Döngüsel Ekonomi İle Gelecek Daha Güzel Gelecek
Döngüsel ekonomide hiçbir şeye çöp ya da atık olarak bakılmıyor. Bu modelde her şeyin tekrar tekrar kullanılması, bir üretimden çıkan atık dediğimiz şeyin aslında bir başka üretim için girdi, kaynak olması esas. Kolay kavramak için en bilinen döngüsel ekonomi örneği ‘büyükbaş hayvanların dışkısı’ üzerine odaklanalım. Büyükbaş hayvanlar kendi dışkısından beslenen bitkileri yiyor, tekrar dışkılıyor ve sistem bu şekilde kapalı devre, döngüsel olarak çalışıyor. Aslında insanlık döngüsel ekonomiyi Antik çağlarda, tarıma geçişte keşfetmişken, dünya kalabalıklaşıp üretim ve tüketim giderek kompleks hale geldiğinden materyalleri yeniden değerlendirmek için çok karmaşık analiz, sentez, planlama yapma ihtiyacı doğuyor. Ve insanlık o noktada işin kolayına kaçıp başlıyor; aslında yeniden kullanılabilecek, başka şeylerin üretiminde kullanılabilecek birçok şeyi atmaya ve ‘çöp dağları’ yaratmaya… Sürdürülebilirlik adına yapılan bütün çalışmaların neredeyse tek istikamet diyebileceğimiz ölçüde gitmek zorunda olduğu yön; ‘Circular Economy’ yani ‘Döngüsel Ekonomi’…
Bu bilgileri aldığım, “Sürdürülebilir bir gelecek için kimya yaratıyoruz” diyen BASF Sürdürülebilirlik Stratejisi Direktörü Andreas Kicherer; “Yakın bir gelecekte, yenilenebilir enerji, nano ve genetik teknolojilerin daha da gelişmesi, yapay zeka ve robotların yaygınlaşması ile ‘Döngüsel Ekonomi‘ müthiş bir alternatif ekonomik model olarak dünyayı saracak, sarmalı” diyor. ‘Döngüsel Ekonomi’nin temel prensiplerini şöyle özetlemek mümkün: Kaynakları mümkün olduğunca uzun kullan. Atık ve artık miktarını minimize et. Ürünlerdeki maksimum değere ulaşmayı hedefle. Ürünlerin ve malzemelerin kullanım ömrü sonunda yeniden kazanılması ve yenilenmesini sağla. Yazması kolay, yapması, uygulaması müthiş zor ve karmaşık olan yukarıdaki prensipler için çok ileri teknoloji, bilgi, deneyim ve planlama gerektiği aşikar ve kaçınılmaz…
DÖNGÜSEL EKONOMİYE UYGUN ÜRÜNLER
Andreas Kicherer’e “Peki, sizin böyle çalışan üretim sahalarınız ya da döngüsel ekonomiye uygun ürünleriniz var mı?” dediğimde ise yanıtlarına şapka çıkarıyorum. BASF’nin Ludvvigshafen’da yer alan Verbund tesisinin tamamı birbiriyle entegre çalışıyormuş. 110 farklı üretim tesisi ve hepsi 2 bin 800 km’lik boru hattıyla birbiriyle ilişkilendirilmiş. Bazı üretim hatlarında açığa çıkan yan ürünler, diğer üretim hattında hammadde olarak kullanılabiliyormuş. Bu şekilde, BASF bünyesindeki fabrikalar tamamen Döngüsel Ekonomi’nin ‘Verbund Prensipleri’ ile çalışıyormuş. Ve halen dünyada altı ülkede (Almanya, Çin, Amerika (2), Malezya ve Belçika) Verbund uygulayan BASF, Türkiye’deki altı üretim tesisinde de bu prensiplerden alıntılar uyguluyormuş. (https://goo.gl/fbdwoP) “Peki, ‘Döngüsel Ekonomi’ ürününüz var mı?” dediğimde ise çantasından plastik görünümünde ve yapısında olan bir poşet çıkardı. Yüzde 100 çevre dostu, doğaya karışabilen, devrimsel bir malzeme olduğunu söyledi. Bir başka Ecovio-döngüyü tamamlama örneği olarak da ADAC motorsports etkinliğindeki tek kullanımlık Ecovio kaplamalı tabak-bardaklardan compost yoluyla yarış pisti zeminine toprak sağlanmasını verdi. Bence QR kod’la linke bağlanıp ‘Döngüsel Ekonomi’ animasyonunu izleyin ve bu konuyu gelecek için çok ama çok ciddiye alın.
Ufuk Tarhan / tufuk@m-gen.biz
