akıllı bir sistem sunmakda istiyorlar. Yeni, uygulamaya dil desteği ekleyerek yurtdışı pazarlara da açılmayı planlıyor.

SABIRLI OLMAYI ÖĞRENDİM”

Giysicini.com’u kurarken yaşadığı deneyimden çıkardığı pek çok ders olduğunu söyleyen Didem Yeni, bunları şöyle anlatıyor: “En çok sabırlı olmak gerektiğini öğrendim. Girişimcilik belirsizliktir. Belirsizlikte yol alabilmek gerekir. Bunların dışında şimdi baktığımızda ‘Kullanıcılarla daha çok birebir ilişki kurmalıymışız’ diyoruz mesela, iş yaptığınız kişilerle o iş süresince ilişkinizi profesyonel tutmak, iş bittikten sonra da ilişkiyi devam ettirmek gerekiyor. “